در حال حاضر یکی موارد مورد بحث در اقتصاد کشور تاثیرگذاری ارز ترجیحی یا همان ارز 4200 تومانی است که در سال های اخیر برای کالاهای اساسی تخصیص داده می‌شد. البته در یک سال اخیر به دلیل کاهش درآمدهای ارزی کشور بسیاری از کالاها از شمول تخصیص این ارز خارج شده‌اند.
مخالفان ادعا دارند که این ارز تاثیری بر معیشت دهک‌های هدف نداشته و حتی تورم برخی از اقلام وارداتی با ارز 4200 تومانی بیشتر از سایر اقلام بوده اما در مقابل موافقان آن نیز باور دارند که با توجه به شرایط کشور و افزایش تعداد دهک‌های زیر خط فقر، حذف کامل این ارز فشار دوچندانی بر این اقشار فرودست وارد می‌کند.
جدا از این مباحث، قیمت جهانی مواد غذایی نیز بسیار مهم است. چون در ماه‌های اخیر قیمت اقلام به شدت افزایش داشته که طبیعتا تاثیر خود را بر این بازار خواهد گذاشت. بطوری که براساس گزارش فائو؛ شاخص قیمت مواد غذایی در ماه سپتامبر با افزایش 1.2 درصدی به رشد سالانه 32.8 درصد رسیده است.
به گفته فائو، قیمت کالاهای غذایی در ماه سپتامبر به دلیل شرایط عرضه و تقاضای زیاد برای محصولات اصلی مانند گندم و روغن پالم افزایش یافت. این شاخص که به 130.0 واحد رسید؛ بالاترین سطح خود از سپتامبر 2011 است.
قیمت جهانی گندم به طور ماهانه 4 درصد افزایش یافته است که نسبت به سال قبل این افزایش 41 درصد است. همچنین قیمت ذرت به طور متوسط ماهانه 0.3 درصد و سالانه 38 درصد افزایش را نشان می‌دهد.
همچنین شاخص قیمت روغن نباتی فائو ماهانه 1.7 درصد و سالانه تقریبا 60 درصد افزایش یافته است زیرا قیمت بین المللی روغن پالم در پی تقاضای شدید و نگرانی از کمبود نیروی کار مهاجر بر تولید مالزی به بالاترین سطح خود در 10 سال گذشته رسیده است.
قیمت جهانی روغن کلزا نیز به طور قابل توجهی افزایش یافته، البته قیمت سویا و روغن آفتابگردان کاهش داشته است.
همچنین شاخص قیمت لبنیات فائو نسبت به ماه آگوست نیز 1.5 درصد افزایش را تجربه کرده است زیرا تقاضای واردات جهانی مناسب و عوامل فصلی در اروپا و اقیانوسیه قیمت جهانی محصولات لبنی به ویژه کره را افزایش داد.
شاخص قند فائو نسبت به ماه قبل 0.5 درصد و نسبت به سال قبل 53.5 درصد افزایش یافت که این امر از شرایط نامساعد جوی و قیمت بالای اتانول در برزیل، بزرگترین صادرکننده قند در جهان، ناشی می‌شود.
در حالی که شاخص قیمت گوشت FAO در ماه سپتامبر یک روند ثابت را دنبال می‌کرد، سالانه 26.3 درصد رشد را نشان می‌دهد. همچنین قیمت گوسفند و گاو به دلیل شرایط سخت‌تر عرضه افزایش یافته است، در حالی که قیمت طیور به دلیل عرضه زیاد جهانی و کاهش تقاضا در چین و اروپا با کاهش مواجه بود.
به نظر می‌رسد تولید جهانی غلات در سال 2021 رکورد 2 میلیارد و 800 میلیون تن تاریخی را می‌شکند، اما بر اساس پیش بینی‌های جدید در مورد عرضه و تقاضای غلات فائو، به نظر می‌رسد میزان تولید مورد نظر کمتر از الزامات مصرف مورد انتظار باشد.
در سال 2021-2022، میزان مصرف غلات در جهان 2 میلیارد و 811 میلیون تن برآورد شده که نسبت به فصل قبل 1.8 درصد افزایش یافته و آن نیز منجر به افزایش قابل توجه استفاده از گندم برای خوراک دام شده است.
با پیش بینی 776.7 میلیون تن گندم که در سال 2021 برداشت می‌شود، FAO بر این عقیده است که در شرق اروپا و استرالیا آب و هوای پیش بینی شده و کاهش تولید ناشی از کاشت در کانادا و فدراسیون روسیه را جبران کند.
برآورد تولید جهانی غلات درشت 1.5 میلیارد تن است.
تولید جهانی برنج 50 میلیون تن تخمین زده می‌شود. که این رقم به عنوان یک رکورد جدید شناخته می‌شود، همچنین اخبار مربوط به افزایش تولید از هند انتظارات را تقویت کرد.
با توجه به این گزارش فائو، به نظر می‌رسد که حذف ارز 4200 تومانی آن هم در این شرایط تورمی، شرایط را برای اقشار فرودست تنگ‌تر کند. البته مرکز آمار نیز در سال 1398 گزارشی را منتشر و در آنجا با جزئیات توضیح داد که به شدت تخصیص نرخ ارز ترجیحی روی معیشت خانواده‌های فقیر و متوسط موثر بوده است. حالا پرسش اصلی این است که سیاستگذار بدون داشتن سیاست جایگزین چگونه می‌تواند تاثیرات تورمی آن را خنثی کند.
