استان فارس و به ویژه مناطق جنوبی آن به دلیل داشتن شرایط و موقعیت منحصر به فرد و ظرفیت های بالقوه در زمینه کشاورزی به ویژه محصولات باغی به شدت نیازمند توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی و سردخانه ها برای حفظ و نگهداری محصولات زراعی و باغی خود است.
این استان با تولید بیش از ۱۴میلیون تن انواع محصولات زراعی و باغی رتبه نخست را در کشور دار است و ویترین بخش کشاورزی ایران بشمار می رود.
شهرستان لارستان و مناطق جنوبی فارس در کسب این رتبه و جایگاه مهم کشاورزی به ویژه در تولید محصولات باغی با وجود شرایط خاص آب و هوایی آن سهم بسزا و تعیین کننده ای دارد که البته با وجود این استعدادها و ظرفیت های بالقوه در زمینه ارزش افزوده و نقشی را که باید این بخش در توسعه و کمک به معیشت و اقتصاد مردم این خطه ایفا کند به عقیده کارشناسان و با بررسی چالش های نهفته آن تاکنون تحقق نیافته است.
شهرستان لارستان با تولید سالانه بالای ۶هزار و ۵۰۰ تن انواع محصولات باغی و با سطح زیر کشت حدود چهار هزار و ۴۰۰ هکتاری نقشی تعیین کننده در تولید و تامین نیاز مردم در مناطق مختلف استان و حتی استان های مختلف دارد.
این شهرستان اما تاکنون و با وجود شرایط و زیرساخت های اولیه از جمله تامین زمین مناسب و پیش بینی ارایه تسهیلات ویژه و کمک ها و حمایت های مشوقانه آنگونه که مسئولان و متولیان می گویند، رونق چندانی در ساخت و راه اندازی صنایع تبدیلی و سردخانه متناسب با میزان تولید و محصولات باغی و زراعی خود نداشته است.
خرما، سیب زمینی، گوجه، بادمجان و بسیاری از محصولات و مرکبات و البته انگور نوبرانه شهرستان گراش از جمله محصولاتی است که سالانه به وجود تولید انبوه و گسترده در مناطق جنوبی فارس اما به دلیل نبود صنایع تبدیلی و سردخانه به صورت خام فروشی و البته با ایفای نقش فعالانه دلالان از این مناطق خارج می شود.
نبود سردخانه و فرصت جولان دلالان
یکی از کشاورزان در منطقه چاه نهر لارستان در این زمینه گفت: این روستا با تولید بیش از ۱۶ هزار تن محصول سیب زمینی در طول سال جایگاه اول در استان و شهرستان را به خود اختصاص می دهد.
احمد طیبی فر افزود: با وجود این جایگاه ممتاز اما این محصول بدون هیچ گونه بسته بندی و با نازل ترین قیمت به صورت خام و در کمترین زمان از سوی دلالان خریداری می شود.
وی بیان کرد: این درحالی است که می توان با راه اندازی سردخانه و صنایع تبدیلی و تکمیلی حتی در سطح شهرستان از خام فروشی و فروش زودهنگام این محصول جلوگیری کرد.
یکی دیگر از کشاورزان روستای هرمود در لارستان هم گفت: محصول گوجه این منطقه هر ساله با کمترین و نازل ترین قیمت به فروش می رسد.
ناصر مطلبی می گوید: دلالان هم وقتی می بینند که محصول با گذشت چند روز روی دست کشاورز مانده است و سردخانه ای هم برای نگهداری از این محصول وجود ندارد آن را حتی با قیمتی حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد زیر قیمت بازار آن می خرند و با سودی چندین برابر به استان های دیگر به فروش می رسانند.
وی بیان کرد: دلالان در این منطقه حتی با شگردهای خاص خود و با ایجاد رقابت های کاذب بین کشاورزان منطقه محصولات زراعی باغی را با کمترین و نازل ترین قیمت ها می خرند.
یک کشاورز در منطقه درز وسایبان لارستان هم در این زمینه و با اظهار گلایه از نبود صنایع تبدیلی و سردخانه خواستار توجه بیش از پیش متولیان امر در این زمینه شد.
وی گفت: مسوولان باید سرمایه گذاری برای ایجاد سردخانه و یا صنایع تبدیلی را به خود اهالی منطقه و کشاورزان هر منطقه ای واگذار کنند.
سرمایه گذاران را نیمه راه رها نکنیم
یک سرمایه گذار و از صاحب یک سردخانه در شهرک صنعتی لارستان هم معتقد است که نباید سرمایه گذار در نیمه راه رها شود و حمایت از او را تنها محدود به صدور یک مجوز ساخت نکنیم.
هادی نهاوندی گفت: من با همه توان فنی و سرمایه ام اقدام به ساخت سردخانه ای ۱۷۰۰ تَنی در شهرک صنعتی لار کرده ام و هم اینک با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنم.
وی تصریح کرد: در زمینه برق مصرفی با مشکل مواجه هستم و البته توان پرداخت مالیات های سنگین را هم ندارم.
نهاوندی یادآور شد: عملیات ساخت این سردخانه از سال ۹۷ آغاز شد و پس از حدود سه سال با هزینه ای بالغ بر ۱۵۰ میلیارد ریال به بهره برداری رسید. ۶۰ میلیارد ریال از هزینه ساخت این سردخانه در قالب تسهیلات بانکی بوده و ۹۰ میلیارد ریال هم آورده بخش خصوصی بوده است.
وی با بیان اینکه این سردخانه دو مداره قابلیت نگهداری انواع مرکبات، سیفی جات، لبنیات، گوشت و مرغ در آن وجود دارد، افزود: این واحدسردخانه ای هم اینک با اشتغالزایی مستقیم حدود ۱۵ نفر و بیش از ۴۰ نفر به صورت غیرمستقیم مشعغول فعالیت است.
وی بیان کرد: در صورت حمایت ها و ارایه تسهیلات و رفع مشکلات مالیاتی به دنبال ایجاد خطوط توسعه این کارخانه هستم که بتوان علاوه بر نگهداری سهم قابل توجهی از محصولات باغی در زمینه کمک به اشتغال و تولید در منطقه هم نقش ایفا کنیم.
وی سخت گیری های بانک های عامل در زمینه تامین وثیقه، برخی بروکراسی های اداری برای دریافت استعلامات مجوز تاسیس، عدم اعطای تسهیلات کم بهره و کم توجهی مسوولان و متولیان امور اقتصادی و کشاورزی را از سایر موانع در بهبود وضعیت صنعت فرآوری محصولات باغی و کشاورزی در این منطقه عنوان کرد.
آماده استقبال از سرمایه گذاران هستیم
معاون برنامه ریزی فرمانداری لارستان در این زمینه می گوید: ما هم اذعان می کنیم که در زمینه ایجاد صنایع تبدیلی و سردخانه با وجود ظرفیت های منحصر به فرد در حوزه کشاورزی ضعف و کمبود اساسی داریم و از همه سرمایه گذاران حتی در اقصی نقاط کشور که توان مالی و تخصص لازم و فنی در این زمینه را دارند استقبال می کنیم.
احسان طاهری اظهار داشت: امروزه ایجاد صنایع فرآوری و سردخانه در کنار تجاری سازی و بسته بندی های شیک محصولات مهمترین راهبرد در رونق این بخش خواهد بود.
وی میزان تولید سالانه حصولات باغی در لارستان را بالای ۶ هزار و ۴۰۰ تن در قالب حدود چهار هزار و ۳۰۰ هکتار سطح زیرکشت عنوان کرد و گفت: خرما و انواع مرکبات عمده محصولات لارستان هستند که به سایر شهرستانهای فارس و سایر مناطق ایران صادر می شوند.
طاهری ابراز داشت: میزان تولید سالانه خرما در لارستان هم افزون بر ۹ هزار تن در سطحی حدود هزر و ۷۰۰ هکتار است.
وی همچنین سطح تولید مرکبات در لارستان را هم رقمی افزون بر ۵۲ هزار تن در قالب ۲ هزار و ۶۳۰ هکتار عنوان کرد و گفت: هم اینک ۲۳ واحد گلخانه ای تولید انواع مرکبات در سطح شهرستان فعال است که سالانه حدود ۱۶۰۰ تن انواع محصولات به ویژه گوجه و خیار از این گلخانه ها تولید می شود.
طاهری عنوان کرد: با وجود همه این تولیدات اما به دلیل نبود بسته بندی مناسب و صنایع تبدیلی این محصولات به صورت خام از منطقه خارج می شود.
نبود زیرساخت ها به قیمت از دست دادن بازارهای منطقه ای
یک صادر کننده محصولات کشاورزی و غذایی در لارستان هم معتقد است که در زمینه پذیرش محصولات برای کشورها و مناطق هدف صادراتی، با معضل بسته بندی مناسب مواجه هستیم و نتیجه آن هم از دست دادن بازارهای بین المللی و منطقه ای است.
حسام آسوده می گوید: برای توسعه صادرات محصولات کشاورزی و مواد غذایی به کشورهای مختلف حوزه خلیج فارس باید در زمینه بسته بندی محصولات به نحوی که قابلیت عرضه در کشورهای عربی را داشته باشد فعال باشیم.
این صادرکننده مواد غذایی در لارستان گفت: در زمینه ایجاد سردخانه و صنایع تبدیلی برای محصولات باغی و کشاورزی در منطقه به شدت ضعف و کمبود داریم و برای رفع این مشکل هم باید از سالیان قبل برنامه ریزی می شد.
آسوده تصریح کرد: نمی شود یکباره و با وجود همه این موانع و مشکلات زیرساختی انتظار سرمایه گذاری و ورود به بازارهای بزرگ این کشور ثروتمند و غول اقتصادی را در منطقه و در چنین موقعیتی داشت.
وی یادآور شد: ما سالها فریاد زدیم و با اینکه واقعیت های موجود را بارها گوشزد می کردیم و خواهان رفع این مشکلات و موانع بر سر راه صادرکنندگان و فعالان اقتصادی در منطقه می شدیم اما حتی ما را به سیاه نمایی محکوم می کردند.
صادرکننده مواد غذایی در لارستان گفت: واقعیت ها را باید پذیرفت؛ صادرات مواد غذایی به کشورها حوزه خلیج فارس با وجود رقابت های شدید برای یک صادرکننده سخت و بسیار پرهزینه شده است.
ظرفیت های سرشار و فرصت های از دست رفته
مدیر جهاد کشاورزی لارستان هم با اینکه این منطقه را سرشار از فرصت ها و ظرفیت های کم نظیر برای سرمایه گذاری در حوزه محصولات باغی و کشاورزی دانست اما اذعان کرد که در زمینه بسته بندی و فرآوری و نبود صنایع تبدیلی در این بخش ضعف محسوس داریم.
مهدی مظفری تصریح کرد: فارس و به ویژه لارستان و شهرهای جنوبی این استان قطب بسیاری از محصولات باغی، کشاورزی و منابع طبیعی است که می توان با سرمایه گذاری کلان روی آن رونق تولید و شکوفایی اقتصادی را در این شهرستان رقم زد.
۹۰ مجوز سردخانه صادر شده است
وی با بیان اینکه ظرف همین دو تا سه سال گذشته بیش از ۹۰ مجوز و جواز تاسیس کارخانه و صنایع تبدیلی در حوزه های مختلف صادر شده و موافقت نامه اولیه نیز از سوی سرمایه گذاران و متقاضیان گرفته شده است، گفت: با وجود استقبال و تاکید جهاد کشاورزی مبنی بر حمایت و پشتیبانی از سرمایه گذاران و ایجاد شرایط و مشوق های لازم و همچنین تامین زمین اما به نظر می رسد هنوز عزمی از سوی سرمایه گذاران در این زمینه وجود ندارد.
او گفت: حتی برخی از سرمایه گذاران با وجود دریافت همه مجوزهای لازم اما تمایلی به سرمایه گذاری و ایجاد سرمایه گذاری در این حوزه را ندارند.
مظفری، برخی نوسانات بازار و همچنین عدم تناسب بین هزینه ها و سرمایه موجود سرمایه گذاران را دلیل اصلی در فرار سرمایه گذاران و استقبال کم آنها از سرمایه گذاری در ایجاد کارخانه ها و صنایع تبدیلی و بسته بندی محصولات کشاورزی می داند.
۱۴ کارخانه فعال است
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان لارستان گفت: هم اینک ۱۴ کارخانه و کارگاه صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات باغی و کشاورزی در این شهرستان فعال است.
مظفری اظهار داشت: ظرفیت نگهداری این تعداد کارخانه فعال صنایع تبدیلی افزون بر ۶۵ هزار و ۸۷۰ تن است.
وی، میزان اشتغالزایی این تعداد کارخانه فعال وصنایع تبدیلی در لارستان را نیز ۵۰۷ نفر عنوان کرد و گفت: بر اساس برآورد بیش از این ، ظرفیت مورد نیاز در زمینه ایجاد صنایع تبدیلی محصولات کشاورزی در لارستان همچنان وجود دارد.
مظفری تاکید کرد: هم اینک نیز چهار مورد کارخانه و کارگاه صنایع تبدیلی و سردخانه برای نگهداری محصولات کشاورزی در این شهرستان در حال اجراست.
وی گفت: این کارخانه ها و صنایع تبدیلی در زمینه انبار نگهداری از محصولات زراعی و باغی، بسته بندی حبوبات، خشکبار و یا ادویه جات، تولید کود کمپوست و انبار نگهداری و فرآوری برنج است.
مظفری یادآور شد: همچنین ۲ واحد سردخانه و صنایع بسته بندی میوه از جمله پرتغال، لیمو ترش، انار و سایر محصولات باغی هر کدام به ظرفیت نگهداری پنج هزار تن از سال های قبل راه اندازی شده و مشغول فعالیت هستند.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان لارستان، کارخانه صنایع تبدیلی محصولات کنجدی و تولید ارده و روغن کشی را با پیشرفت فیزیکی بالای ۲۰ درصد وبا ظرفیت بیش از ۲۰۰ تن یکی از مهمترین این کارخانه های در حال اجرا در لارستان عنوان کرد.
مظفری تصریح کرد: این کارخانه هم اینک در زمینی به مساحت چهار هزار متر مربع در شهرک صنعتی لار در حال اجراست.
مدیر جهاد کشاورزی لارستان گفت: هم اینک فرآوری کنجد در این شهرستان به صورت سنتی و در قالب حدود هفت کارگاه سنتی انجام می شود.
مظفری همچنین سردخانه حدود ۲ هزار تنی محصولات کشاورزی و باغی در زمینی به مساحت چهار هزار و ۲۰۰ مترمربع و با میانگین پیشرفت فیزیکی بالای ۵۰ درصد را نیز از دیگر کارخانه های مهم صنایع تبدیلی و فرآوری در شهرستان لارستان ذکر کرد.
وی، کارخانه پنبه پاک کنی در زمینی به مساحت ۲۰ هزار متر مربع و با سرمایه گذاری افزون با ۱۶۰ میلیارد ریال در بخش بنارویه را از دیگر کارخانه های مهم در زمینه فرآوری محصولات کشاورزی در این شهرستان ذکر کرد.
مظفری ادامه داد: ظرفیت این کارخانه حدود ۶ هزار و ۵۰۰ تن ماده خام (وش پنبه) و بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ تن نیز برای تولید پنبه محلوج (حلاجی) شده پیش بینی شده است.
وی با اشاره به ضرورت توجه به زنجیره تولید محصولات کشاورزی، گفت: ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی به دلیل ایجاد ارزش افزوده بخش کشاورزی همواره به عنوان یکی از استراتژی های اساسی وزارت سازمان جهاد کشاورزی برای فرآوری محصولات مختلف کشاورزی مورد تاکید بوده است.
شهرستان لارستان دارای ۵۵ هزار هکتار اراضی کشاورزی است که از این میزان ۳۲ هزار هکتار دیم و ۲۳ هزار هکتار نیز آبی است.
این شهرستان به مرکزیت لار در فاصله حدود ۳۸۰ کیلومتری جنوب شیراز واقع شده است.
سرویس خبری: صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی
