بررسی گیاهان و تأثیرات آن‌ها برای بهبود زندگی همواره از اولویت‌های محققان بوده است و بر این اساس بنیاد ملی علم ایران هم حمایت از طرح‌های تحقیقاتی در این زمینه را در دستور کار قرار داده است.
«بررسی متابولومیکسی و بومی‌سازی ترکیبات فوق رقیق تهیه شده از Calendula officinalis در مقایسه با نمونه خارجی و اثر آن بر بهبود ریشه‌زایی و رشد جوانه Oryza sativa» عنوان طرح پژوهشی حسن رضادوست استادیار دانشگاه شهید بهشتی است که این طرح را با حمایت بنیاد ملی علم ایران به پایان رسانده است.
رضادوست با مدرک دکتری تخصصی شیمی – فیتوشیمی از دانشگاه شهید بهشتی درباره این طرح توضیح داد: گل همیشه‌بهار با نام علمی Calendula officinalis L گیاهی یک تا چند ساله از خانواده Asteraceae بوده و در ایران در نواحی مرکزی و غربی پراکنش دارد. این گیاه علاوه بر مصارف خوراکی دارای مواد مؤثره و ترکیباتی است که در صنعت، داروسازی، طب مکمل و جایگزین کاربرد دارد.
وی افزود: یکی از چالش‌ها در زمینه کاربرد این مواد رقیق بودن آن است. چرا که رقت این مواد از مرز قانون آووگادرو در شیمی عبور کرده و اثرات اینها در درمان بیماری‌ها، به دلیل عدم یافتن بخش مادی توسط روش‌های فعلی آزمایشگاهی، کتمان می‌شود.
این محقق ادامه داد: تهیه این ترکیبات نیازمند دانشی تلفیقی از شناسایی، جمع‌آوری مواد دارویی از منابع مختلف طبیعی، آماده‌سازی و نگهداری در آزمایشگاه، اختلاط و ترکیب آن‌ها باتوجه به اصول و قوانین مندرج در فارماکوپه است. فارکوپه آلمان، فارکوپه سلطنتی انگلستان و فارکوپه آمریکا مهم‌ترین و پرکاربردترین منابع داروشناسی در زمینه تولید ترکیبات فوق رقیق هستند.
رضادوست با بیان اینکه در تمام دنیا ماده اولیه ترکیبات فوق رقیق تجاری، منحصراً از منطقه خاصی تهیه می‌شوند و پتانسیل سایر مناطق در تهیه و اثر بخشی آن‌ها نادیده گرفته شده است افزود: با توجه به این موضوع دو مسأله اصلی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت.
وی افزود: در مرحله نخست به مطالعه متابولومیکسی اثربخشی ترکیبات فوق رقیق بر ریشه‌زایی و جوانه‌زنی بذور و مطالعه ترکیبات فوق‌رقیق پرداخته شد. دومین موضوع مورد بررسی هم استفاده از ذخایر غنی و بومی گیاهی ایران برای تولید مواد فوق رقیق و مقایسه آن‌ها با نمونه‌های تجاری بود.
این پژوهشگر دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: به این ترتیب در این پژوهش تلاش شده است ضمن بررسی مولکولی به تولید شواهد علمی مبنی بر اثرگذاری ترکیبات فوق رقیق بر گیاه مدل برنج و ماده اولیه فوق رقیق Calen، به مقایسه متابولومیکسی آن با نمونه‌های تجاری و در ادامه تولید ماده فوق رقیق ایرانی و بررسی اثربخشی آن پرداخته شود.
وی خاطرنشان کرد: در این پژوهش تلاش شد بررسی مولکولی در تولید شواهد علمی مبنی بر اثرگذاری ترکیبات فوق رقیق بر جوانه‌زنی و ریشه‌زایی بذر برنج انجام شود.
منبع: ایرنا
