چو دونگیو مدیرکل سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) طی سخنانی با موضوع «تأمین امنیت غذایی جهان در دوران بحران» گفت: بر اساس ارزیابی‌های انجام‌گرفته در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۹۳ میلیون نفر مجموعاً در ۵۳ کشور جهان با “بحران” تأمین غذا یا بدتر از بحران مواجه بوده‌اند. ۵۷۰ هزار نفر از این افراد در وضعیت فاجعه‌بار غذایی قرار داشته و ۳۹.۲ میلیون نفر در ۳۶ کشور با وضعیت اضطراری غذایی مواجه بوده‌اند. همچنین ۱۳۳.۱ میلیون نفر در ۴۱ کشور دچار بحران غذایی بوده‌اند. ۲۳۶.۲ میلیون نفر نیز در ۴۱ کشور با استرس غذایی مواجه بوده‌اند.
دونگیو سپس به جنگ اوکراین اشاره کرد و گفت این جنگ از سه جهت امنیت غذایی جهان را تهدید می‌کند. از یک جهت، شاهد اثرات مستقیم درگیری‌ها بر کشاورزی و تولید غذای جهان هستیم، از سوی دیگر این جنگ بر فاکتورها و عوامل کلان تأثیر می‌گذارد و از جهت سوم، شاهد افزایش مخاطرات بشردوستانه هستیم.
وی به افزایش قیمت جهانی مواد غذایی اشاره کرد و افزود: چنانچه می‌دانیم روسیه و اوکراین بازیگران مهمی در بازار جهانی غلات هستند و جنگ بین دو کشور عامل مهمی در رشد قیمت‌های جهانی غذا بوده است به‌ویژه گندم، ذرت و دانه‌های روغنی. این افزایش در حالی رخ داده است که پس از کاهش شیوع کرونا نیز تقاضا برای این محصولات و هزینه‌های تولید آن‌ها افزایش یافته بود.
رکوردشکنی شاخص قیمت مواد غذایی فائو
شاخص قیمت مواد غذایی فائو در مارس سال ۲۰۲۲ به ۱۶۰ واحد رسیده است که بالاترین رقم این شاخص از سال معرفی آن یعنی از سال ۱۹۹۰ است. این شاخص البته در آوریل به ۱۵۸.۲ واحد کاهش یافت که نشان‌دهنده کاهش ۰.۸ درصدی نسبت به ماه مارس است. با این حال قیمت گندم در بازار جهانی همچنان رو به رشد است و انتظار می‌رود روند صعودی این غله مهم در ماه‌های آینده نیز ادامه پیدا کند.
ایران ۳۷ درصد گندم وارداتی خود را از روسیه و اوکراین تأمین کرد
بر اساس برآورد فائو در میان کشورهای جهان اریتره بیشترین وابستگی به گندم وارداتی از اوکراین و روسیه را دارد. این کشور ۱۰۰ درصد گندم وارداتی خود را از این دو کشور تأمین می‌کند. ارمنستان با ۹۹ درصد و مغولستان با ۹۸ درصد به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم از این نظر قرار دارند.
ایران نیز حدود ۳۷ درصد از گندم وارداتی خود در سال ۲۰۲۱ را از روسیه و اوکراین تأمین کرده است. روسیه در این بین سهم زیادی داشته است. از این ۳۷ درصد ۳۲ درصد از روسیه تأمین شده و ۵ درصد مربوط به بازار اوکراین بوده است. ایران از نظر وابستگی به گندم روسیه و اوکراین در جایگاه ۳۳ جهان قرار داشته است. یعنی ۳۲ کشور جهان بیشتر از ایران برای تأمین گندم وارداتی خود به روسیه و اوکراین متکی بوده‌اند.
به گفته مدیرعامل فائو، برخی کشورها مثل ترکیه و مصر و همچنین تعدادی از کشورهای زیرصحرا مثل اریتره، سومالی، کنگو و نامیبیا وابستگی شدیدی به واردات گندم از خارج دارند. این کشورها باید به دنبال منابع جدید بگردند که کار مشکلی است و حداقل در شش ماه آینده دچار چالش خواهند بود.
وضعیت تجارت جهانی ذرت بدتر از گندم خواهد بود. پیش‌بینی می‌شود تجارت این محصول در سال جاری ۸ میلیون تن کاهش یابد. این در حالی است که قیمت ذرت صادراتی در ماه مارس به بالاترین رقم از سال ۱۹۹۰ رسیده است. صادرات ذرت اوکراین به طور ناگهانی متوقف شده است. انتظار می‌رود تولید امسال ذرت اوکراین هم کاهش یابد که این مسئله به همراه مختل شدن خطوط صادرات و افزایش هزینه‌های تولید بر قیمت‌های جهانی طی ماه‌های آینده خواهد دمید.
روسیه و اوکراین ۷۷ درصد روغن آفتابگردان دنیا را تأمین می‌کنند
بر اساس این گزارش روسیه و اوکراین سهم مهمتری در صادرات جهانی روغن آفتابگردان دارند. این دو کشور مجموعاً ۷۷ درصد صادرات جهانی روغن آفتابگردان در سال گذشته را به خود اختصاص دادند. سهم روسیه از این رقم ۴۷ درصد و اوکراین ۳۰ درصد بوده است.
مدیرکل فائو سپس به بحران کمبود کود شیمیایی در جهان اشاره کرد و گفت قیمت این محصول در بازارهای جهانی افزایش شدید داشته و دسترسی کشاورزان به آن کاهش یافته است. کشورهای صادرکننده بزرگ غلاتی مثل برزیل، آرژانتین و بنگلادش از ۲۰ تا ۷۰ درصد به کودشیمیایی وارداتی از روسیه وابسته هستند.
وی تاکید کرد باید کود مورد نیاز تولیدکنندگان مهم غلات را تأمین کنیم تا مشکلی در تولید جهانی غلات ایجاد نشود.
دونگیو در پایان توصیه‌هایی را برای تداوم تولید غلات اوکراین مطرح کرد که عبارتند از: تأمین نقدینگی و مواد اولیه لازم برای حفظ سطح تولید غلات و سبزیجات و سیب‌زمینی در اوکراین، حمایت از عملیات برداشت محصولات کشت‌شده در زمستان، و حمایت از زنجیره‌های عرضه مواد غذایی با کمک دولت‌ها و بخش خصوصی.
