روغن هست، اما کم است؛ این را صاحبان مغازه‌ها و مسئولان فروشگاه‌های بزرگ می‌گویند. طبق گفته آنها، شرکت‌های پخش، توزیع انواع روغن خوراکی را به‌شدت کاهش داده‌اند و دلیل آن را کاهش فروش شرکت‌ها اعلام کرده‌اند. در این میان، معاون وزیر جهادکشاورزی، دلیل این وضعیت را احتکار روغن توسط واردکنندگان عنوان می‌کند که به دلایلی نظیر تعیین قیمت‌ها، افزایش حقوق گمرکی و افزایش مالیات ارزش‌افزوده، انجام شده است.
در هفته‌های پایانی سال گذشته، زمزمه‌های کاهش روغن در بازار شنیده می‌شد. موضوعی که در تهران چندان محسوس نبود اما در شهرستان‌ها حتی به نایابی روغن در فروشگاه‌ها منجر شد. در برهه آغاز ماه مبارک رمضان و نزدیکی به ایام نوروز تا حدودی توانست توجیه‌کننده وضعیت لغزنده بازار روغن باشد؛ اما در ادامه با اتمام ماه مبارک رمضان و سپری شدن تعطیلات نوروزی هم کمبود روغن ادامه پیدا کرد.
گزارش میدانی، کاهش عرضه روغن را تأیید می‌کند و خرده‌فروشان دلایل مختلفی برای آن برمی‌شمارند. به‌هرحال، ثمره این وضعیت، کاهش موجودی روغن در قفسه فروشگاه‌ها و انبار بنکداری‌ها بوده است.
می‌خواهند روغن را گران کنند
بررسی میدانی بازار روغن در تهران حاکی از این است که در اغلب فروشگاه‌ها، روغن وجود دارد؛ هرچند برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای برای حفظ موجودی خود و توزیع عادلانه آن، به هر خریدار یک تا ۲ بطری روغن می‌فروشند. آنچه در بازار مشهود است، از تنوع برندهای عرضه‌کننده روغن در قفسه‌های فروشگاه‌ها کاسته شده و تقریباً نیمی از قفسه‌های بخش روغن خالی است. یکی از فروشندگان کالاهای اساسی در تهران می‌گوید: شرکت پخش، دلیل کاهش توزیع روغن را تصمیم شرکت‌ها به افزایش ۳۰ درصدی قیمت عنوان می‌کند.
یک مغازه‌دار در شهر قائن خراسان جنوبی نیز ، ضمن تأیید کمبود روغن می‌گوید: قبل از عید کلاً روغن نایاب شد و فقط یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای با هر کارت‌بانکی، یک بطری به افراد می‌فروخت. به‌گفته او، اکنون اوضاع توزیع بهتر شده و شرکت پخش به هر فروشگاه، یک کارتن روغن تحویل می‌دهد و طبق گفته‌ها، بعد از افزایش قیمت، توزیع عادی خواهد شد.
یک فروشنده مواد غذایی در اصفهان نیز ، کمبود روغن را تأیید می‌کند و می‌گوید: عرضه از کارخانه کم شده و شرکت‌های پخش وعده می‌دهند تا ۲-۳ هفته دیگر این موضوع حل شود. به‌گفته او، شرکت‌های پخش، رفع مشکل را به بعد از تغییر قیمت‌ها موکول کرده‌اند.
کارخانه‌ها مواداولیه ندارند
همه فروشندگان روغن متفق‌القول هستند که توزیع روغن کاهش پیدا کرده است؛ اما برخی دلیل آن را زمینه‌سازی برای افزایش قیمت عنوان می‌کنند؛ درحالی‌که برخی دیگر، کمبود مواداولیه در کارخانه‌ها یعنی روغن خام وارداتی را دلیل افت شدید تولید و کم شدن توزیع آن عنوان می‌کنند.
بنکداران نیز این موضوع را تأیید می‌کنند و بنا به اظهاراتی که از مراکز فروش شرکت‌ها به آنها منتقل شده، اوضاع واردات روغن خام فعلاً خوب نیست و به همین واسطه، شرکت‌ها تا عادی شدن واردات روغن خام، در حال مدیریت موجودی خود برای تنظیم بازار هستند.
بازار روغن روی دست‌انداز ارزی
یکی از دلایلی که از پایان سال گذشته باعث کمبود روغن خوراکی در بازار شد، برنامه‌ریزی دولت برای افزایش نرخ ارز نیمایی از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به ۳۸ هزار و ۵۰۰ و همچنین احتمال تغییر مبنای نرخ ارز برای واردات برخی از کالاهای اساسی نظیر روغن بود که البته مقرر شد تا پایان سال‌جاری هیچ‌کدام از این موارد انجام نشود.
گرچه این دست‌انداز ارزی باعث بروز تنش در بازار روغن شد، اما جالب اینکه بعد از عقب‌نشینی دولت از این طرح، همچنان این تنش در بازار باقیمانده و شرکت‌ها حاضر به افزایش عرضه روغن نیستند. البته آنها معتقدند که به‌رغم منتفی شدن تغییر سیاست ارزی، فرایند تخصیص ارز به واردات روغن خام زمان‌بر و کُند است و نیاز شرکت‌ها به مواداولیه تأمین نمی‌شود.
نایابی روغن؛ گناه واردکنندگان محتکر
آخرین اظهارنظری که در مورد وضعیت بازار روغن شده، مربوط به اکبر فتحی، معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهادکشاورزی است که با تأیید کمبود این کالای اساسی، از بخش خصوصی و واردکنندگان خواسته است تا به تعهداتشان عمل کنند و با عرضه روغن‌های خوراکی وارداتی موجود در انبارهای خود، بازار زمینه تعادل بازار را فراهم سازند.
او با اشاره به اینکه ثبت سفارش برای واردات روغن و دانه‌های روغنی انجام شده است، گفت: اطلاعات سامانه‌ها نشان می‌دهد که روغن خوراکی در انبارها وجود دارد، اما واردکنندگان بنا به دلایلی همچون تعیین قیمت‌ها، افزایش حقوق گمرکی و افزایش مالیات بر ارزش‌افزوده، این کالا را به بازار عرضه نمی‌کنند.
فتحی اظهار کرد: برای حل این مسائل در کوتاه‌مدت، دولت همراهی کرده و لایحه دوفوریتی برای کاهش مالیات بر ارزش‌افزوده از ۱۰ درصد به یک درصد به مجلس ارائه داده و به گمرک به‌طور علی‌الحساب دستور داده که تسهیلگری کنند.
معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهادکشاورزی تصریح کرد: ما تا ۴۰ روز آینده مشکلی از نظر تأمین روغن خوراکی موردنیاز مصرف‌کنندگان با توجه به موجودی این محصول در انبارهای بخش خصوصی نداریم و برای بقیه نیاز در ماه‌های آینده، ثبت سفارش روغن و دانه‌های روغنی انجام شده و تا ۲۰ روز آینده این ثبت سفارش‌ها تبدیل به کالا می‌شوند.
منبع: همشهری
