از ایست‌فروت؛ روزگذشته، Rosselkhoznadzor روسیه، عرضه نارنگی تازه از ترکیه را ممنوع کرد. گویا افزایش سطح مجاز آفت‌کش کلرپیریفوس در یک دسته از مرکبات ترکیه دلیل این تصمیم بوده است.البته وزارت کشاورزی ترکیه نیز اعلام کرد که این ممنوعیت فقط برای یک شرکت اعمال می‌شود،
کارشناسان بلافاصله این تصمیم را انگیزه سیاسی خواندند. در واقع حتی در خود متن گزارش هم بحثی از تخلفات سیستماتیک مطرح نیست، بلکه فقط به یک دسته از محصولات اشاره شده است. ترکیه در سال 2020 بیش از 370 هزار تن نارنگی به روسیه عرضه کرد،
بزودی برداشت نارنگی در ترکیه آغاز می‌شود و اوج صادرات به طور سنتی در هفته های قبل از سال نو است. سال گذشته تولیدکنندگان ترکیه 270 میلیون دلار درآمد از صادرات نارنگی به روسیه دریافت کردند که درآمد آنها نسبت به سال 2019 یک و نیم برابر افزایش یافت. بدیهی است که این ممنوعیت برای ترکیه مشکلی جدی خواهد بود و کاهش شدید در درآمدهای صادراتی را به دنبال خواهد داشت.
روسیه بازار اصلی نارنگی ترکیه است بطوریکه 52 درصد از آن در سال 2020 به این بازار عرضه شد. بر این اساس، یافتن جایگزینی برای چنین بازاری برای صادرکنندگان میوه ترکیه بسیار دشوار خواهد بود.
مراکش پس از ترکیه دومین تامین کننده نارنگی روسیه است، اما تنها حدود نیمی از حجم ترکیه را تامین می‌کند. افزایش قابل توجه این حجم کار آسانی نخواهد بود، زیرا مراکش برای صادرات نارنگی به کشورهای اتحادیه اروپا نیز قرارداد دارد و به طور فعال صادرات به کانادا، خاورمیانه و آفریقا را افزایش می‌دهد.
گرجستان، اگرچه برداشت نارنگی خود را در سال 2021 افزایش داد، اما مشکلاتی با کالیبر و کیفیت دارد. علاوه بر این، کشور کوچکی مانند گرجستان به همان میزان نارنگی که ترکیه معمولاً به روسیه عرضه می‌کند، تولید ندارد. بنابراین بعید است که گرجستان بتواند جایگزین محصولات ترکیه شود.
پاکستان، رتبه بعدی در رتبه‌بندی تامین کنندگان نارنگی در روسیه، فاصله بسیار دوری دارد. علاوه بر این، محصولات زیادی برای تحویل به فدراسیون روسیه وجود نخواهد داشت. بدیهی است که اگر این ممنوعیت در آینده نزدیک لغو نشود، ممکن است قیمت نارنگی در روسیه به شدت افزایش یابد.
البته افزایش بیشتر قیمت نارنگی در روسیه منجر به بسیج واردات اضافی از مراکش، پاکستان، مصر، اسرائیل و حتی چین خواهد شد، اما این خلاء را پر نخواهد کرد. بر این اساس، قیمت سایر مرکبات را بالا می‌برد و مصرف آنها میتواند به شدت کاهش یابد. حالا پرسش این است که آیا این موضوع میتواند فرصت صادرات برا نارنگی ایرانی را فراهم کند؟
نارنگی ایران در روسیه خواهان ندارد
صدرالدین نیاورانی عضو کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، در پاسخ به این پرسش که واردات نارنگی از ترکیه به روسیه متوقف شده است آیا می‌توانیم از این فرصت برای تصاحب بازار روسیه استفاده کنیم؟ گفت: قبض بازار روسیه مشروط به کنار رفتن و حذف یک رقیب نیست. به بیان دیگر تصاحب بازار مستلزم خالی بودن بازار نیست و باید محصولات بازارپسند آن کشور را تولید کنیم.
به گفته وی، بازار روسیه خواهان نارنگی کینو است. این نارنگی بیشتر در پاکستان تولید می‌شود.
این فعال اقتصادی ادامه داد: فرصت‌های این چنینی ممکن است در یک بازه زمانی باعث توسعه صادرات ما شوند اما نمی‌توانند همواره ما را در صدر کشورهای صادرکننده نگه دارند. تحقق این مهم نیازمند برنامه‌ریزی منسجم در زمینه‌های تولید، بسته‌بندی مرکبات…. است.
وی با بیان اینکه باید به سمت تولید محصولات صادرات محور برویم، افزود: نارنگی محلی که در شمال کشور تولید می‌شود قابلیت صادرات ندارد و این محصول در روسیه خریداری ندارد از این‌رو در ابتدا لازم است که وزارت جهاد کشاورزی تغییر واریته این محصول را فراهم کند.
به گفته نیاورانی، نارنگی در بندرعباس، جیرفت، بم و مازندارن تولید می‌شود.
وی در پایان بابیان اینکه پرتقال روسیه از مصر تامین می‌شود، گفت: هزینه حمل ونقل این محصول از مصر به روسیه چندین برابر حمل آن از ایران می‌شود. اما متاسفانه در ایران وزارتخانه‌های صمت و جهاد کشاورزی برای توسعه صادرات و تصاحب بازار روسیه با بخش‌خصوصی همراهی نمی‌کنند.
برنامه‌ای برای صادرات نارنگی نداریم
همچنین در این رابطه مجتبی شادلو عضو هیات مدیره اتحادیه باغداران کشور در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، گفت: برداشت نارنگی از اواخر شهریور آغاز و در مناطقی تا اوایل آذر ادامه دارد. بیشترین نارنگی تولیدشده در کشور مربوط به نوار خزر ایران و استان مازندارن است
وی در ادامه درباره واریته‌های نارنگی در ایران، گفت: نارنگی بذر ژاپنی (اونشو) بیشتر در کشور تولید می‌شود. همچنین نارنگی یافا، فارس و بندرعباس نیز در کشور تولید می‌شوند. البته این گونه‌ها به فراوانی بذر ژاپنی نیستند.
وی با بیان اینکه نارنگی ماندگاری زیادی روی درخت و سردخانه‌ها ندارد، تصریح کرد: این محصول باید در بازه زمانی کوتاه مصرف شود. این میوه باید در زمان تولید تعیین تکلیف شود که چه میزان آن صادر و چه میزان آن قرار است در داخل کشور عرضه و مصرف شود.
شادلو بابیان اینکه بیش از نیاز داخلی نارنگی در کشور تولید می‌شود، تصریح کرد: بیش از 2.5 برابر مصرف داخلی نارنگی در کشور تولید می‌شود. اما متاسفانه برنامه مشخصی برای صادرات این محصول در کشور نداشتیم و به‌صورت محدود بخشی از تولید خود را به کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می‌کردیم.
این فعال اقتصادی با اشاره به عدم استقبال خرید نارنگی در فصل برداشت، خاطر نشان کرد: بسیاری از باغداران رغبتی به جمع‌آوری محصول نداشتند چراکه هزینه جمع‌آوری و بسته‌بندی زیاد شده است در حال حاضر هزینه جمع‌آوری و بسته‌بندی هر کیلو نارنگی 4 تا 5 هزار تومان شده است.
به گفته وی، واریته‌های مرغوب فارس و بندرعباس میتواند فرصت طلایی صادراتی برای ما ایجاد کند البته اگر بتوانیم از این فرصت‌ها استفاده کنیم.
