پس از اجرای جراحی اقتصادی تأمین کالاهای اساسی با قیمت مناسب دغدغه‌هایی را به همراه داشت. هنگامی که سال گذشته از این طرح اقتصادی صحبت می‌شد برخی از فعالان بازار نسبت به افزایش قیمت مرغ تا ۱۰۰ هزار تومان گوشت قرمز تا ۳۰۰ هزار تومان هشدار می‌دادند. در حوزه گوشت مرغ دولت موفق به کنترل بازار شد و در حال حاضر قیمت گوشت مرغ پایین‌تر از قیمت مصوب عرضه می‌شود.
امسال بازار ایران با مازاد تولید مرغ مواجه بود که یکی از دلایل آن کاهش قدرت خرید و افت ۳۰ درصدی مصرف بوده است. از این رو وزارت جهاد کشاورزی برای مدیریت بازار از مرغداران خواست مازاد محصولات را از سطح بازار جمع آوری و منجمد کنند. در ادامه شب عید دوباره در بازار توزیع شود.
بازار گوشت مرغ
خبر توقف خرید مرغ مازاد خبرساز شد و در این باره حبیب اله اسداله نژاد، مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی کشور در پاسخ به چرایی توقف خرید مرغ مازاد از سطح بازار، گفت: پس از اصلاح نظام یارانه‌ای کشور انتظار این بود وزارت جهاد کشاورزی و دولت حمایت واقعی از تولیدکنندگان داشته باشند. متأسفانه سونامی بزرگی به واسطه سوءمدیریت ها در کشور ایجاد شده که صنعت مرغ کشور را با خطر نابودی مواجه کرده است. عملاً نهادهایی که وظیفه حمایت از تولید را دارند از خود خلأ مسئولیت کرده‌اند. حتی شرکت پشتیبانی امور دام کشور بر اساس تکالیف قانونی وظیفه داشت مرغ مازاد را از سطح بازار جمع آوری کند در این مقطع حساس از بار مسئولیت شانه خالی کرده و این امر مهم را به تشکل‌ها و تولیدکنندگان واگذار کرد.
او اظهار کرد: ما هم معتقدیم بر اساس سیاست‌های کلی اصل ۴۴ مسئولیت‌ها باید به تشکل‌ها واگذار شود اما در حال حاضر با توجه به مشکلات نقدینگی حداقل باید امتیازاتی که برای شرکت پشتیبانی امور دام کشور برای جمع آوری مرغ مازاد در نظر گرفته شده بود برای اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی کشور لحاظ می‌شد.
بازار آبزیان
در حوزه بازار گوشت سفید، گرانی آبزیان هم از دیگر موضوع‌های مطرح در هفته دوم بهمن ۱۴۰۱ بود. طی هفته‌های اخیر قزل آلا از هر کیلو ۸۴ هزار تومان به ۱۱۷ هزار تومان رسیده البته این نرخ در ماهی‌ها یک دست رستورانی ۱۲۷ هزار تومان است. میگو هم که در دو ماه اخیر تغییر قیمت نداشت در این هفته ۲۰ هزار تومان گران‌تر شد.
دبیر سندیکا صنایع کنسرو ایران درباره وضعیت بازار اقلام کنسروی به گلایه پرداخت و گفت: ۱۴۰ قلم از انواع صیفی جات، مرباجات و سایر مواد خوراکی به شکل کنسرو در کشور تولید و در سطح کشور توزیع می‌شود. کنسرو ماهی و رب دو محصولی است که از ابتدای سال مشمول قیمت گذاری تعزیراتی شده است. ماهی مواد اولیه مهم و اصلی کنسرو ماهی است. ابتدای سال هر کیلو ماهی تن ۵۰ هزار تومان بود اما در حال حاضر این عدد به ۶۰ هزار تومان رسیده است. بنابراین تولیدکننده نمی‌تواند محصولات خود را با قیمت قبلی عرضه کند. ادامه این روند منجر به تعطیلی واحدهای کوچک تولیدی شده و اینکه سایر تولیدکنندگان نیز ناچار هستند با ظرفیت پایین‌تری فعالیت داشته باشند. در چنین شرایطی واحدهای تولیدی متفرقه سهم بازار واحدهای تولیدی رسمی را با محصولات کم کیفیت تر از آن خود می‌کنند.
سیدمحمد میررضوی به افت بازار تقاضا اشاره کرد و افزود: سال گذشته تیراژ تولید تن ماهی در کشور ۶۰۰ میلیون قوطی کنسرو بود امسال این عدد به ۳۰۰ میلیون قوطی کاهش یافته است.
بازار گوشت قرمز
رصد هفتگی مهر از بازار کالاهای اساسی، حاکی از نوسان قیمتی گوشت قرمز از ۲۲۰ تا ۳۲۰ هزار تومان در هر کیلو در ۳ ماهه گذشته بوده است. وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه تولیدات دامی کشور پاسخگوی نیاز داخل است اما بارش باران و سرسبزی مراتع سبب شده تا دامداران ا عرضه دام‌ها به کشتارگاه‌ها خودداری کنند. حسین دماوندی، معاون امور دام وزارتخانه یادآور شد: گوشت قرمز گوسفندی درگیر اقتضائات فصلی است. در حالی که انتظار بود امسال در بازار با گوشت قرمز مازاد در بخش گوشت گوسفندی مواجه باشیم برعکس شده و با رویش مناسب مراتع دامداران از کشتار دام خود خودداری می‌کنند. بنابراین وزارت جهاد کشاورزی برای تنظیم بازار شب عید که با ماه مبارک رمضان مصادف شده برای تنظیم بازار گوشت قرمز تازه از روسیه وارد کرد. این گوشت هر کیلو ۱۸۰ هزار تومان در میادین اصلی شهرداری و فروشگاه‌های زنجیره‌ای در حال عرضه است.
افزایش مسئولیت بخش خصوصی در بازار
پس از واگذاری بازار مرغ و تخم مرغ به بخش خصوصی، در ادامه بازار قند و شکر نیز به بخش خصوصی واگذار شد.
معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در این باره گفت: با توجه به سیاست‌های کلی دولت برای کاهش تصدی‌گری و با هدف ساماندهی امور اجرایی صنایع قند و شکر از جمله کنترل قیمت، توزیع و واردات این محصول، تفاهم‌نامه‌ای از سوی معاونت توسعه بازرگانی با انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران به امضا رسید.
برنامه‌ریزی تولید قند و شکر، تنظیم بازار و مدیریت واردات شکر در سطح کشور در چارچوب ضوابط و سیاست‌های ابلاغی وزارتخانه به انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران واگذار شد.
بازار حبوبات
گرانی در بازار انواع گوشت، تقاضا را در بازار حبوبات به نسبت داغ کرده است. در هفته‌های اخیر حبوبات هم در کنار آبزیان گران شده و قیمت هر محصول به طور هفتگی در حال افزایش است. به عنوان نمونه لوبیا سفید با افزایش ۱۷.۳۹ درصدی بالاترین افزایش قیمت را در یک ماه اخیر تجربه کرده است. این ماده مغذی این هفته نیز روند افزایشی داشته و از هر کیلو ۵۴ هزار تومان به ۵۸ هزار تومان رسیده است. همچنین لوبیا چیتی و چشم بلبلی نیز به ترتیب ۵ و ۲ هزار تومان نسبت به هفته گذشته گران‌تر شده‌اند.
نان‌ها کجا گم می‌شوند؟
سیداحسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در یکی از نشست‌های خبری خود عنوان کرده بود، ۹۸ درصد نانوایی‌های کشور مجهز به مکانیزم هوشمند شده‌اند. در ادامه، با اجرای مرحله نخست طرح هوشمندسازی یارانه آرد، از خروج روزانه حداقل ۵ هزار تن از ۲۱ هزار تن آرد یارانه‌ای توزیعی جلوگیری شد.
بیژن نورزی مقدم، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران درباره گم شدن آرد در نانوایی‌ها گفت: ۲۲ دی امسال مسئول شرکت فناوران امید که صاحب دستگاه‌های پز در نانوایی‌های دولتی است عنوان کرد، هنوز برای نزدیک به ۳ هزار نانوایی دستگاه کارت خوان مورد نظر نصب نشده است. اگر روزانه ۳۰۰ کیلو گرم آرد سهمیه هر نانوایی دولتی در کشور باشد با احتساب ۳ هزار نانوایی که دستگاه کارت خوان ندارند ۹۰۰ هزار کیلو گرم آرد پخت و تحویل مردم می‌شوند اما در اطلاعات این شبکه لحاظ نمی‌شود.
همچنین بر اساس آمار رسمی کشور در حال حاضر حدود ۶ میلیون افغانستانی در ایران سکونت دارند که آمار غیررسمی عدد بزرگ‌تری است. اگر اغراق نباشد سرانه مصرف آنها دو برابر ایرانیان است. به این ترتیب اگر هر ایرانی ۳۰۰ گرم نان مصرفی روزانه داشته باشد این عدد برای هر افغانی بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ گرم (بیشتر از ۲ نان بربری) می‌شود. با یک محاسبه ساده به ازای این ۶ میلیون نفر و سرانه مصرف روزانه ۶۰۰ گرم حدود ۳ هزار و ۶۰۰ تن نان می‌شود. بسیاری از این افاغنه دارای کارت بانکی نبوده و نقدی هزینه نان را می‌پردازند. همچنین برخی شهروندان نیز هنگام خرید کارت بانکی همراه نداشته یا به هر دلیلی کارت ندارند، نانوا نمی‌تواند از ارائه سرویس و خدمات به این آنها خودداری کند.
وی در نهایت به کمبود اوزانی کیسه‌های آرد اشاره کرد و گفت: هنگام صدور حواله برای سهمیه هر نانوایی وزن کیسه ۴۰ کیلو گرم فاکتور می‌شود اما در ۹۰ درصد این کیسه‌ها وزن آرد کمتر است. این کیسه‌ها بین نیم تا یک کیلو گرم کسری دارند زیرا گندم‌ها برای تبدیل شدن به آرد کمی رطوبت دارند. اگر سهمیه روزانه ۸۳ هزار نانوایی ۳۰۰ کیلو گرم باشد در واقع دو میلیون و ۴۰۰ هزار کیلو گرم معادل عبارتی ۲ هزار و ۴۰۰ تن آرد روزانه در نانوایی‌های کشور توزیع می‌شود. اگر این عدد تقسیم بر ۴۰ کیلو گرم (وزن هر کیسه) شود حدود ۶۰۰ هزار کیسه آرد روزانه در سراسر کشور توزیع شده که به طور میانگین نیم کیلو کسری آرد دارند. این عدد در واقع معادل ۳۰۰ تن می‌شود که عدد کوچکی نیست.
