فتح الله ابوعلی یکشنبه در نشست کارگروه کارشناسی دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خوزستان با موضوع راهکارهای افزایش تنوع گونه‌ای و استفاده از ارقام پرمحصول در حوزه ماهیان پرورشی در محل اتاق بازرگانی اهواز اظهارداشت: وجود ماهی تیلا پیا در تمام عرصه آب‌های داخلی استان، واقعیت موجود است که باید آن را پذیرفت.
وی با بیان اینکه وجود این ماهی به مناطق شمالی و بالا دست رودخانه‌های خوزستان نیز رسیده است گفت: بنابراین باید توجه داشت که در چنین شرایطی فاقد ارزش اداری و علمی است.
مدیرکل شیلات خوزستان با تاکید بر اینکه در خیلی از مناطق نام این ماهی را تغییر داده‌اند تا با عنوان دیگری اقدام به پرورش و عرضه آن به سمت بازارهای هدف کنند، گفت: از سازمان حفاظت محیط زیست خواسته می‌شود برای صدور مجوز به منظور پرورش این گونه از ماهی غیربومی در استان خوزستان مقاومت نکند تا نظارت‌های لازم برای کنترل این ماهی و محدود شدن پرورش آن به مزارع آبزی پروری اعمال گردد.
ابوعلی تصریح‌کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ بکارگیری تکنولوژی برای پرورش این ماهی، کمک می‌کند تا حضور هرچه بیشتر این گونه در منابع آبی محدود شود.
وی همچنین با تاکید بر اینکه تولید گونه‌های جدید ماهی که از توجیه اقتصادی و علمی برای پرورش برخوردار است نباید از سوی سازمان حفاظت محیط زیست مورد مخالف قرار گیرد گفت: به عنوان مثال، مخالفت سازمان محیط زیست با پرورش ماهی کپور هندی که امکان تکثیر در آب‌های آزاد را ندارد؛ نیاز به تجدیدنظر دارد.
مدیرکل شیلات خوزستان تصریح‌کرد: برابر با قانون حفاظت از منابع آبزی پروری که به تصویب مجلس رسیده و همچنین بند الف جزء سه ماده ۴۲ آیین نامه اجرایی این قانون که از سوی هیات دولت ابلاغ شده است؛ متولی معرفی گونه‌ها (آبزی) برای ورود به آب‌های داخلی و یا پرورش آنها بر عهده سازمان شیلات است.
ابوعلی افزود: در انتهای بند الف این ماده از آیین نامه، توصیه شده (الزامی نیست) تا حدالمقدور، گونه‌های معرفی شده از نوع بومی باشند.
وی در خصوص محدوده اختیارات سازمان محیط زیست در آیین نامه اجرایی قانون حفاظت از منابع آبزی پروری گفت: در بند “ب” ماده ۴۲ آیین نامه اجرایی مشخص کرده که سازمان حفاظت محیط زیست باید نسبت به صحت و مطابقت گونه معرفی شده از سوی سازمان شیلات اقدام کند.
مدیرکل شیلات خوزستان اضافه کرد: باید توجه داشت که سازمان شیلات با در نظر گرفتن همه ابعاد و ملاحظات به معرفی گونه جدیدی برای پرورش ماهی اقدام می‌کند.
ابوعلی با بیان اینکه پیشنهاد صدور مجوز پرورش ماهی تیلاپیا نیز با توجه به همین ملاحظات و بررسی شرایط موجود منابع آبی پیشنهاد شده است، گفت: این درحالی است که بخش قابل توجهی از گونه‌های فعلی از توجیه اقتصادی خارج شده‌اند و با محدودیت عرضه در بازارهای صادراتی روبرو هستیم.
وی بیان‌داشت: تلاش می‌شود که تیلاپیا و همچنین کپور هندی جایگزین برخی گونه‌های پرورشی فاقد توجیه اقتصادی شوند تا از این طریق، فرصت‌های شغلی موجود و همچنین بازارهای صادراتی حفظ شوند.
ابوعلی به مصوبه ۱۷ خرداد سال ۱۳۹۷ مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت دفتر ریاست جمهوری مبنی بر ضرورت صدور مجوز پرورش ماهی تیلاپیا برای هفت استان که از جمله آنها خوزستان است اشاره کرد و گفت: علاوه بر این در ۲۸ مهرماه سال ۱۳۹۷ در سی و یکمین نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خوزستان، مرکز تکثیر ماهیان بومی دشت آزادگان به عنوان محل انجام تحقیقات به ماهیان تیلاپیا اختصاص پیدا کرد و مقرر شد تا اداره کل محیط زیست نسبت صدور مجوز در این خصوص اقدام کند.
مدیرکل شیلات خوزستان بیان داشت: اداره کل حفاظت محیط زیست استان تاکنون در خصوص اجرایی کردن این مصوبات اقدامی را در دستور کار قرار نداده است.
وی با تاکید بر اینکه ماهی تیلاپیا در قاره‌های مختلف تولید می‌شود، گفت: ۱۴۰ کشور در حال تولید این محصول هستند که از این تعداد ۳۰ کشور بطور عمده این گونه را پرورش می‌دهند و در بین آنها، کشورهای اروپایی که از قوانین سختگیرانه محیط زیستی برخوردار هستند نیز مشاهده می‌شود.
بر اساس این گزارش، ماهی تیلاپیا که در سال ۱۳۹۰ برای نخستین بار مهمان ناخوانده رودخانه کارون شده بود، حالا همه رودخانه‌ها و تالاب‌های خوزستان را آلوده کرده است. چنانکه شورای پدافند غیرعامل خوزستان در سال ۱۳۹۵ آن را به عنوان یکی از تهدیدات زیستی خوزستان معرفی کرد.
«تیلاپیا» یکی از ۱۰۰ گونه مهاجم شناخته شده در جهان است که با وجود جثه کوچک، به دلیل همه چیزخوار بودن، تکثیر زیاد، مقاومت بسیار نسبت به شرایط محیطی و کنترل دشوار، عرصه را بر گونه‌های بومی تنگ می‌کند و با نابودی آنها، یکه تاز زیستگاه می‌شود.
به گفته کارشناسان، معرفی گونه‌های مهاجم و غیربومی که جایگزین گونه‌های بومی می‌شود، دومین عامل نابودی تنوع زیستی است و اغلب باعث انقراض گونه‌های محلی می‌شوند.
