امروزه با رشد و پیشرفت علم و تکنولوژی ارتباط بین صنعت و کشاورزی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات کشاورزی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین روش‌های افزایش ارزش افزوده تولیدات کشاورزی، توسعه اشتغال و افزایش درآمد در کشور به‌خصوص مناطق روستایی شناخته میشود.
استان اردبیل با توجه به قرارگیری در موقعیت خاص جغرافیایی و بهره‌مندی از آب و هوای مناسب و خاک حاصل‌خیز یکی از مستعدترین مناطق کشور در تولیدات کشاورزی بوده و با تولید سالانه بیش از ۴ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی سهم بسزایی در تولید محصولات کشاورزی را داشته است.
از همین رو بخش عمده‌ای از اقتصاد استان اردبیل وابسته به کشاورزی بوده و هرگونه خلل و یا توسعه در این بخش نقش تاثیرگذاری در معیشت و وضعیت اقتصادی مردم و استان اردبیل را داراست؛ لذا کمبود صنایع تبدیلی در این استان همواره سبب ضرر و زیان هنگفت کشاورزان و باغداران شده و آفتی دیرینه بر پیکره کشاورزی استان اردبیل است.
کشاورزی اردبیل نیازمند صنایع تبدیلی و فرآوری است
یکی از باغداران اردبیلی در خصوص کمبود صنایع تبدیلی در استان اردبیل عنوان کرد: در حدود ۲۰ سال است که در حوزه باغداری فعالیت دارم و در طی این مدت علاوه بر سودی که داشتم شاهد ضرر و زیان‌های زیادی نیز شده‌ام به طوری‌که در برخی از سال‌ها که فروش کم است محصولاتمان که سیب درختی است به روی هم تلنبار شده و از بین می‌رود.
وی بیان کرد: در استان‌های دیگر شاهد این همه ضرر و زیان و از بین رفتن محصولات کشاورزی نیستیم، زیرا در جوار تولید محصولات، کارخانجاتی وجود دارد تا این محصولات را تبدیل به دیگر مواد غذایی از جمله کمپوت، آبمیوه و… کنند که متاسفانه استان اردبیل از وجود چنین امکاناتی به حد کافی برخوردار نیست.
این باغدار گفت: در ایام برداشت میوه به‌خصوص در شهرستان مشگین‌شهر شاهد انباشت سیب به‌صورت گسترده در کنار باغ‌ها هستیم چرا که بازار فروش درست و حسابی وجود نداشت و اگر در این شرایط صنایع تبدیلی مناسبی مرتبط وجود داشت هیچ یک از این مشکلات به وجود نمی‌آمد.
این باغدار تاکید کرد: مسؤولین استان در اسرع وقت به وضعیت باغداران که بدون هیچ چشم‌داشتی فعالیت می‌کنند رسیدگی نمایند و همچنین با ایجاد صنایع تبدیلی باعث رشد و توسعه کشاورزی و باغداری استان شوند.
اما در حالی‌که موضوع عدم بازار فروش مناسب محصولات باغی و کمبود صنایع‌تبدیلی به یک مشکل دیرینه در حوزه کشاورزی استان اردبیل تبدیل شده است، چند روز پیش استاندار اردبیل طی بازدید، یکی از صنایع تبدیلی موجود در استان اردبیل از توسعه این صنعت در استان اردبیل خبر داد.
تولید سالانه ۴۲۰ هزار تن محصولات باغی در استان اردبیل
اکبر بهنام جو، استاندار اردبیل در خصوص وضعیت میزان تولیدات محصولات باغی استان و نیاز به توسعه صنایع تبدیلی در استان اردبیل گفته بود: در حال حاضر ۴۲۰ هزار تن محصولات باغی در استان اردبیل تولید میشود که از این مقدار ۳۰۰ هزار تن از این محصولات به لحاظ کیفیت مناسب به‌صورت تازه‌خوری مصرف سنتی و عادی در استان و سایر استان‌های کشور عرضه میشود.
۱۲۰ هزار تن از محصولات باغی اردبیل نیازمند صنایع تبدیلی است
وی با بیان اینکه به دلیل افزایش قابل توجه محصولات باغی نیاز به راه‌اندازی صنایع‌تبدیلی باغی است، افزود: ۱۲۰ هزار تن از محصولات باغی که درجه ۲ بوده و نیازمند تبدیل به احسن شدن دارد که ظرفیت شرکت هفت آسمان فعال در حوزه فرآوری محصولات باغی ۶۰ هزار تن است و عملیات اجرایی یک واحد دیگر در شهرستان پارس‌آباد نیز با ظرفیت ۶۰ هزار تن در سال ۹۸ آغاز شده که در آینده نزدیک به بهره برداری می‌رسد.
وی با اشاره به اینکه این واحدها از ارزان فروشی محصولات باغی پیشگیری می‌کند افزود: باغداران با امیدواری بیشتر و نگهداری محصولات باغی خود با بهره‌گیری از سمپاشی به سمت صنعتی شدن و اقتصادی شدن حرکت خواهند کرد و محصولات این زحمتکشان با قیمت مناسب به فروش می‌رسد.
اکبر بهنام‌جو ادامه داد: ۱۵۰ میلیارد تومان تسهیلات برای توسعه و راه‌اندازی فاز دوم در کنار این مجموعه در نظر گرفته شده که با راه‌اندازی فاز دوم هفت آسمان بیشتر مشکلات باغداران از لحاظ بازار فروش حل میشود.
وی بازار هدف این واحدها را کشورهای آسیای میانه، کشورهای حاشیه خلیج فارس و روسیه برشمرد و گفت: این محصولات در صورت تبدیل به صنایع بهتر، مدت ماندگاری بیشتری خواهند داشت و در تمام فصول سال از صنایع تبدیلی باغی بهره‌مند خواهیم شد.
حمایت از سرمایه‌گذاران حوزه صنایع تبدیلی استان اردبیل
خلیل نیکشاد، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل بیان کرد: سیاست‌های هدایتی و حمایتی از سرمایه‌گذارانی که قصد ورود در حوزه صنایع تبدیلی محصولات کشاورزی را داشته باشند انجام می‌گیرد تا از خام فروشی محصولات کشاورزی جلوگیری شود و در کنار آن باعث افزایش ارزش افزوده و اشتغال‌زایی در استان خواهد شد.
وی تشریح کرد: در حوزه محصولات کشاورزی باید بعضی سیاست‌های حمایتی که فرابخشی است و در ارتباط با سایر وزارتخانه‌ها اعمال شود و هماهنگی‌های لازم بین دستگاه‌های مرتبط انجام گیرد همانند ارائه تسهیلات بانکی کم‌بهره که نظام بانکی باید اهتمام بیشتری در این خصوص داشته باشد.
لزوم تغییر نظام سنتی بازار محصولات کشاورزی به نظام مدیریتی مدرن
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل ادامه داد: ضوابط و مقررات گمرکی مساله دیگری است که در خصوص تعرفه‌ها و عوارضی که برای صادرات و واردات محصولات کشاورزی در زمان‌های مختلف اعمال میشود مورد توجه قرار گیرد و تامین سرمایه در گردش مورد نیاز برای صادرکنندگان نیز یکی دیگر از موارد حمایتی از این بخش بوده است.
نیکشاد گفت: در کنار این موارد باید مدیریت بازار فروش و جریان‌سازی بازار با خرید تضمینی محصولات کشاورزی انجام گیرد و با راهبرد نوین از نظام سنتی به مدیریت بازار مدرن وارد شویم که برای تحقق آن باید تمامی اتحادیه‌ها و تشکل‌ها به‌صورت تخصصی به این موضوع ورود کنند و علاوه بر آن ورود محصولات کشاورزی به بازار بورس نیز یکی دیگر از از مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
صنایع تبدیلی یکی از نیازهای اساسی امروزی بخش کشاورزی است
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی اردبیل نیز اظهار کرد: محصولات کشاورزی بعد از فرآیند تولید، تبدیل به یک ماده خام برای کشاورزی میشود که اگر این ماده خام فرآیند صنعتی را در یک یا دو مرحله سپری کند، تبدیل به یک محصول با ارزش جهت عرضه به بازار میشود.
عیسی شاهی زارع در خصوص اهمیت صنایع تبدیلی بیان کرد: در جهان امروزی تبدیل محصولات کشاورزی به محصولات موازی و با ارزش یک اصل است که این موضوع سبب تولید ثروت مشروع و مضاعف میشود و همچنین از ضرر و زیان کشاورزان و از بین رفتن محصولات زراعی و باغی جلوگیری می‌کند.
نبود صنایع تبدیلی در استان یک عقب‌ماندگی ارثی است
شاهی زارع گفت: نبود صنایع‌تبدیلی در استان اردبیل یک عقب‌ماندگی مضاعف به ارث رسیده است که باید در ۲۰ سال گذشته همزمان با دیگر استان‌ها در اردبیل نیز شاهد احداث صنایع تبدیلی بودیم، اما متاسفانه هیچ پیشرفت در حوزه صنایع تبدیلی نداشته‌ایم که جای دارد در ادامه توجه بیشتری به این حوزه شود.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی اردبیل تاکید کرد: با توجه به آمار تولیدات محصولات زارعی، دامی، باغی و… در سطح استان در حال حاضر در کلیه حوزه‌های کشاورزی از جمله؛ شیلات، طیور، زراعت، باغ و … به صنایع تبدیلی نیاز داریم.
صنایع بسته‌بندی از مهم‌ترین صنایع کنونی جهان است
وی افزود: در ارتباط با شیلات هیچ صنایع تبدیلی در استان وجود ندارد و همچنین در حوزه طیور، دام و باغداری نیز در حد بسته‌بندی‌های نه‌چندان مطلوب فعال هستیم، باید بدانیم که بسته‌بندی در جهان معاصر ارزش کالا را در بازار بالا می‌برد و نقش بسیار موثری در فروش محصولات دارد.
اما در روزهای اخیر خبرهای خوبی در خصوص توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات کشاورزی و باغی در استان اردبیل به گوش رسید و استاندار اردبیل از راه‌اندازی بزرگترین شرکت صنایع تبدیلی کشاورزی در زمینی به مساحت ۵ هکتار در آینده نزدیک خبر داد.
بزرگترین شرکت صنایع تبدیلی در پارس‌آباد راه‌اندازی میشود
اکبر بهنام‌جو در جریان سفر به شهرستان پارس‌آباد اظهار کرد: بزرگترین شرکت صنایع تبدیلی کشاورزی با همت شرکت کشت و صنعت گلدشت سبز در زمینی به مساحت ۵ هکتار در آینده نزدیک به بهره‌برداری می‌رسد.
وی افزود: این شرکت صنایع تبدیلی در زمینی به مساحت ۵ هکتار و ۹ هزار متر مربع ساختمان‌سازی و ۳۵۰ میلیارد تومان برای تهیه ماشین آلات داخلی و خارجی این مجموعه هزینه شده است که فاز اول آن در آینده نزدیک به بهره‌برداری می‌رسد.
استاندار اردبیل با بیان اینکه ظرفیت صنایع تبدیلی گوجه فرنگی ۱۰۰۰ تنی در این مجموعه آماده شده است، بیان کرد: در کنار آن صنایع تبدیلی سیب درختی نیز ایجاد شده و از اهمیت ویژه‌ای برای استان برخوردار است.
وی ادامه داد: فروش سیب درجه ۳ در استان با مشکل مواجه بوده و سالانه ۳۵۰ هزار تن در استان سیب تولید میشود که ۱۰۰هزار تن از این محصول درجه ۳ است.
بهنام‌جو تصریح کرد: سیب‌های درجه اول و درجه ۲ به‌صورت تازه خوری در سطح استان و سایر استان‌ها توزیع می‌شد اما سیب‌های درجه سوم به‌دلیل نبود صنایع تبدیلی از بین می‌رفت.
وی ادامه داد: بخش خصوصی در شهرک صنعتی پارس‌آباد با ظرفیت ۲۵ تن در ساعت این محصول (سیب درختی) را تبدیل به احسن خواهند کرد و زیر ساخت‌های لازم برای این مجموعه توسط دولت انجام شده است.
استاندار اردبیل با اشاره به اینکه چند مجموعه در سطح استان برای صنایع تبدیلی سیب‌های درختی راه‌اندازی شده، گفت: صددرصد محصول سیب در این شرکت‌ها تبدیل به کنسانتره میشود و چند مجموعه نیز برای بهره مندی از کنسانتره نیز در سطح استان راه‌اندازی شده که از جمله آن تسنیم نوش نیر با ۲۰۰نفر اشتغال به چرخه فعالیت باز می‌گردد.
بهنام‌جو بیان کرد: در کنار این خطوط، مجموعه دیگری نیز جهت تبدیل هلو و شلیل به کنسانتره راه‌اندازی میشود، دستگاه‌های هسته‌گیر، ریزانه کردن و صنایع تبدیلی این محصول نیز خریداری شده و به‌زودی از گمرک بازرگان ترخیص میشود.
استاندار اردبیل ادامه داد: این اقدامات نوید خوبی برای باغداران و کشاورزان جهت افزایش راندمان تولید و امید به آینده است که امیدواریم این زنجیره همچنان تداوم داشته باشد.
با توجه به اینکه بخشی از تولیدات کشاورزی در نتیجه‌ی نبود صنعت و امکانات تبدیل و نگهداری ضایع میشود، صنایع فرآوری کشاورزی می‌تواند در راستای جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی، ایجاد ارزش افزوده در بخش کشاورزی، افزایش سطح درآمد روستاییان، بالا‌بردن بهره‌وری بخش کشاورزی با جلوگیری از خام فروشی محصولات تولیدی و افزایش سهم اشتغال صنعتی در مناطق روستایی و نیز به‌عنوان جزئی از فرآیند توسعه روستایی ایفای نقش کنند.
از آن‌جایی که بخش عمده‌ای از تولید ناخالص استان از محل محصولات کشاورزی و صنایع وابسته به آن است باید حجم بیشتری از سرمایه‌گذاری‌ها را در حوزه کشاورزی و صنایع مرتبط با آن قرار داده شود تا این بخش در کنار سودآوری، زمینه اشتغال مضاعف و محرک را فراهم آورد و بخش کشاورزی با داشتن ظرفیت‌های بی‌نظیر و متنوع پیشران و رکن اساسی رونق تولید محسوب میشود بنابراین باید در این حوزه برنامه‌ریزی‌ها درست و هدفمند صورت گیرد.
خوشبختانه برخلاف سال‌های گذشته که توجهی به صنایع‌تبدیلی استان اردبیل نمی‌شد در طی روزهای اخیر خبرهای خوشی در خصوص توسعه صنایع‌تبدیلی باغی در استان اردبیل به گوش رسید که در صورت اجرای کامل این طرح‌ها، نویدبخش روزهای خوش در حوزه کشاورزی استان اردبیل است.
اما باید منتظر ماند و دید که این وعده‌ها و خبرهای خوش نیز همانند برخی از وعده‌های گذشته بر روی کاغذ باقی می‌ماند و یا این بار عزمی جدی برای رفع مشکلات کشاورزان و باغداران استان اردبیل در بین مسؤولان ایجاد شده است.
سرویس خبری : صنایع تبدیلی وتکمیلی کشاورزی
