گزارش های منابع رسمی گویای آن است که سال گذشته در همین زمان حدود ۹۰ درصد محصول کیوی از باغداران منطقه غرب مازندران از سوی تجار ، واسطه ها و حتی صادرکنندگان خریداری و مقادیری از آن پس از برداشت به برخی از کشورهای از جمله هندوستان ، امارات ، ازبکستان ، روسیه ،عراق و ترکیه ، قرقیزستان و افغانستان صادر شده بود درحالی که امسال این عدد به رقم ۱۰ درصد هم نمی رسد.
امسال طبق گفته عده ای از تولیدکنندگان کیوی، قیمتی که بابت یک عدد کیوی با وزن حدود ۶۰ تا ۷۰ گرم در قالب یک کیلو از سوی خریداران در نظر گرفته شده حدود پنج هزار تومان تا ۹ هزار تومان است درحالی که سال گذشته هر کیلو کیوی با این ویژگی حدود ۱۱ هزار تومان تا ۱۵ هزار تومان از باغداران کیوی خریداری می شد.
افزایش هزینه های تولید نظیر افزایش دستمزد کارگری از ۲۰۰ هزار تومان به ۴۰۰ هزار تومان تا ۵۰۰ هزار تومان، افزایش نرخ نگهداری سردخانه این محصول از هزار تومان به هزار و ۵۰۰ تومان، افزایش قیمت سبد هر عددی ۱۲ هزار تومان و هزینه های جانبی دیگر از مهم ترین مشکلاتی است که تولیدکنندگان این محصول در این منطقه با آن دست به گریبانند و با همه این چالش ها متاسفانه کیوی آنان با قیمت مناسب خریدار ندارد.
تولیدکنندگان کیوی با وجود مشکلات فرارو تاکید دارند: در صورتی اگر از سوی دولت مورد حمایت قرار نگیرند و این وضعیت ادامه دار باشد ناگزیرند به زودی زمین هایشان را حتی با پایین ترین قیمت در معرض فروش قرار دهند و پول به دست آمده بابت فروش املاکشان و سپرده گذاری در بانک ها از آن طریق امورات زندگی شان را بگذرانند.
باغ های کیوی مازندران که بالغ بر هفت هزار هکتار می شود در غرب این استان متمرکز است. برداشت محصول این باغ ها هم در شرایط طبیعی به حدود ۱۵۰ هزار تن تا ۱۸۰ هزار تن می رسد و برداشت این محصول هم از نیمه دوم آبان ماه شروع می شود و طی یک ماه ادامه دارد بیش از ۷۰ درصد این محصول هم صادراتی است.
غرب مازندران خاستگاه کیوی در ایران است و به همین دلیل وقتی نامی از کیوی برده می شود بلافاصله ذهن ها به سمت این استان جهت می یابد. سابقه کشت کیوی در مازندران به سال ۱۳۴۷ بر می گردد.
در آن سال یک مهندس تحصیلکرده فرانسه یک نهال نر و ماده کیوی را سوغاتی به ایران آورد و در شهر رامسر غرس کرد. نتیجه تحقیقات ۲ ساله بر روی این ۲ نهال و ۲ سال بعد با عنوان « کیوی فروت در شمال ایران » به موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر تقدم و اعلام شد که کیوی تنها در شمال ایران قابلیت کشت و بهره‌برداری دارد. از آن زمان به بعد که بیشتر از نیم قرن می گذرد این میوه نیمه گرمسیری حالا در ۶ هزاران هکتار از باغ های مازندران گسترش یافته و بیشتر از هشت هزار بهره بردار رزق و روزیشان را با پرورش این میوه و صادرات آن تامین می کنند.
منتظر خریداران کیوی هستیم
یکی از باغداران کیوی در شهرستان تنکابن در این باره گفت : سال گذشته در ماه های شهریور و مهر عده ای از افراد در قالب تاجر و صادرکننده با مراجعه به باغ های کیوی ، این محصول را از کیوی کاران با قیمت هر کیلویی ۱۱ هزار تومان تا ۱۵ هزار تومان پیش خرید می کردند اما امسال رد پایی از خریدار کیوی در باغ ها دیده نمی شود.
بهرام منتقمی افزود : سال گذشته طبق آمارهای مستند تا این لحظه حدود ۹۰ درصد کیوی از تولید کنندگان این محصول پیش خرید کرده بودند اما امسال این عدد به ۱۰ درصد هم نمی رسد و اغلب کیوی کاران از این شرایط بد اقتصادی نگران و ناراحت هستند.
وی بیان داشت : به نظرم یکی از علت های بسیار مهم که منجر به بروز چنین وضعیتی شده ضرر و زیان اغلب تجار، صادر کنندگان ، سورتینگ داران و سردخانه داران در سال گذشته به خاطر توقف صادرات به کشور هندوستان بوده است و امسال قدرت خرید کیوی به خاطر عدم حمایت های مالی از سوی دولت را ندارند و باید مورد حمایت قرار می گرفتند.
سال گذشته صادرات کیوی در این منطقه همانند سال های ماقبل در حال انجام بود که ناگهان تولید کنندگان و تجار از توقف روند صادرات این محصول آگاه شدند و متاسفانه با این اتفاق ضربه محکمی به آنان وارد شد در حالی که آنان تازه مشغول چیدن کیوی و انبار کردن ان بودند به طوری که همان زمان ، مقادیری از محصولشان را صادر کرده بودند.
هندوستان جزو یکی از کشورهای مقاصد صادراتی کیوی ایران است که به خاطر جمعیت زیاد و علاقه مندی مردم آن به این میوه ، خریدار عمده کیوی ایران است و برابر آمار در سال ۱۳۹۹ از مقدار ۱۵۰ هزار تن کیوی تولیدی در خطه غربی مازندران ، حدود ۹۰ هزار تن آن فقط به کشور هندوستان صادر شد اما پارسال تولید کنندگان و تجار این منطقه در حین برداشت و انبار کردن این محصول در سردخانه ها بودند که همزمان تعدادی از کانتینرهای حامل کیوی را به این کشور صادر کردند و طرف های هندی پس از بررسی این محموله ها متوجه وجود آفت ” شپشک سپردار “به روی کیوی شدند و بلافاصله از طریق نامه نگاری های صورت گرفته این موضوع را به طرف های ایرانی گوشزد کردند.
نکته قابل توجه اینکه بیشتر این محموله های صادراتی شپشک دار همگی گواهی بهداشتی از ایران دریافت کرده بودند و برابر آمار تعداد ۲۸ محموله کیوی ایرانی آلوده به شپشک بود و طبق گفته معاون قرنطینه و بهداشت گیاهی سازمان حفظ نباتات کشور حدود چهار محموله از ایران مستقیم به هندوستان و بقیه هم از امارات به این کشور خارجی صادر شده بود.
با وجود حساسیت و هشدارهای پی در پی مقامات قرنطینه ای کشور هند به صادر کنندگان ایرانی مبنی بر آلوده بودن این محصول، متاسفانه بار دیگر تعدادی از محموله ها با ارسال به امارات و از آن کشور به هند صادر شد و از آنجایی که طرف هندی به این موضوع واقف بودند بار دیگر این محموله ها به ایران برگشت دادند و سرانجام در هشتم دسامبر برابر با ۱۷ آذر جلوی واردات کیوی ایران را به طور موقت می گیرد.
همین عامل باعث شد تا کیوی ایران بدنام شود و مقدار قابل توجهی از این محصول روی دست باغداران و تجار باد کند و خسارت های جبران ناپذیری متوجه آنان شود در حالی که مسوولان و کارشناسان این منطقه اذعان دارند محموله های صادراتی کیوی آلوده به خارج از کشور مخصوصا هندوستان مربوط به استان گیلان بوده است و می گویند تاکنون موردی از محموله برگشتی در واحد قرنطینه این استان ثبت نشده است.
این کیوی کار تنکابنی که کار صادرات این محصول هم انجام می دهد ، گفت : سال گذشته در همین زمان مقدار هفت هزار تن کیوی از باغداران خریداری کردم امسال متاسفانه به خاطر ضرر و زیان سال گذشته هنوز موفق به خرید این محصول نشدم.
بنا به گفته مدیرعامل شرکت تعاونی سردخانه داران غرب مازندران، سال گذشته حدود ۳۰ درصد از کیوی تولیدی باغداران این منطقه در سردخانه ها به علت نداشتن مشتری در سردخانه ها رسوب شد و بخش عمده ای از این محصول به ضایعات تبدیل شد.
منتقمی افزود : با همه این ضرر و زیان، یک تولیدکننده کیوی و صادرکننده می تواند محصولی که سال گذشته با نرخ بیشتر می فروخت امسال با توجه به افزایش چند برابری هزینه های تولید از کیلویی ۱۵ هزار تومان ، حدود ۹ هزار تومان و پنج هزار تومان و سه هزار تومان بفروشد.
وی توضیح داد: قیمت هر عدد سبد که سال گذشته حدود شش هزار تومان تا هشت هزار تومان بوده امسال به ۱۲ هزار تومان رسیده است درحالی که سردخانه دار پس از پنج ماه نگهداری کیوی در آن در سردخانه از تولیدکنندگان این سبد را دریافت می کند.
دستمزد کارگر روزانه ۵۰۰ هزار تومان
به گفته وی دستمزد یک کارگر در سال گذشته حدود ۲۰۰ هزار تومان تا ۲۵۰ هزار تومان بود درحالی که امروز دستمزد یک کارگر به حدود ۴۰۰ هزار تومان تا ۵۰۰ هزار تومان رسیده است همه این مسائل روی هزینه تولید اثر می گذارد.
این صادرکننده کیوی گفت : اگرچه مجوز صادرات برای برخی از کشورها از جمله عراق ، افغانستان ، قرقیزستان ، روسیه و ازبکستان از ۱۵ مهرماه امسال صادر شده است اما عمده خریدار کیوی غرب مازندران کشور هند است چرا که با قیمت مناسب به نحوی که کیوی کاران متضرر نشوند این محصول را می خربد که تاکنون این کشور چراغ سبز نشان نداده است.
منتقمی افزود : طی سال ۱۳۹۹ مقدار ۶۸ هزار تن کیوی از غرب مازندران به ویژه کشور هند صادر می شود درحالی که سال گذشته یعنی از پانزدهم مهرماه تا پانزدهم آذر ماه تعداد ۶۸ کانتینر کیوی به کشورهای روسیه ، افغانستان ، عراق و قرقیزستان صادر شد امیدوارم مسوولان دست اندرکار با نشست های متعددی که انجام داده اند هرچه زودتر موانع و مشکلات صادرات این محصول به کشور هند برطرف شود.
علی اکبر تازه آبادی دیگر تولیدکننده کیوی در این باره گفت : شرکتی تحت عنوان شرکت تعاونی پایانه صادرات محصولات کشاورزی” روماک گستر” با هدف خرید نرخ دولتی درصدد است که کیوی غرب مازندران را بخرد آنچه شنیده شده این شرکت حدود ۲۰۰ میلیارد تومان وام دریافت کرده و سعی دارد قیمت کیوی را از سال گذشته پایین تر خریداری کند.
جلوی واسطه ها و دلالان گرفته شود
تازه آبادی افزود : اگرچه تاکید و توصیه سازمان جهاد کشاورزی بر شنامه دار کردن باغ هاست اما مساله چیز دیگری است عده ای در قالب واسطه برنامه ریزی کرده اند که کیوی این منطقه توسری بخورد و حتی از قیمت پارسال هم ارزان تر بخرند و این سزاوار و شایسته نیست.
وی که حدود ۱.۵ هکتار باغ کیوی در منطقه نشتارود دارد، خاطرنشان کرد : با افزایش سرسام آور هزینه های تولید در شرایط موجود بدون شک باید گفت فاتحه تولید کیوی در سال های آینده خوانده شده است و دولت باید روی این موضوع جدی باشد چرا که اغلب کیوی کاران زمین گیر شده اند و توان مقاومت در برابر تورم و فشارهای اقتصادی را ندارند و ناگزیرند زمین هایشان را به هر قیمتی بفروشند چرا که فعالیت در این حوزه دیگر برای آنان صرف اقتصادی ندارد.
خریداران تاکنون استقبال نکردند
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران با تایید آنکه کیوی روی دست باغداران باقی مانده است ، گفت : متاسفانه خریداران کیوی که اغلبشان سردخانه داران ، تجار و حتی سرتینگ داران هستند برای خرید این محصول از خود اقبالی نشان نداده اند و برای همین موضوع نشستی در استانداری مازندران برگزار شد و هم از خریداران کیوی و هم تولید کنندگان این محصول خواسته شده امسال بر خلاف سال گذشته نرخ فروش را پایین بیاورند و خریداران هم کمتر به دنبال سود باشند.
عبدالرحمان زاغی افزود : بازدیدهایی هم از باغ های کیوی غرب مازندران انجام گرفت نشان می دهد که امسال خریداران این کیوی در پی آن هستند که راه صادرات در مسیر هندوستان باز بشود که تاکنون این کشور هم چراغ سبزی نشان نداده است.
وی بیان داشت : مشکل آن است متاسفانه تشکلات صنفی بخش خصوصی در حوزه کشاورزی در کشور بر خلاف سایر کشورها در پی شناسایی بازارهای هدف نیستند که کار صادرات و واردات انجام گیرد و هم در انتظار آن هستند دولت برای آنان کاری انجام دهد در حالی که دیگر کشورها این گونه نیست.
وی توضیح داد : به عنوان مثال به جای آنکه تعداد ۱۰ سورتینگ دار در سایه هم افزایی و همگرایی یک مجموعه ای را شکل دهند و به دنبال بازار یابی باشند متاسفانه در انتظار پاسخ از سوی مسوولان هستند که به سراغشان بروند تمام سعی آنان این است که جزیره ای عمل کنند.
با کشور هند صحبت شد منتظر دریافت پاسخ هستیم
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت : نامه نگاری های فراوانی با طرف های قرداد هندی که خریدار عمده کیوی کشور است صورت گرفت و چندین بار هم آنان از باغ های کیوی استان مازندران و گیلان بازدید کردند در انتظار پاسخ و حضورشان در کشور و باغ های کیوی این منطقه هستیم.
زاغی افزود : هرچند آفت شپشک سپردار برای نخریدن کیوی از سوی وزارت کشاورزی کشور هند بهانه ای بیش نبود چرا که سورتینگ داران امروز با تجهیزات امکانات به عبارتی با در اختیار داشتن دستگاه های لیزری به آسانی می توانند آفت شپشک را از کیوی ها جدا کنند و مشکلی از این حیث وجود ندارد متاسفانه از زمانی که ایران گندم به خاطر آلودگی از هند نخرید این کشور هم مقابله به مثل کرد.
۹۰ درصد کیوی صادر شده به خارج مربوط به روسیه است
این مسوول استانی گفت : با این وضعیت از زمان برداشت کیوی تاکنون بیش از ۲ هزار تن این محصول به برخی از کشورها مانند ازبکستان ، روسیه ، قرقیزستان ، امارات و عراق صادر شده است و البته حدود ۹۰ درصد آن به کشور روسیه است اما متاسفانه این کشورها با قیمت مناسب خریدار این محصول نیستند چرا که با نرخ کمتر از ۱۰ هزار تومان بابت هر کیلو می خرند.
وی خاطرنشان کرد : در زمان حاضر یکی از مشکلات اساسی فعالان در حوزه تولید محصول کیوی ، کمبود نقدینگی است و این موضوع هم در نشستی که به تازگی در فرمانداری و جهاد کشاورزی تنکابن با حضور سردخانه داران ، کیوی کاران و نیز سورتنیگ داران برگزار شد این گلایه ها از زبان آنان شنیده شد که نقدینگی در قالب سرمایه در گردش ندارندو در حال رایزنی هستیم تا با همکاری وزارتخانه های جهاد کشاورزی و صمت این مشکل را برطرف کنیم .
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران همچنین برلزوم شناسنامه دار کردن باغ های کیوی در غرب مازندران تاکید کرد و گفت : از آنجا که در سال گذشته برخی کشورهای وارد کننده این محصول از ایران متقاضی کد شناسه باغ و محصول از نظر ردیابی بودند از این رو وزارت جهاد کشاورزی موضوع شناسنامه دار کردن باغ ها و محصول کیوی را در دستور کار قرار داد.
زاغی افزود : برای تداوم صادرات و پیشگیری از هر نوع ممنوعیت و یا محدودیتی ضروری است که استانداردها و شرایط و ضوابط کشورهای هدف مدنظر قرار گیرد و اجرای این طرح موجب ساماندهی تولید ، صادرات و ردیابی محصول تا زمان مصرف می شود.
لزوم کددار شدن همه باغ های کیوی/ در نقدینگی مشکل داریم
به گفته وی با کددار شدن کیوی قادر خواهیم بود تا این محصول را به کل اروپا صادر نماییم و دیگر هیچ محدودیتی وجود نخواهد داشت و کیوی کاران می توانند برای دریافت کد QR خود مشخصات باغ خود را در سامانه جامع مدیریت بهره برداران کشاورزی (سبک) ثبت نمایند و با این کار خریدار می تواند اطلاعات لازم را از مشخصات باغ ، میزان باقیمانده کود و سم و سایر موارد کسب نماید.
“کد QR یک نوع بارکد ۲ بعدی است که می تواند با استفاده از گوشی‌های هوشمند و دستگاه‌های اختصاصی خواندن کد QR خوانده شود، که به طور مستقیم به متن، ایمیل، وب سایت، شماره تلفن لینک می شود.”
هویت‌بخشی یکپارچه و ایجاد ارتباط مؤثر و پایدار با تولیدکنندگان زیربخش باغبانی با اهداف مهمی همچون تدوین بانک جامع اطلاعاتی محصولات باغبانی، ثبت و پایش مبدا تولید محصولات، کنترل باقیمانده آثار سموم شیمیایی و ارتقای کمی و کیفی صادرات محصولات باغبانی و به طور کلی اعمال مدیریت جامع در حوزه محصولات باغبانی را از جمله راهبردهای طرح شناسنامه دار کردن باغ هاست.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت : در فرآیند طراحی شده برای اجرای این طرح ملی، تمامی مراحل ثبت و صدور شناسنامه واحدها در سامانه تحت وب بهره‌برداران نظام صنفی کشاورزی موسوم به «سَبَک» صورت می‌گیرد که با کد دسترسی سریع طراحی شده در این سامانه برای مراکز تولید محصولات باغبانی، امکان پایش مبادی تولید و استانداردسازی محصولات برای صادرات و حتی تنظیم بازار داخلی ایجاد خواهد شد.
زاغی افزود : تاکنون از سطح بیش از هفت هزار باغ های کیوی در غرب مازندران ، حدود ۶۰۰ هکتار آن شناسنامه دار شده اند و صاحبان این میزان اراضی باغی مجوز صادرات هم دریافت کرده اند به نظر می رسد به خاطر هزینه های کارشناسی، اغلب کیوی کاران رغبتی به ثبت نام برای شناسنامه دار کردن باغ های خود ندارند چرا که حرف آن ها این است که کیوی خریدار ندارد و صرف اقتصادی برای آنان ندارد که هزینه ای بابت کارشناسی در قالب این طرح پرداخت کنند.
