بخش کشاورزی در لرستان به دلیل شرایط آب‌وهوایی مطلوب و خاک حاصلخیز نقش بسزایی در تامین معیشت و تولید محصولات زراعی و باغی دارد، به‌گونه‌ای که بسیاری از مردم استان از گذشته تاکنون به کشت انواع مختلف محصولات کشاورزی اقدام کرده و موجب توسعه این صنعت شده‌اند.
لرستان از جمله مناطقی است که با داشتن هوایی سرد و معتدل، از ظرفیت‌های خوب کشور جهت کشت دانه‌های روغنی همچون کلزا محسوب می‌شود، استانی کوهستانی که با داشتن اراضی دیم بالا می‌تواند ضمن کاهش مصرف آب در کشت محصولاتی چون کلزا، میزان واردات دانه‌های روغنی را تا حدود زیادی کاهش دهد.
در حال حاضر بیش از 84 درصد روغن موردنیاز کشور از خارج تامین می‌شود، حال اینکه بسیاری از مناطق کشور و به ویژه لرستان قابلیت توسعه اراضی برای کشت محصولات روغنی را داشته و با اجرای مدیریتی صحیح و کارشناسی شده می‌توان موجب رونق تولید و چرخش اقتصاد کشور به نفع مردم شد.
در همین راستا و برای پیشبرد اهداف در بخش تامین روغن موردنیاز در داخل، طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی در سال 94 از سوی وزارت کشاورزی به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ شد، طرحی که قرار بود پس از پنج سال سطح زیرکشت محصولاتی همانند کلزا به یک میلیون هکتار برسد، حال اینکه امروز این میزان کشت به کمتر از 300 هکتار در سراسر کشور رسیده و نشان از عدم موفقیت طرح دارد.
همچنین بر اساس گفته مجریان دانه‌های روغنی وزارت جهادکشاورزی، پیش‌بینی شده بود که از سال 94 تا افق 1404 و طی برنامه‌ای 10 ساله، 70 درصد نیاز به محصولات روغنی از داخل کشور تامین شود، حال اینکه پس از پنج سال از گذشت طرح، 96 درصد وارادت به 84 درصد رسیده و این موضوع از عقب‌افتادگی برنامه حکایت دارد.
از جمله عوامل موثر در عدم تحقق اجرای طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی در لرستان و به تبع کشور را می‌توان نداشتن توجیه اقتصادی برای کشاورزان برشمرد، چرا که با وجود مدیریت مزرعه‌ای دشوار در زمینه کشت کلزا، اما در نهایت درآمد لازم را برای بهره‌بردار نداشته و موجب کاهش تولید این نوع محصول می‌شود.
از طرفی با افزایش قیمت پنج تا هفت برابری نهاده‌های دامی و دیر اعلام کردن قیمت خرید تضمینی کلزا و نرخ پائین آن، کشاورزان رغبتی به کشت دانه‌های روغنی نداشته و ترجیح می‌دهند به سمت کاشت محصولاتی دیگر همچون سیب‌زمینی و برنج که آب‌دوست بوده، روی بیاورند.
حال اینکه روغن از جمله کالاهای اساسی در سبد غذایی ایرانیان است و بایستی سیاست‌های راهبردی جهت تولید بیش از پیش این محصولات در دستور کار قرار گیرد و این مهم تنها در صورتی محقق می‌شود که با انجام مطالعات کارشناسی شده، طرح‌هایی با بازدهی بالا و البته دارای توجیه اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد.
تردیدی نیست که رونق تولیداتی همچون دانه‌های روغنی با وجود ظرفیت بالای کشت در سراسر نقاط کشور و به ویژه لرستان، ضمن کاهش واردات 84 درصدی این محصولات و در نتیجه وابستگی، موجب اشتغال‌زایی و همچنین خودکفایی و توسعه صنعت کشاورزی خواهد شد.
کاهش کشت دانه روغنی کلزا در لرستان
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی لرستان با اشاره به کاهش کشت دانه روغنی کلزا در استان، گفت: بر اساس برنامه ابلاغی مقرر شده بود که امسال 5 هزار هکتار از اراضی استان تحت پوشش کشت کلزار قرار گیرد.
جواد صالحیان با بیان اینکه تنها 2 هزار هکتار از اراضی استان زیر کشت کلزا رفته است، گفت: این آمار نشان از عدم تحقق سهمیه ابلاغی دارد.
وی بیان داشت: در حال حاضر 2 هزار و 50 هکتار از اراضی آبی و 100 هکتار از اراضی دیم استان زیر کشت کلزا رفته‌اند.
عدم تحقق اهداف طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی لرستان به اجرای طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی در استان همزمان با سراسر کشور از سال 94 اشاره و تصریح کرد: با این وجود تاکنون اهداف این برنامه محقق نشده است.
صالحیان، نداشتن توجیه اقتصادی را از مهمترین عوامل عدم موفقیت طرح در استان برشمرد و گفت: اغلب مردم از طریق کشاورزی تامین معیشت می‌کنند و نرخ پایین خرید تضمینی محصولاتی همانند کلزا موجب عدم استقبال از کشت آن شده، ضمن اینکه مانع اجرای سیاست اقتصاد مقاومتی گردیده است.
وی با بیان اینکه دولت نرخ خرید تضمینی کلزا را دیرتر از زمان کشت اعلام می‌کند، افزود: زمانی که فصل کشت کلزا در مناطق سرد می‌گذرد، دولت اقدام به اعلام نرخ می‌کند که این موضوع نیز سبب کاهش تولید محصول می‌گردد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی لرستان با اشاره به شرایط سخت مدیریت مزرعه در کشت کلزا، بیان داشت: با این وجود دولت مشوق‌های مالی و یارانه‌ای برای بهره‌برداران پیش بینی نکرده است.
منفعت افراد ذی‌نفوذ در واردات محصولاتی همچون دانه‌های روغنی است
پصالحیان اظهار داشت: طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی اگرچه ممکن است از نظر مدیریت کلان کارشناسی شده باشد، اما تا زمانی که زیرساخت‌های آن فراهم نشده، نمی‌توان انتظار موفقیت طرح را داشت.
وی با بیان اینکه منفعت برخی افراد ذی‌نفوذ در واردات محصولاتی همچون دانه‌های روغنی است، افزود: برخی‌ها به بهانه نداشتن بودجه و مشکلات اقتصادی دولت، مانع از رونق تولید این گونه محصولات شده‌اند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی لرستان، عدم یکپارچه‌سازی اراضی در اغلب نقاط کشور و همچنین لرستان را از دیگر نقاط ضعف رونق کشت محصولات کشاورزی برشمرد و گفت: بایستی الگوی کشت به صورت قانون درآید تا بتوان طرح‌های توسعه ای را عملیاتی ساخت.
انتظار می رود با توجه به اهمیت تولید محصولات اساسی و موردنیاز مردم همچون روغن، کشت اصولی دانه‌های روغنی مورد توجه قرار گیرد، موضوع مهمی که ضمن فراهم کردن زیرساخت‌ها، بایستی برنامه‌های توجیهی برای تامین معیشت کشاورزان پیش‌بینی شود تا علاوه بر رونق تولید، شاهد خودکفایی کشور در محصولات استراتژیک شویم.
سرویس خبری : کشاورزی و باغبانی
