بازار لبنیات از مهرماه با افزایش قیمت مواجه بوده و محصولات لبنی در چند دوره گران شده‌اند؛ در ابتدای راه، افزایش قیمت لبنیات به‌دلیل افزایش ۲۰ درصدی قیمت شیر خام و همچنین برای جبران هزینه‌های سربار تولید مصوب شد؛ اما در ادامه راه، اگر محصولی در بازار لبنیات گران شد، یا منشأ خارجی مانند بالا رفتن نرخ جهانی کره حیوانی داشته یا در بازار رقابتی، به صلاحدید تولیدکنندگان با افزایش قیمت مواجه شده است.
صنایع لبنی چه می‌گویند؟
براساس مصوبه افزایش قیمت لبنیات در مهرماه، با توجه به افزایش ۲۰ درصدی قیمت شیر خام، محصولات لبنی پرمصرف مشمول قیمت‌گذاری ۱۴ درصد افزایش یافت و ۱۶ درصد نیز برای جبران هزینه‌های سربار تولید به قیمت این محصولات افزوده شد؛ به‌گونه‌ای که به‌طور متوسط، قیمت اقلام لبنی بین ۱۵ تا ۳۰ درصد افزایش یافته است.
سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران با اشاره به این موضوع، گفت: براساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه لبنیات در بهمن‌ماه امسال نسبت به بهمن‌ماه پارسال ۲۴ درصد است که در مقایسه با نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه ۳۵.۳ درصدی، بیش از ۱۱ درصد پایین‌تر است.
محمد فربد افزود: با توجه به اینکه تورم محصولات ما ۱۱ درصد کمتر از تورم عمومی کشور است، کسی نمی‌تواند صنایع لبنی را به گرانفروشی متهم کند؛ به‌خصوص که بازار لبنیات هم به‌شدت رقابتی است و رقابت‌ها مانع از افزایش بی‌دلیل قیمت‌ها خواهد شد.
او با بیان اینکه حاشیه سود صنایع لبنی ۳ تا ۴ درصد است و در بهترین حالت به ۵ درصد می‌رسد، گفت: حاشیه سود قانونی صنایع لبنیات ۱۷ درصد است؛ اما به‌دلیل رقابتی بودن بازار و ملاحظاتی که صنایع برای مردم دارند، حاشیه سود بسیار کمتری را پذیرفته‌اند.
حقیقت تلخ گرانی لبنیات و سفره مردم
سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران با اشاره به این موضوع که «گرانی لبنیات منجر به حذف این اقلام از سفره مردم می‌شود»، گفت: این یک حقیقت تلخ است که با کاهش قدرت خرید مردم، به‌تدریج سهم برخی اقلام از سبد مصرفی خانوار کاهش پیدا می‌کند و این موضوع فقط مربوط به لبنیات نیست.
فربد افزود: تورم می‌تواند هر چیزی را از سفره مردم حذف کند و دلیلش این است که وقتی تورم خوراکی‌ها به ۳۶ درصد رسیده و افزایش حقوق را روی ۲۰ درصد مصوب می‌کنیم، خانواده مجبور است این اختلاف میان افزایش هزینه و درآمد را به نوعی حتی با حذف برخی اقلام مدیریت کند.
دلیل اختلاف قیمت اقلام لبنی
او در پاسخ به تغییر قیمت برندهای مختلف لبنیات در یک محصول یکسان نیز اظهار کرد: برای محصولات لبنی که مشمول قیمت‌گذاری نیستند، قیمت واحد داده نمی‌شود و ازآنجایی‌که قیمت تمام‌شده شرکت‌ها و احیاناً کیفیت آنها متفاوت است، قیمت نهایی آن نیز تا حدودی اختلاف دارد.
سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران با اشاره به اینکه کارخانه‌ها با توجه به قیمت و نوع دستگاه‌های خطوط تولید، هزینه تمام‌شده متفاوتی دارند، افزود: درنهایت تولیدکننده با احتساب هزینه استهلاک و قیمت تمام‌شده محصول، نرخ نهایی فروش را تعیین می‌کند و این نرخ برای یک محصول یکسان، با قیمت سایر برندها می‌تواند متفاوت باشد.
دامداران سنتی در بن‌بست
بنگاه‌های کوچک در همه بزنگاه‌های اقتصادی با مشکلات بزرگی مواجه می‌شوند و به‌واسطه پایین بودن سرمایه در گردش و قدرت دریافت تسهیلات بانکی، با هر تکانه اقتصادی وارد بحران می‌شوند. این موضوع در حوزه دامداری‌های کوچک به‌مراتب سختتر است؛ چراکه این کسب‌وکار تقریباً به‌اندازه سرمایه‌گذاری، نیازمند سرمایه در گردش است و در شرایطی که قیمت نهاده‌ها افزایش پیدا کند یا بازار فروش محصولات آنها کساد شود، با بحران مالی مواجه می‌شوند.
بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد در شرایط فعلی، دامداری‌های سنتی هر کیلوگرم خوراک دام بسته به کیفیت و نوع کاربری آن از ۱۶ هزار تومان شروع می‌شود و برای دامداری‌های شیری که باید خوراک سوپر استفاده کنند، قیمت هر کیلوگرم خوراک دام به ۲۰ هزار تومان می‌رسد.
دامداران سنتی از افزایش قیمت نهاده‌های دامی در ۲ هفته اخیر خبر داده‌اند. آنها می‌گویند: فعلاً برای تحویل درب دامداری، قیمت هر کیلوگرم کاه گندم ۵ هزار تومان، هر کیلوگرم جوی حیوانی ۱۷ هزار تومان و هر کیلوگرم یونجه خشک ۲۶ هزار تومان است. این قیمت‌ها در حالی است که هر کیلوگرم شیر با چربی متوسط درب دامداری به قیمت ۱۷ تا ۱۸ هزار تومان از دامدار خریداری می‌شود.
دامداران سنتی می‌گویند: فعالیت آنها هیچ‌گونه صرفه اقتصادی ندارد و با توجه به کسادی شدید بازار دام زنده، با مشکلات بزرگی در تأمین سرمایه در گردش و خرید نهاده دامی مواجه هستند. ازنظر آنها، قیمت خرید شیر خام با فرض تثبیت قیمت نهاده‌های دامی در محدوده فعلی، حداقل باید ۳۰ درصد افزایش پیدا کند تا فعالیت واحدهای دامداری سنتی از منظر اقتصادی به‌صرفه باشد.
نرخ شکنی در بازار شیر و لبنیات
فعالان صنعت دامداری، به‌خصوص دامداران سنتی همچنان خواستار افزایش قیمت شیر خام برای بهبود صرفه اقتصادی فعالیت خود هستند؛ درحالی‌که بنا به اظهارات سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران، هر درصد افزایش قیمت شیر خام مستقیماً ۰.۷ درصد به افزایش قیمت محصولات لبنی منجر می‌شود و چنانچه مثلاً شیر خام ۲۰ درصد دیگر گران شود، قیمت تمام‌شده محصولات لبنی نیز ۱۴ درصد افزایش خواهد یافت.
در این میان، چندی پیش علی احسان ظفری، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های لبنی در گفت‌وگو با رسانه‌ها ادعا کرد که گرچه قیمت مصوب شیر خام ۱۸ هزار تومان است، برخی دامداران شیر را تا ۲۲ هزار تومان به فروش می‌رسانند و همزمان برخی تولیدکنندگان بزرگ لبنیات، قیمت محصولات خود را بیشتر از نرخ مصوب به بازار عرضه می‌کنند.
در این مورد، اگرچه مراجع نظارتی که مسئول پیگیری تخلفات هستند، اطلاعاتی منتشر نکرده‌اند اما دامداران سنتی نیز دامداری‌های صنعتی را متهم می‌کنند که ضمن دریافت تسهیلات دولتی و خوراک دام ارزان‌تر، برای افزایش قیمت شیر با صنایع لبنی تبانی دارند.
البته دامداران سنتی مدرکی برای این ادعای خود ندارند اما می‌گویند: به‌واسطه پایین بودن بار میکروبی شیر در دامداری‌های صنعتی، هزینه تولید صنایع لبنی با این شیر نسبت به شیر دامداری‌های سنتی پایین‌تر است و به همین واسطه، آنها حاضر می‌شوند مبالغ بالاتری را برای دریافت شیر از واحدهای صنعتی بپردازند.
منبع: همشهری
