افزایش بهره وری، سهولت آبیاری، امکان آبیاری زمین‌های شیب‌دار و جلوگیری از فرسایش خاک، صرفه جویی در نیروی کار، پیشگیری از کارهای سخت در روش‌های سنتی و تسهیل فعالیت‌های کشاورزان از جمله مزایای گسترش طرح‌های آبیاری تحت فشار است.
بر اساس گزارش وزارت جهاد کشاورزی طرح توسعه سامانه‌های جدید آبیاری به دلیل اینکه بیشترین اثربخشی را در افزایش بهره‌وری از منابع آب و خاک و تقویت امنیت غذایی کشور دارد، در سطح ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار از اراضی مدرن و سنتی ایران اجرا شده است.
آبیاری تحت فشار در کشور هر ساله و پیش از آغاز برداشت از صندوق توسعه ملی در سطح حدود ۵۶ هزار هزار هکتار زمین کشاورزی انجام می شد و پس از تخصیص اعتبارات از این صندوق هر سال این رقم به طور متوسط به ۱۵۰ هزار هکتار رسید که از جهش سه برابری حکایت دارد.
به اعتقاد کارشناسان و پژوهشگران آب و کشاورزی، استان اصفهان در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و هر ساله کاهش منابع آبی را در این منطقه شاهد هستیم و از سوی دیگر زاینده‌رود در شرایط خشکسالی بسر می برد که همین امر وضعیت هرساله کشاورزی استان را در هاله ای از ابهام قرار می‌دهد لذا نیاز است که شبکه‌های آبیاری تحت فشار کشاورزی توسعه پیدا کند.
افزایش چشمگیر آبیاری تحت فشار در مزارع اصفهان با حمایت دولت
بنا به اعلام مدیر امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی اصفهان حجم طرح‌های آبیاری تحت فشار انجام شده فعلی در مقایسه با ابتدای فعالیت دولت تدبیر و امید حدود ۸۱ درصد افزایش داشته است به این صورت که در سال ۹۲ حدود ۶۸ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی استان به این نوع آبیاری مجهز شد و این رقم اکنون به ۱۲۳ هزار هکتار رسیده است.
مجید امینی درباره دلایل این پیشرفت قابل توجه اظهارداشت: در دوران حضور محمود حجتی وزیر اسبق کشاورزی برای موضوع آبیاری تحت فشار و سامانه‌های جدید آبیاری مشاور و دفتر مستقل در وزارتخانه تشکیل شد تا امور مرتبط با این امر به صورت مجزا انجام بگیرد وسازمان‌های جهاد کشاورزی در استان‌ها بتوانند با جلب اعتبارات و تصمیمات بموقع در راستای افزایش اراضی تجهیز شده به این سامانه‌ها بکوشند.
وی ادامه داد: این طرح‌ها از اقدامات مثبت دولت تدبیر و امید در توسعه آبیاری تحت فشار در مزارع سراسر کشور بود که در استان اصفهان نیز به رشد قابل توجه منجر شد.
مدیر امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی اصفهان با بیان اینکه افزایش راندمان و بهره وری، مدیریت و صرفه جویی بهتر منابع آبی و بهبود در عملیات کاشت، داشت، برداشت از مزایا و نتایج توسعه آبیاری تحت فشار به شمار می‌رود تصریح کرد: پیش‌تر زمین‌های کشاورزی بزرگ با مساحت‌های زیاد برای طرح‌های آبیاری تحت فشار در نظر گرفته می‌شد اما در طرح‌های کنونی با حمایت از خرده مالکان با زمین‌های کشاورزی کوچک برای مثال زیر ۵۰ هکتار، به تجهیزات آبیاری تحت فشار تجهیز می‌شود.
امینی ادامه داد: نباید از یاد برد که تخصیص اعتبارات از محل صندوق ذخیره ارزی و توسعه ملی نقش شایانی در توسعه این پروژه‌ها در سال‌های گذشته ایفا کرد و از سوی دیگر باید بدانیم که صندوق حمایت از توسعه کشاورزی با اقدامات مناسب دولت توانست سهم قابل توجهی از شبکه‌های آبیاری تحت فشار استان اصفهان را حمایت کند.
وی با اشاره به معضلات اقتصادی و مشکلات نقدینگی که اجرای طرح‌ها را به عقب می‌اندازد گفت: پیش‌تر اعتبارات دولتی پروژه‌های آبیاری تحت فشار ۸۵ درصد از کل طرح را شامل می‌شد و ۱۵ درصد باقی مانده را بخش خصوصی و یا همان کشاورزان پرداخت می‌کردند اما شرایط فعلی و کاهش نقدینگی که در پی تحریم‌ها رخ داد سبب شده است تا حدود ۵۰ یا ۶۰ درصد از این سهم به کشاورز تحمیل شود و باقی‌مانده را دولت پرداخت کند.
مدیر مدیریت آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی اصفهان با بیان اینکه گرانی لوله و اتصالات در سال‌های اخیر مشهود است خاطرنشان کرد: برای ابتدای سال ۹۹ تا الان تا ۲ برابر افزایش قیمت لوله و اتصالات داشته‌ایم و در کنار آن دستمزدها نیز بیشتر شده است و این در حالی است که اعتبارات ثابت مانده و تخصیص آن‌ها هم به سختی صورت می‌گیرد.
قابلیت تجهیز ۲۵۰ هزار هکتار مزارع اصفهان به آبیاری تحت فشار
امینی در پایان گفت: بر اساس مطالعات انجام شده در حدود ۲۵۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی استان اصفهان قابلیت انجام طرح‌های آبیاری تحت فشار را دارد و مطالعات این امر انجام شده و در صورت تامین اعتبار می‌توان مزارع باقی‌مانده را به تجهیزات مذکور تجهیز کرد.
در این ارتباط استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان نیز اظهارداشت: توسعه کشاورزی اگرچه از اهمیت بالایی برخوردار است اما استفاده از فنون نو و پیشرفته بخصوص در زمینه آبیاری‌های تحت فشار باید بیش از گذشته در دستور کار قرار گیرد.
حمیدرضا عشقی زاده اضافه کرد: کاهش منابع آبی در منطقه مرکزی ایران و بویژه اصفهان باید جدی گرفته شود و در این ارتباط مصرف بهینه آب کشاورزی با اجرای شبکه‌های جدید آبیاری امکان‌پذیر خواهد بود.
وی ارائه تسهیلات در این ارتباط را ضروری ارزیابی کرد و گفت: پیشرفت و توسعه کشاورزی بدون توجه به روش‌های جدید در تمامی زمینه‌های کاشت داشت برداشت میسر نیست که آبیاری و شیوه‌های جدید آن در تحقق این مهم نقش شایانی ایفا می‌کند.
استان اصفهان با دارا بودن ۵۶۳ هزار هکتار اراضی کشاورزی ۳.۵ درصد از اراضی کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است و در مناطق گرم و خشک استان خرما، انار و پسته و در مناطق سرد و کوهستانی استان بادام و گردو و در مناطق معتدل و معتدل سرد انواع محصولات دانه دار و هسته دار کشت می‌شود.
مجموع اراضی زراعی استان حدود ۴۸۶ هزار هکتار است که در سال‌های نُرمال از حیث بارندگی حدود ۷۰ درصد آن به کشت محصولات زراعی مانند انواع غلات، حبوبات و محصولات علوفه ای، جالیزی و انواع سبزی و صیفی و گیاهان زینتی اختصاص می‌یابد و تولید سالانه محصولات زراعی استان در شرایط عادی حدود چهار میلیون و پانصد هزار تن است.
مجموع اراضی باغی استان نیز حدود ۸۰ هزار هکتار است و بطور عمده شامل محصولاتی مانند انواع سیب درختی، انار، به، انگور، بادام، پسته، گلابی و زردآلوست و مجموع تولیدات باغی و گلخانه‌ای استان در شرایط عادی حدود ۸۰۰ هزار تن برآورد می‌شود.
از تولیدات شاخص محصولات کشاورزی استان می‌توان به شیرخام با تولید یک هزار و ۴۴۳ تن (رتبه اول کشور)، گوشت مرغ با تولید حدود ۲۰۰ هزار تن و تخم مرغ ۱۰۵ هزار تن در سال (رتبه دوم)، گوشت قرمز با تولید هفتاد هزار تن در سال (رتبه پنجم)، عسل هفت هزار و سیصد تن در سال (رتبه سوم) ، گوشت بوقلمون ۱۰ هزار تن (رتبه اول) و شترمرغ با تولید هزار تن در سال (رتبه دوم) در سال اشاره کرد.
سرویس خبری : کشاورزی و باغبانی
