بنابر آمار سالانه ۲ میلیون تن روغن مورد نیاز کشور است که ۷ تا ۱۰ درصد نیاز کشور از طریق تولید داخل و مابقی واردات تامین می شود. این درحالی است که بنابر برنامه وزارت جهاد تا افق ۱۴۰۴ قرار بود در تامین ۷۰ درصد دانه های روغنی خودکفا شویم که متاسفانه این سیاست وزارت جهاد ناکام ماند و حال براساس برنامه هفتم قرار است که در تولید دانه های روغنی به خودکفایی ۴۰ درصد برسیم که تحقق این امر منوط به تامین ایجاد زیرساخت های لازم است.
روغن یکی از کالا‌های اساسی است که در صنایع و سبدغذایی مردم اهمیت بسزایی دارد که بخش اعظم این کالا از طریق واردات تامین می‌شود. آنچه که اهمیت دارد این است که طی سالیان اخیر میزان واردات دانه‌های روغنی به کشور افزایش و میزان تامین این نیاز از طریق تولیدات داخلی کاهش یافته است.
براساس آخرین اطلاعات، سالانه بیش از ۱۰۰ هزار تن دانه روغنی در داخل کشور تولید می‌شود که عمدتا در تولید محصول کلزا متمرکز است و بر اساس پیش‌بینی‌های دولت، وزارت جهاد کشاورزی تلاش می‌کند که این تولید را تا بالاتر از ۳۰۰ هزار تن در سال برساند.
در همین راستا سعداله منصوری مجری طرح دانه های روغنی وزارت جهاد گفت: بنابر آمار نیاز سالانه روغن کشور یک میلیون و ۵۰۰ هزارتن است که در شرایط فعلی حدود ۱۰ درصد نیاز کشور در داخل تامین می شود.
وی تولید دانه های روغنی کشور را حدود ۳۶۰ هزارتن اعلام کرد و افزود: تامین نهاده، قیمت مناسب و خرید و پرداخت به هنگام محصول از اساسی ترین پیش نیازهای تولید روغن در کشور هستند که این امر می تواند کشاورزان را در زراعت دانه های روغنی در کشور پایدار نمایند.
منصوری ادامه داد: با توجه به زراعت کلزا در فصل پاییز در تناوب با گندم، برنامه‌ریزی وزارت جهاد کشاورزی و بیشترین اتکای ما بر مبنای توسعه کلزا و در تابستان بر توسعه گیاهان کم‌آب‌بر استقرار یافته است استان‌های گلستان و خوزستان به عنوان بیشترین تولیدکننده دانه روغنی کلزا هستند.
خودکفایی دانه های روغنی با شیب ملایمی باید صورت بگیرد
پیمان فلسفی نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با اشاره به راهکارهای خوداتکایی ۷۰ درصدی دانه های روغنی در بازار گفت: امکان خودکفایی روغن وجود دارد، اما بدلیل وابستگی زیاد خودکفایی با شیب مناسبی باید صورت بگیرد، کمااینکه قانون برنامه هفتم این تکلیف را روشن کرده که خوداتکایی ۴۰ درصد باید محقق شود.
به گفته وی، دولت با شیوه های مختلف همچون پرداخت تسهیلات مناسب به کشاورزان، قیمت خرید تضمینی، کشت قراردادی باید کشاوررزان را حمایت کرد و بازار مصرف وجود دارد اما سیاست های بی ثبات ارزی مشکلاتی ایجاد کرده که دولت تمام توجه بر تولید باید معطوف کند.
ناترازی برق چالش پیش روی تولید دانه های روغنی
قاسم پیشه ور رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: با توجه به تخصیص ارز ۲۸ هزارو ۵۰۰ تومان به واردات دانه های روغنی رو روغن خام، کارخانجات روغن کشی و صنایع وابسته ترجیح می دهند که ارز ارز دولتی برای واردات استفاده کنند.
به گفته وی، شرکت های بخش خصوصی وقتی دانه های روغنی می خرند، نزدیک ۱۰ ماه طول کشید تا وجه آن را پرداخت کنند که در نهایت این بی اعتمادی موجب شد کشاورزان محصولی کشت کنند که بتوانند بلافاصله پول آن را نقد کنند تا مشکلات هزینه های تولید پاسخ دهند و کشت بعدی را آغاز کنند.
پیشه ور با اشاره به چالش های پیش روی خودکفایی دانه های روغنی بیان کرد: ناترازی برق، مشکلات تامین کود و سموم از دیگر چالش های پیش روی کشاورزان است که بخش کشاورزی از این حیث آسیب می بیند و لازمه این است که دولت حمایت های ویژه ای داشته باشد چراکه سال گذشته قیمت تراکتور ۳ بار افزایش یافت، جای این سوال مطرح است آیا قیمت محصولات کشاورزی افزایش یافته که براین اساس لازم است که در امنیت غذایی حاکمیت پای کار بیاید چراکه کشاورز برای تولید محصول کشاورزی آب، برق، سوخت، کود، راه نیاز دارد .
رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: اگر زیرساخت ها و تامین نهاده های کشاورزی مهیا شود، کشاورز کار دیگری جزء تولید ندارد. کشاورزی باید درصد سودی برای کشاورز داشته باشد چون کشاورزان برای خرید ادوات مکانیزاسیون تسهیلات با سود ۲۳ دریافت می کنند درحالیکه مطالبات کشاورزان با تاخیر پرداخت می شود و کشاورزان در صورت تاخیر در پرداخت اقساط دیرکرد باید بپردازند.
طبق گفته کارشناسان، بنابر آمار سالانه ۵ تا ۵.۵ میلیون تن دانه روغنی و کنجاله سویا به منظور تامین کسری ۹۰ درصدی روغن وارد می شود که با احتساب قیمت های جهانی سالانه بیش از ۳ میلیارد دلار ارز از کشور خارج می شود که افزایش ضریب دانه های روغنی به ۴۰ درصد یکی از محورهای برنامه هفتم است که انتظار می رود با توجه به مسئله امنیت غذایی و پایداری تولید، برنامه راهبردی الگوی کشت در کشور اجرا شود تا با توسعه کشت دانه های روغنی و تحقق برنامه هفتم بتوان از خروج ارز از کشور جلوگیری کرد.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
