محسن آشتیانی، مدیرکل دفتر حفظ کاربری اراضی سازمان امور اراضی کشور گفت: حدود ۱۸ میلیون هکتار سطح اراضی کشاورزی کشور است که تنها حدود ۵ میلیون هکتار آن حاصلخیز و در سطح کلاس یک و دو قرار دارد و از این رو حفظ و مراقبت از اراضی کشاورزی برای تأمین امنیت غذایی ضروری است و نیاز به هماهنگی و هم‌افزایی تمام دستگاه‌های اجرایی کشور دارد.
وی افزود: بر اساس ماده (۱) قانون حفظ کاربری، تغییر کاربری اراضی کشاورزی ممنوع است، مگر در موارد ضروری که تشخیص آن بر عهده کمیسیون تبصره (۱) ماده (۱) است.
وی ادامه داد: وزارت جهاد کشاورزی در کنار حفظ اراضی کشاورزی در کلاس‌های ۱، ۲، ۳ و ۴ به موضوع توسعه از جمله در حوزه گردشگری و صنایع هم توجه دارد و از این رو به صورت میانگین سالانه تعداد ۱۰ هزار مورد مجوز تغییر کاربری در مساحت بالغ بر ۵ هزار هکتار برای اجرای طرح‌های مختلف بر روی اراضی کشاورزی و بر اساس مجوزهای صادره دستگاه‌ها به منظور تأمین نیاز کشور صادر می‌کند.
مدیرکل دفتر حفظ کاربری اراضی سازمان امور اراضی کشور اظهار کرد: از سال ۱۳۹۴ تاکنون سازمان امور اراضی کشور بنا به درخواست وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای تعداد ۸۸۰ مورد طرح‌های گردشگری و بوم‌گردی در سطح ۱۱۱۰ هکتار مجوز صادر کرده و تعدادی از این طرح‌ها که دارای فرم بازدید هستند، به صورت تصادفی انتخاب و بررسی شده‌اند.
وی افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد این طرح‌ها به طور میانگین تنها ۶۲ درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌اند.
آشتیانی ادامه داد: در حال حاضر از جمله طرح‌هایی که مورد تقاضای بیشتری قرار گرفته‌اند، طرح‌های گردشگری و بوم‌گردی هستند و این طرح‌ها مستلزم مطالعات آمایش سرزمین از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و جانمایی آن است.
وی گفت: در صورت ظرفیت سنجی، نیازسنجی و اهلیت سنجی دقیق از سوی متولیان امر، نه تنها در ارائه خدمت به متقاضیان، تسهیلگری و تسریع صورت خواهد گرفت، بلکه از آسیب به اراضی کشاورزی و تخریب آن، به ویژه به اراضی کلاس ۱ تا ۴ جلوگیری می‌شود.
مدیرکل دفتر حفظ کاربری اراضی با تاکید بر اینکه اراضی کشاورزی درجه ۱، ۲، ۳ و ۴ نباید قربانی طرح‌های دیگر شوند، اضافه کرد: این فعالیت‌ها را باید به سمت اراضی درجه ۵ و ۶ هدایت کرد تا آسیبی به منبع غذایی مردم وارد نشود.
وی با بیان اینکه درخواست وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این است که تمام فعالیت‌ها و تأسیسات گردشگری، از شمول عوارض تغییر کاربری مستثنی و محدودیت احداث آنها در اراضی درجه ۱ و ۲ برداشته شود، گفت: پیش‌بینی می‌کنیم در صورت تحقق این درخواست، زمینه افزایش تغییر کاربری‌های اراضی کشاورزی بیش از پیش فراهم شود و این در حالی است که پرداخت عوارض، جنبه بازدارندگی در تغییر کاربری اراضی کشاورزی دارد و به نوعی مانعی است که اشخاص به سمت تغییر کاربری اراضی کشاورزی نروند.
آشتیانی گفت: در تمام کشورهای جهان از جمله در ترکیه، گردشگری انجام می‌شود، اما زیرساخت‌های گردشگری را در مناطقی احداث می‌کنند که به اراضی و خاک کشاورزی و به ویژه اراضی مرغوب و درجه ۱ و ۲ آسیب وارد نشود و ما هم باید به همین سمت حرکت کنیم.
وی بیان کرد: به موجب تصویب‌نامه‌های هیأت وزیران ضرورت دارد که دستگاه‌های صادر کننده موافقت اصولی، سالانه دو بار و به موقع از محل اجرای این طرح‌ها بازدید کنند تا ضمن اجرای دقیق و به موقع، انحرافی در اجرای طرح صورت نگیرد.
مدیرکل دفتر حفظ کاربری اراضی تصریح کرد: در صورت عدم نظارت به موقع دستگاه‌های تخصصی، ممکن است انحرافاتی در اجرای برخی از طرح‌ها پیش آید به طوری که گاهی دیده شده برخی از این طرح‌ها به سمت ویلاسازی و فعالیت‌های غیرمرتبط سودجویانه که موجب تضییع حقوق عمومی و بیت‌المال بوده‌اند، سوق پیدا کرده‌اند و برخی دیگر نیز، نیمه‌تمام مانده‌اند.
