طی سالهای اخیر رهبر انقلاب تاکید ویژه‌ای بر بحث خودکفایی در محصولات استراتژیک کشاورزی داشتند و همواره این موضوع را پیگیری کرده‌اند. ایشان امسال نیز در سخنرانی نوروزی خود بر این مساله تاکید و عنوان کردند: «مسئله کشاورزی و دامداری بسیار مهم است و کشور باید در محصولات پایه غذایی همچون گندم، جو، ذرّت، خوراک دام و دانه‌های روغنی به امنیت کامل و خودکفایی لازم دست پیدا کند.»
ایشان دستیابی به این هدف را با توجه به وسعت سرزمینی و فراوانی دشت‌های حاصلخیز در کشور ممکن دانستند و گفتند: «متأسفانه بخش کشاورزی جزو وابسته‌ترین بخش‌های کشور به واردات است که این وضع حتماً باید تعدیل شود.» با توجه به تأکیدات رهبر انقلاب، شرایط تحریم و جنگ اقتصادی و همچنین وضعیت جهان و جنگ روسیه و اوکراین و افزایش شدید قیمت جهانی مواد غذایی کشور چاره‌ای جز دستیابی به این سیاست‌ها ندارد هر چند که طی سالهای گذشته اهمال کاری‌های گسترده‌ای در این حوزه نیز انجام شده اما باید با شناخت ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی و با بهره‌گیری از روش‌های نوین کشت و تولید در این مسیر حرکت کرد.
آخرین باری که وزارت جهاد کشاورزی برای خودکفایی در محصولات اساسی برنامه جامعی ارائه کرد حدوداً مربوط به ۷ سال قبل است که آن زمان نیز وزارت جهاد کشاورزی به دنبال تأکیدات مقام معظم رهبری برای ۸ کالای اساسی شامل برنج، جو، گندم، حبوبات، پنبه، چغندر قند، ذرت و دانه‌های روغنی برنامه خوداتکایی تدوین کرد که در سالهای ابتدایی نیز دستاوردهای تقریباً خوبی در این زمینه‌ها حاصل شد اما به تدریج به دنبال اتخاذ سیاست‌های نادرست، طرح‌ها یا دچار عقب ماندگی شدند و یا اینکه به طور کل شکست خوردند و در حال حاضر ما تقریباً در همه زمینه‌ها وارد کننده هستیم و در برخی کالاها میزان وابستگی بسیار بالا است. یکی از حوزه‌هایی که به گفته کارشناسان می‌تواند به تحقق خودکفایی کمک کند، مکانیزاسیون است و توسعه حوزه مکانیزاسیون می‌تواند نقش به سزایی در افزایش تولید محصولات کشاورزی داشته باشد.
در همین راستا کامبیز عباسی، رئیس مرکز ملی توسعه مکانیزاسیون کشاورزی وزارت جهاد گفت: مکانیزاسیون یک حوزه فرابخشی است و نگاه جامعی به تمام برنامه‌های تولیدی در کشاورزی دارد. به عنوان مثال بهره‌گیری از مکانیزاسیون در صنعت دامداری و روتاری کردن سیستم‌های شیردوشی، کیفیت شیر تولیدی را به شدت افزایش می‌دهد و یا در حوزه‌های دیگر مانند زراعت و باغبانی و … نیز وضعیت به همین شکل است.
۱۰ درصد گاوداری‌ها مجهز به سیستم‌های نوین شیردوشی هستند
عباسی گفت: هم اکنون حدود ۱۰ درصد از گاوداری‌های کشور مجهز به سیستم‌های نوین شیردوشی هستند. در حوزه سم پاشی به جرأت می‌توان گفت که بیش از ۲۵ درصد عملیات سمپاشی، سمپاشی نوین است ضمن اینکه روند توسعه تکنولوژی در سالهای اخیر و شاید در نیم دهه اخیر در بخش کشاورزی بسیار سریع شده است و اگر نسبت به ۵-۶ سال پیش بخش کشاورزی را مطالعه و رصد کنید، تکنیک‌هایی را در حوزه تولید می‌بینید که قبلاً نبوده است.
این مقام مسئول تصریح کرد: در حال حاضر هیچ سمپاش غیراستانداردی در کشور نداریم شاید حدود ۶ تا ۷ سال پیش چنین بود اما الان فقط سمپاش هایی که تست و آزمون دادند و استاندارد سازی شدند، وجود دارد.
وی درباره اینکه چند وقت است، چنین طرحی اجرا می‌شود؟، گفت: در ۵-۶ سال گذشته و بویژه در ۲ سال گذشته این دقت نظر بیشتر شد به دلیل اینکه ما معیارهای سخت‌گیرانه تری برای عرضه سم پاش‌ها لحاظ کردیم. اما با این حال در برخی از بخش‌ها در ابتدای توسعه فناوری‌های نوین هستیم.
کشاورزان هر جا فناوری به کارشان بیاید، از آن استفاده می‌کنند
عباسی درباره دلیل این مساله و اینکه آیا کشاورزان راغب به انجام چنین کاری نیستند یا فناوری‌ها گران است؟، اضافه کرد: کشاورزان هرجا بدانند که فناوری به کارشان می‌آید، استفاده می‌کنند. ما با در این حوزه با محدودیت‌هایی مواجه هستیم و صنایع تولید کننده ماشین آلات، ادوات و تجهیزات آبیاری و کشاورزی ما نیاز به حمایت‌های ویژه‌تری از سمت بخش صنعت دارند.
پیشنهاد بنده این است که امسال منشور صنعتی کشور تغییر کند و صنایع اثرگذار در سلامت در غذا، کاهش مصرف آب و حفظ محیط زیست در اولویت قرار گیرد
وی با تاکید بر سرمایه گذاری در این حوزه، تصریح کرد: شک نداشته باشید کشاورز ایرانی هر فناوری را که منجر به از بین بردن آفت و بیماری، افزایش تولید، کاهش مصرف آب و در نهایت اقتصادی شدن تولید باشد، می‌پذیرد، حتی اگر قیمت بالایی داشته باشد.
وی با تاکید بر لزوم بومی سازی فناوری‌های نوین در این حوزه، گفت: وقتی بومی سازی اتفاق می‌افتد، قیمت به نسبت نمونه‌های خارجی کاهش پیدا می‌کند، در واقع نیازمند این هستیم در حوزه صنعت کشور جایگاه صنعت ماشین‌های کشاورزی و مکانیزاسیون گسترده‌تر شود.
وی عدم توسعه سرمایه گذاری را مهمترین نقطه ضعف در این حوزه دانست.
سه راهکار برای جذب سرمایه گذاری در حوزه مکانیزاسیون
عباسی درباره اینکه آیا بخش خصوصی باید این سرمایه گذاری را انجام دهد؟، اضافه کرد: حوزه صنعت باید توسعه فناوری‌های نوین در بخش مکانیزاسیون کشاورزی را در گروه اولویت‌های خود قرار دهد. همچنین سیاست‌های حمایتی برای توسعه سرمایه گذاری در این بخش تنظیم شود و جذب سرمایه گذار خارجی و تولید مشارکتی نیز اهمیت بسزایی دارد.
منشور صنعتی کشور تغییر کند
عباسی درباره اینکه چرا این اقدامات انجام نمی‌شود؟، توضیح داد: شاید تاکنون الزام آن را حس نمی‌کردند، با توجه به تاکید رهبر انقلاب، تذکرات مسئولان و اطلاع رسانی رسانه‌ها، وقت آن رسیده که این کار انجام شود. با حرف و شعار نمی‌شود به خودکفایی رسید و اینکه فقط به نامه‌ها و نوشته‌ها بسنده کنیم، هیچوقت این اتفاق نمی‌افتد.
این مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی تاکید کرد: پیشنهاد بنده این است که امسال منشور صنعتی کشور تغییر کند و صنایع اثرگذار در سلامت در غذا، کاهش مصرف آب و حفظ محیط زیست در اولویت قرار گیرد. قطعاً تا زمانی که ما در منشور صنعتی کشور جایگاه صنعت ماشین‌های کشاورزی را بزرگ نکنیم و به آن بها ندهیم شاهد اتفاق خاصی در این حوزه نیز نخواهیم بود.
در جامعه روستایی بزرگترین معضل، بحث سوخت است
رئیس مرکز ملی توسعه مکانیزاسیون کشاورزی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه در جامعه روستایی بزرگترین معضل، بحث سوخت است، گفت: وقتی می‌گوئیم چنین منشوری باید تدوین شود یعنی ارزش یک تراکتور به یک ماشین در جامعه شهری برسد. در جامعه شهری هر کس هر زمان که بخواهد و با کارت هر شخصی، می‌تواند بنزین دریافت کند، کارت سوخت در جیبش است و مدام هم تمدید می‌شود اما در جامعه روستایی شرایط به گونه دیگری است چرا که ما اولویت قائل نشدیم.
عباسی درباره اینکه چند سال پیش قرار بود کشاورزان هم کارت سوخت دریافت کنند، افزود: قرار بود این اتفاق بیفتد اما هماهنگی‌ها انجام نگرفت و زیرساخت‌ها فراهم نشد.
این مقام مسئول به این پرسش که چه کسانی یا چه دستگاهی باعث شد این اتفاق نیفتد؟، پاسخ داد: حوزه نفت کشور؛ قطعاً وقتی همه به فکر این باشند که ماشین جامعه شهری ما بدون سوخت نباشد اما جامعه روستایی کمتر مدنظر قرار بگیرد چنین اتفاقاتی نیز می‌افتد و ما باید این اولویت بندی ها را جابجایی کنیم. چرا جامعه روستایی اگر نتواند سوخت خود را دریافت کند، سهمیه او می سوزد و چرا نباید برای او این سهمیه ذخیره شود؟ چرا جایگاه سوخت گیری نداریم و کارت سوخت فراهم نمی‌کنیم؟
وی درباره اینکه اگر کشاورز سهمیه خود را دریافت نکند، بعد از چند مدت سهیمه اش می‌سوزد؟، اضافه کرد: اگر استفاده نکند، سهمیه او یک ماهه می‌سوزد.
عباسی تصریح کرد: به اعتقاد بنده برای دانش بنیان شدن بخش کشاورزی، لازم است همه ما بدانیم اولویت‌ها کجاست؟ محوریت و اهمیت کشاورزی به نسبت سایر صنایع زیاد است اما به اندازه صنایع دیگر به آن توجه نمی‌شود. بخش کشاورزی غذای کشور را تأمین می‌کند، اگر این مقدار توسط کشاورز تأمین و تولید نمی‌شد، چطور می‌توانستیم آن را تأمین کنیم و کدام کشور است که امنیت غذایی را برای ما تأمین کند؟
وی تاکید کرد: صنعت مکانیزاسیون هم می‌تواند در تولید نهاده‌ها (سم خوب، کود خوب، نهاده‌ها و شیوه خوب کاشت، داشت و برداشت) نقش داشته باشد. هم در موارد پس از برداشت (در حوزه صنایع غذایی و کاهش ضایعات) به کمک بیاید چرا که هوشمند سازی کشاورزی به صورت لکه‌ای امکان پذیر نیست و باید به صورت یک زنجیره کامل باشد.
