کلیدواژه امنیت غذایی از پرکاربردترین اصطلاحات سال‌های اخیر در دنیا است که ابتدا در میان سخنان دولت‌مردان غربی شنیده شد و سپس پایش به گفت‌وگوهای اجتماعی مردم باز شد. اگرچه برخی آن را توطئه کشورهای پیشرفته و جهان اول برای تسلط به جهان سومی‌ها می‌دانند، اما امروز مجامع علمی مفهوم این واژه را بر دو پایه کفایت دسترسی عامه مردم به منابع غذایی و همچنین سلامت آن تعریف می‌کنند که عوامل متعدد مخربی این دو بنیان را هدف حمله قرار داده است.
رشد جمعیت شهرنشین خصوصا در کشورهای در حال توسعه که با افزایش مصرف سرانه مواد غذایی همراه است، اصلی‌ترین چالش‌ها را پیش روی تامین غذای ایمن برای مردم جهان به وجود آورده؛ در ایران نیز بیش از ۶۰ سال است که سرازیری جمعیت از روستاها به شهر، شیب تندی به خود گرفته؛ به طوری که بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران نسبت جمعیت شهرنشین به کل جمعیت، از ۴/۳۱ درصد در سال ۱۳۳۵ به ۷۴ درصد در سال ۱۳۹۵ رسیده است. توسعه صنعت و خدمات و تمرکز آن در مناطق شهری، رشد اقتصادی، عدم توازن امکانات مختلف زیربنایی و همچنین نابرابری درآمد در شهر و روستا از عوامل موثرترین عوامل این حوزه است.
فقدان منابع انرژی کافی و به دنبال آن عدم توزیع عادلانه آن، خشکسالی در نواحی وسیعی از کره زمین و کاهش تولیدات کشاورزی، کاهش ذخایر آبی دنیا و گسترش آلودگی‌های صنعتی، همه از خطراتی است که امنیت غذایی را به شدت تحت تاثیر قرار داده و انسان را به فکر برای چاره‌جویی واداشته است و سبب شده راهکارهای علمی و دانشگاهی مورد توجه سیاست‌گذاران حوزه تغذیه و سلامت واقع شود.
تاسیس دانشکده‌های موضوعی و رشته‌های بین رشته‌ای علوم کشاورزی و صنایع غذایی، اصلاح و تحول سرفصل دروس رشته‌های قدیمی، حمایت از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان، ورود به عرصه تولید بذر خصوصا انواع هیبریدی آن و … از جمله اقدامات دانشگاه‌های بزرگ جهان در این رابطه است. دانشگاه‌های ییل، کالیفرنیا، زوریخ، ادینبورگ، تورنتو وگلاسکو از سرآمدترین مراکز فعال در زمینه کشاورزی هستند.
دانشگاه آزاد اسلامی با دارا بودن پنج هزار هکتار زمین کشاورزی، ۱۶۷۰ عضو هیات‌علمی مرتبط، یکی از بزرگترین ظرفیت‌های ایران برای تامین نیازهای کشاورزی و امنیت غذایی جمعیت نزدیک به نود میلیونی خود است. راه اندازی خط کشت بافت در واحدهای گوناگونی مثل گلستان و گیلان، تاسیس کارخانه تولید بذرهای هیبریدی، کارخانه لبنیات، مرکز تحقیقات بذرهای اصلاح‌شده، مرکز تحقیقات بیابان‌زدایی، مرکز تحقیقات گلخانه‌ای، مرغداری با ظرفیت ۵۰۰ قطعه جوجه، گوسفندداری با ظرفیت ۲۰۰ رأس، زنبورداری، سوله ماشین‌های کشاورزی، گاوداری با ظرفیت ۱۰۰ رأس در واحد اصفهان گام بلند این دانشگاه در جهت تکمیل زنجیره کشاورزی خصوصا در زمینه بذرهای صیفی‌جات در ایرانی است که تنها سه درصد بذرهای مورد استفاده آن در داخل تولید می‌شود.
اقدام برای راه‌اندازی دانشکده تخصصی کشاورزی در واحد رشت، تولید ۴۰ میلیون بذر هیبریدی خیار و مطالعات پژوهشی برروی ۲۵ نوع گوجه در واحد دهاقان و همچنین پرورش میگو در واحد دلوار از دیگر اقدامات عملی دانشگاه آزاد اسلامی است.
سرویس خبری: اخبار فناوری غذا و بخش صنعت
