غلامرضا گل‌محمدی – معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی – در نشست خبری به مناسبت پنجاهمین سالگرد تاسیس این سازمان، از نقش محوری آن در مرجعیت علمی بخش کشاورزی و دستاوردهای چشمگیر آن سخن گفت و اظهار کرد: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مسئولیت نظارت، پایش و صدور گواهی محصولات کشاورزی و تولید نهاده‌های فناورانه را بر عهده دارد. این سازمان در سیاست‌گذاری، قانون‌گذاری و مدیریت منابع ژنتیکی نقش کلیدی ایفا می‌کند. پیشنهاد قانون مدیریت منابع ژنتیکی برای اولین‌بار توسط این سازمان ارائه شد که در سال ۱۳۹۶ به تصویب مجلس رسید و در سال ۱۳۹۷ مرکز ملی مدیریت ذخایر ژنتیکی کشور بدون افزایش ساختار سازمانی تاسیس شد.
گل‌محمدی با اشاره به ساختار گسترده این سازمان افزود: سازمان تحقیقات دارای ۲۱ موسسه و مرکز ملی، ۳۴ مرکز تحقیقات استانی و ۳۱۴ ایستگاه و پایگاه تحقیقاتی در سراسر کشور است. برخی از موسسات کلیدی مانند گیاه‌پزشکی، رازی و شیراز پیش از تاسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، که نشان‌دهنده قدمت و اهمیت این سازمان در رفع نیازهای امنیت غذایی و سلامت جامعه است.
وی با بیان اینکه هدف اصلی سازمان، ارتقای بهره‌وری و امنیت غذایی برای ۴.۳ میلیون بهره‌بردار، ۱۰ میلیون زن روستایی و ۴۰۰ هزار زن عشایری است، گفت: شبکه دانش کشاورزی با حضور ۱۰۰۰ مروج، ۱۲۵۰ محقق، ۷۰۰۰ مروج فنی، ۷۰ هزار کشاورز نمونه و ۳۸ هزار تشکل کشاورزی تشکیل شده است. این شبکه با بهره‌گیری از ۱۸۶۰ عضو هیئت علمی، ۲۰۰ محقق فعال و ۵۶۰۰ نیروی پشتیبانی، دانش را به عرصه تولید منتقل می‌کند.
رئیس سازمان تحقیقات با اشاره به گستردگی فعالیت‌های پژوهشی این سازمان افزود: از تولید واکسن‌های انسانی و دامی در موسسه رازی تا تحقیقات در حوزه آبخیزداری، جنگل، مرتع، گیاه‌پزشکی، اصلاح بذر و خاک و آب، این سازمان در تمامی زنجیره‌های تولید کشاورزی فعال است.
وی اعلام کرد: ۷۰ درصد واکسن‌های انسانی و دامی و ۳۰ درصد واکسن‌های طیور کشور توسط این سازمان تولید می‌شود. همچنین، ۹۸ درصد بذرهای اولیه مورد نیاز کشور در این سازمان تامین می‌شود.
گل‌محمدی با اشاره به ارزش‌گذاری دو میلیارد دلاری نوآوری‌های فناورانه سازمان، اظهار کرد: بودجه سالانه سازمان حدود ۶۰ میلیون دلار است، اما اثرگذاری آن بیش از ۳۰ برابر بودجه‌اش است.
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی افزود: در سال گذشته، تولید دیمزارها ۳۵ درصد افزایش یافت که بیش از ۶۰ درصد آن نتیجه تلاش‌های موسسه دیم بود. ۱۲۰۰ رقم گیاهی معرفی شده که ۱۸۲ رقم آن هم‌اکنون در عرصه بهره‌برداری می‌شود.
وی از معرفی دو واکسن جدید در سال جاری، شامل واکسن طاعون دامی و واکسن دوگانه طیور، و تولید پادزهر مارگزیدگی خبر داد که نرخ مرگ‌ومیر ناشی از مارگزیدگی را به صفر رسانده است. همچنین، ۷۲ رقم گیاهی جدید معرفی شده و قراردادهای تجاری برای شش رقم منعقد شده است. در حوزه ترویج و آموزش، گل‌محمدی به فعالیت ۳۸ هنرستان کشاورزی و آموزش ۴۵ هزار سرباز وظیفه اشاره کرد که ۷۰۰۰ نفر از آنها با دریافت ۲۰۰ میلیارد تومان وام، مشغول به کار شده‌اند. محققین سازمان سالانه بیش از ۴۴ هزار روز در کنار کشاورزان در عرصه حضور دارند.
رئیس سازمان تحقیقات با اشاره به نظارت بر ۲۰۰ هزار هکتار مزارع بذری و تولید ۱.۸ میلیون اصله نهال، گفت: این سازمان در ارزیابی آفت‌کش‌ها، کودها و نهاده‌های دامی نیز نقش مرجع دارد. وی باغ ملی گیاه‌شناسی با ۴۰۰۰ گونه گیاهی و مرکز ذخایر تنوع زیستی با بیش از ۴ میلیون نمونه زنده و غیرزنده را از افتخارات ملی برشمرد.
گل‌محمدی با اشاره به برنامه‌های آینده، از تدوین نقشه راه ۲۰ ساله، بازنگری نظام نوین آموزش و ترویج، ایجاد زیست‌بوم‌های نوآوری و تاسیس بزرگترین مرکز داده کشاورزی کشور خبر داد.
وی همچنین به اجرای طرح‌های کلان مانند جهش تولید برنج و شکر و خودکفایی ۱۰۰ درصدی شکر تا پایان برنامه هفتم توسعه اشاره کرد.
رئیس سازمان تات با تاکید بر همکاری با بخش خصوصی و دانشگاه‌ها، گفت: سازمان تحقیقات با تشکیل شوراهای راهبردی و حمایت از پایان‌نامه‌های دانشجویی، به دنبال حل مسائل بخش کشاورزی و افزایش اثرگذاری خود تا چهار میلیارد دلار است.
گل محمدی درباره علل عدم اجرای موفق الگوی کشت و کشت برنج در استان‌های غیرشمالی اظهار کرد: طرح الگوی کشت رو به جلو است، تدوین الگوی کشت حداقل در بخش زراعی در سال ۱۴۰۴ به طور قطع تمام می شود.
وی با بیان اینکه بررسی میدانی ما نشان می‌دهد حداقل ۷۰ درصد برنامه اجرا شده است، اضافه کرد: وزارت جهاد کشاورزی در بحث نظارت ابزاری ندارد و کشاورزان ما بخش خصوصی هستند.
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی سودآوری برنج را یکی از علل کاشت برنج در استان‌های غیرشمالی دانست و افزود: کشاورز می‌کارد و وزارت نیرو شاید به قیمت چند برابر آب را بفروشد؛ تا زمانی که آب در اختیار کشاورزان قرار بگیرد، کشت در استان های غیر شمالی انجام می‌شود.
وی اجرای الگوی کشت را موفقیت آمیز دانست و گفت: متولی آب مصرفی کشاورزی شورای عالی آب است و اگر ذیل وزارت جهاد کشاورزی قرار نگیرد، به طور حتم دچار چالش خواهیم بود.
رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی افزود: اگر ما بخواهیم به کشاورز بگوییم چه چیزی بکارد باید ابزار تشویقی و منابع مالی برای اجرای آن داشته باشیم.
گل محمدی اظهار کرد: در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ در مجموع ۳ همت برای اجرای الگوی کشت نیاز بود؛ در آن زمان دلار به قیمت ۲۵ هزار تومان بود، اما امروز اگر بخواهیم با دلار امروزی محاسبه کنیم مشخص است که منابع مالی زیادی برای اجرای ۱۰۰ درصدی این طرح نیاز است.
وی در بحث خودکفایی ۹۰ درصدی در تولید برنج گفت: ما دنبال ورود ارقام پر محصول و ژرم پلاسمای جدید با عملکرد بالا هستیم و تلاش داریم از طریق نمایندگان مجلس و دولت بتوانیم محصولی بکاریم که مصرف کننده ما از برنج ایرانی با عملکرد بالا و کیفیت مطلوب استفاده کند.
رئیس سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی ادامه داد: طرح مهم در جهش تولید برنج و شکر است که در برنامه هفتم خودکفایی ۹۰ درصدی پیش‌بینی شده است، در حالیکه با برنامه‌هایی که این سازمان در چغندرقند پاییزه دارد تلاش داریم تولید شکر را در کشور به ۱۰۰ درصد خودکفایی برسانیم.
وی با اشاره به طرح جهش تولید در دیمزارها افزود: اگر در جهش تولید موفق عمل شد و افزایش تولید ۳۵ درصدی محقق گردید ۶۰ درصد مدیون ارقام اصلاح شده سازمان تات بوده است.
گل محمدی با بیان اینکه ۱۸۲ رقم از ۱۲۰۰ رقم در عرصه، کشت می‌شود، بیان کرد: نقشه راه تدوین شده سازمان، آینده پژوهی است و تمام کسانی که می‌توانند در نقشه راه ۲۰ سال آینده کمک کند استقبال می‌شود و طرح‌ها در حال بازبینی است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه سازمان از بدو تولد انسان و تولید واکسن تا پایان زندگی و تولید پنبه پارچه نقش دارد، افزود: کل بودجه این سازمان حدود ۶۰ میلیون دلار است که فقط بهره‌وری این سازمان حدود ۲ میلیارد دلار در نهاده‌های فناوری است که از این عدد یک میلیارد دلار در هسته اولیه بذر است. در واقع اگر در بذر به ۹۸ درصد خودکفایی رسیدیم هسته‌های اولیه آن در این سازمان تولید می‌شود.
معاون وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، با اشاره به برنامه‌های توسعه‌ای این سازمان، از راه‌اندازی سامانه‌های هوشمند در بخش کشاورزی و استفاده از فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی خبر داد و افزود: در سال گذشته، با استفاده از سیستم‌های آبیاری هوشمند، ۱۰ هزار هکتار از اراضی کشور تحت پوشش قرار گرفت که منجر به کاهش ۱۸ درصدی مصرف آب و افزایش بهره‌وری آب به میزان ۲۶ درصد شد.
منبع: ایسنا
