مازندران طبق آمار جهاد کشاورزی امسال ۷۱۰ هکتار زمین زیر کشت گل گاوزبان دارد . برداشت گل این گیاه دارویی هفته جاری در مناطق ییلاقی شهرستان نکاء که بیش از ۵۰ درصد سطح زیر کشت را در اختیار دارد شروع شده است.
همزمان نیز این دغدغه برای کشاورزان ایجاد شده است که دلالان مانند پارسال با ایجاد شایعه و خالی کردن زیردل آنها ، محصولشان را به قیمت ارزان بخرند و پس از مدتی با افزایش چند برابر قیمت ، آن را به فروش برسانند.
کشاورزان می گویند دلالان سال گذشته محصولشان را به قیمت کمتر از ۱۵۰ هزار تومان در هر کیلوگرم خریداری کردند ولی مدتی بعد وقتی دیگر محصولی نزد کشاورز باقی نماند ، قیمت به حدود ۳۰۰ هزار تومان افزایش یافت و تنها تعداد اندکی از کشاورزان که عجله برای فروش نداشتند توانستند با این قیمت محصولشان را بفروشند.
گذشته از دوری مناطق زیر کشت گل گاوزبان از بازار فروش ، نبود مراکز خرید متولی و کوچک بودن قطعات زیرکشت متعلق به هر کشاورز سبب می شود تا کشاورزان راهی جز فروش محصول به دلالان یا واسطه ها را نداشته باشند.
مسئولان جهاد کشاورزی مازندران هم می گویند که کشاورزان باید از تجربه سال گذشته درس بگیرند و برای فروش محصولشان عجله نکنند و با خشک کردن و نگهداری فنی این گیاه دارویی ، منتظر زمان مناسب باشند چون گل گاوزبان به ماده اولیه صنایع داروسازی تبدیل شده و تولیدکنندگان دارو چشم انتظار محصول خشک و با کیفیت مناسب مازندران هستند.
افزایش ۲۰۰ هکتاری با حمایت دولت
کشت گل گاوزبان به عنوان یکی از شاخص ترین گیاهان دارویی پرورشی مازندران ظرفیتی بالقوه برای بهره برداری بهینه از اراضی مناطق بالا دست بویژه زمین های شیب دار استان است.در سال های اخیر سطح کشت این گیاه با حمایت همه جانبه دولت رو به افزایش گذاشته است ، اما بررسی های میدانی و اظهارات تولید کنندگان نشان می دهد که همواره دلالان از فرصت مشکلات نقدینگی در زمان برداشت سوء استفاده می کنند.
طبق آمار سازمان جهاد کشاورزی مازندران کشت گل گاوزبان از ۶۰۰ هکتار ۲ سال پیش ، امسال به ۷۱۰ هکتار افزایش یافته است. حدود ۵۵۰ هکتار از زمین های زیر کشت مربوط به منطقه بالادست هزار جریب در شهرستان های نکاء ، بهشهر و گلوگاه در شرق استان و بقیه هم در دهستان جنت رودبار رامسر و سوادکوه است.
بررسی سابقه بازار گل گاوزبان هم نشان می دهد که در چهار سال اخیر در حالی توجه شرکت های دارویی داخل کشور و حتی خارج از کشور به خرید گل گاوزبان چندین برابر شده است ، اما سود اصلی تولید این دارو گیاهی به جیب دلالان می رود ، چون قیمت واقعی سه تا چهار ماه پس از زمان برداشت با خشک کردن دقیق و انبار داری فنی تا ۸۰ درصد بیشتر از قیمت زمان برداشت از کشاورزان خریداری می شود.
ضرورت و اهمیت توجه به بازار و قیمت مناسب فروش گل گاوزبان برای تولید کنندگان در این است که عمده آنان کشاورزان مناطق محروم مازندران هستند. این کشاورزان زندگیشان به درآمد این گیاهان وابسته است ، به همین دلیل کارشناسان کشاورزی تنها راه حل برای رسیدن به درآمد ناشی از فروش واقعی تولیداتشان را در عجله نکردن برای فروش محصولشان می دانند تا دست دلالان از خرید محصول به قیمت پایین کوتاه شود و روند تولید نیز با افزایش درآمد ، همچنان به روند افزایشی خود ادامه دهد.
ساماندهی سه شرکت تعاونی برای خرید گل گاوزبان در نکاء
گل گاوزبان تا کمتر از دو دهه پیش در مناطق شرقی مازندران به صورت خودرو در حاشیه مزارع گندم و جو یا داخل مراتع می رویید ولی بعدها به عنوان یک محصول مستقل تعریف و ترویج شد. اگر چه در چند سال نخست ، کشت این گیاه دارویی مورد استقبال زیاد قرار نگرفت و کشاورزان تنها حاضر به کشت آن در سطح محدود قطعات کمتر از یکهزار متری بودند ، ولی با رونق مصرف دارویی و صنعتی آن و افزایش قیمت ، کشت آن رونق گرفت.
مناطق بالادست شهرستان نکاء در شرق مازندران به خاطر شرایط آب و هوایی و زمین های شیب دار فراوان طی سال های اخیر به قطب کشت گل گاوزبان مازندران تبدیل شده است. این وضعیت مناطق بالادست شهرستان های گلوگاه و بهشهر را هم تحت تاثیر قرار داد و کشت گل گاوزبان در آن مناطق هم رو به افزایش است.
رونق و افزایش سطح زیر کشت گل گاوزبان در این مناطق سبب شده است تا برای نخستین بار موضوع خرید آن هم مورد توجه قرار گیرد. آن گونه که مدیر جهاد کشاورزی نکاء به خبرنگار ایرنا گفته است ، همزمان با برداشت این گیاه دارویی در منطقه هزارجریب که رتبه اول کشت را در اتیار دارد ، سه شرکت تعاونی برای خرید محصول جمع آوری شده توسط کشاورزان ساماندهی و آماده خرید شده اند.
سید شبر موسوی پیش بینی کرده است که امسال دستکم ۱۴۴ تن گل خشک شده از ۴۸۰ هکتار سطح زیر کشت گل گاوزبان در این شهرستان برداشت شود.
وی گفت : برداشت گل گاوزبان در نکاء به صورت دستی به مدت ۲ ماه طول می‌کشد و دارای اشتغال زایی خوبی برای روستاییان است و به همین دلیل هم امسال سه شرکت تعاونی را برای خرید گل خشک شده ساماندهی کردیم .
موسوی با تاکید بر این که کشاورزان نباید برای فروش محصول خود عجله کنند و به راحتی در دام دلالان قرار نگیرند ، افزود : بررسی ها از بازار سال گذشته نشان می دهد که کشاورزان محصول خشک شده خود را در زمان برداشت حداکثر کیلویی ۱۵۰ هزار تومان فروختند ، اما همین محصول پس از سه ماه یعنی اواخر مهر ماه تا ۲۷۰ هزار تومان نیز خریداری شد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نکا از تولید کنندگان گل گاوزبان خواست تا با تشکیل شرکت های تعاونی ، تولید و عرضه محصولشان را مدیریت کنند و نگذاراند دیگران که واسطه های برخی از شرکت های تجاری هستند، تعیین کننده قیمت باشند.
انبار داری در دمای ۴ تا ۵ درجه
معاون مدیریت باغبانی جهاد کشاورزی مازندران هم با اظهار این که کشاورزان محصول خود را با خشک کردن دقیق و نگهداری در انبار های فنی حداکثر تا سه ماه پس از برداشت عرضه نکنند، گفت: از آن جایی که پس از خشک شدن این گیاه دارویی حجم بسیار کمی پیدا می کند، می توان با رعایت انبار داری فنی محصول را با کیفیت بالا نگهداری کرد.
حسین مولایی با اظهار این که قیمت خرید پیشنهادی دلالان همیشه در زمان برداشت بسیار پائین است و در واقع اصلا برای کشاورز به صرفه نیست ، افزود: با توجه به سابقه کشت زراعی گل گاوزبان که به بیش از ۱۲ سال رسیده است، انجام عملیات دقیق خشک کردن و انبار داری فنی یک امر ضروری است.
وی به مشکلات روش سنتی تولید و خشک کردن و فرآوری گل گاوزبان نیز اشاره کرد و گفت : البته با فراگیری آموزش هایی که توسط کارشناسان خدمات کشاورزی انجام شده است، کشاورزان علاوه بر داشتن تجربه مقولات فنی خشک کردن را به کار می گیرند.
این کارشناس امور باغبانی توضیح داد : مهم ترین موضوع در حفظ و نگهداری گل گاو زبان توجه به دمای چهار تا پنج درجه ای انبار فنی است و به طور یقین اگر این موارد مورد توجه قرار بگیرد ، کشاورزان می توانند محصولشان را تا ۲ برابر سه تا چهار ماه پس از برداشت به فروش برسانند.
وی گفت: از آن جایی که در ۲ سال اخیر شرکت های دارو سازی داخلی و حتی خارجی استقبال خوبی برای خرید گیاهان دارویی کردند، به طور حتم اگر تولید کنندگان حداکثر تا سه ماه از فروش محصول خودداری کنند، با قیمت دلخواه مناسب تری می توانند محصول خودشان را بفروشند.
او افزود : با توجه به خرده مالکی حاکم و تولید محصول اندک از سوی کشاورزان ، آنان بدون این که نیاز به انبار های فنی بزرگی داشته باشند ، می توانند محصول را در محیط کار و زندگی خود نگه دارند و از فروش ارزان بپرهیزند.
حمایت با تسهیلات ۹۰میلیون تومانی
معاون مدیریت باغبانی جهاد کشاورزی مازندران همچنین با بیان این که استقبال کشاورزان برای زراعت گل گاوزبان در استان رو به افزایش است، گفت: طی ۲ سال اخیر حدود ۲۰۰ هکتار سطح زیر کشت این گیاه دارویی بیشتر شده است و قطعات زیر کشت هم از متوسط یکهزار تا سه هزار متر مربع برای هر کشاورز ، اکنون به حدود هفت دهم هکتار تا یک هکتار رسیده است.
وی با بیان این که دولت برای توسعه کشت گیاهان دارویی گل گاوزبان در هر هکتار تا ۹۰ میلیون تومان تسهیلات ارزان قیمت پرداخت می کند، بیان داشت : اگر کشاورزی برای زراعت این محصول کشاورزی نیاز به زمین های شیب دار داشته باشد، با هماهنگی منابع طبیعی مازندران هماهنگی های لازم برای واگذاری طبق مقررات انجام می شود.
گیاه گل گاوزبان ، گیاه دارویی آرامبخش و مناسب برای درمان تنگی نفس ،تقویت حواس پنجگانه، درمان علائم سرماخوردگی است و خواص آنتی اکسیدانی دارد. از این گیاه به عنوان مکمل غذایی استفاده شده و جویدن برگ تازه آن برای درمان جوش های چرکی دهان مناسب است.
سرویس خبری : کشاورزی و باغبانی
