دستیابی به امنیت غذایی پیش نیاز‌هایی دارد که از جمله این پیش نیاز‌ها رعایت الگوی کشت است. این در حالی است که پس از ۱۳ سال موضوع الگوی کشت در مهر ماه گذشته در دستور کار قرار گرفت و از آن رونمایی شد. روند اجرای این طرح و دیگر موضوعات مربوط به وضع کشاورزی در ایران جمعه شب در برنامه صف اول رسانه ملی در گفتگو با محمدجواد عسکری رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی مطرح شد و ایشان به سوال‌های مطرح شده در این گفتگو پاسخ دادند.
امنیت غذایی وظرفیت‌های بخش کشاورزی ایران
عسگری در ابتدای این گفتگو با تاکید برتوجه جدی به بحث امنیت غذایی به ظرفیت‌ها و قابلیت‌های کشور در بخش کشاورزی اشاره و تصریح کرد ظرفیت و قابلیت منحصر به فردی در این بخش وجود دارد، به طوریکه با نگاه اقلیم ظرفیت ما در حوزه اقلیمی یک اقلیم بسیار ارزشمندی است بخش کشاورزی یکی از بخش‌هایی است که با ظرفیت‌هایی که دارد در حوزه درون زا می‌تواند روندی رو به رشد و توسعه‌ای را دنبال کند.
عسگری در تشریح این ظرفیت‌ها افزود می‌توانیم با کمترین سرمایه گذاری در بخش کشاورزی بیش از سه برابر صنعت بازدهی داشته باشیم، بخش کشاورزی در کشور ۴ میلیون بهره بردار دارد، بزرگترین بخش خصوصی اقتصاد کشور است که حدود ۲۵ درصد به اقتصاد ملی کمک می‌کند، این بخش یک منبع اشتغال بسیار خوبی دارد، از سر زمین یا سرمزرعه تا سفره مردم وقتی ارزیابی می‌شود می‌بینیم یک زنجیره اشتغال و تولید در صنایع تبدیلی و تکمیلی و نهایتاً بازار تا سفره مردم بر گرفته از بحث تولید در این بخش است.
مولفه‌های طرح امنیت غذایی
رئیس کمیسیون کشاورزی در مجلس شورای اسلامی در ادامه یادآور شد که در بحث امنیت غذایی در مجلس با استفاده از ظرفیت و قابلیت و توانمندی نخبگان، محققان، مروجان و پژوهشگران جلسات متعددی به مدت ۶ ماه برگزار و طرحی در قالب طرح امنیت غذایی و رفع موانع آن در قالب ۱۵ ماده و ۲۷ تبصره تصویب شد.
به گفته عسگری عمده بحث که در این طرح دنبال شد نظارت مستمر بر ذخایر راهبردی کالا‌های کشاورزی، تامین امکانات و تسهیلات مورد نیاز، امور گمرکی، تعرفه‌ای و مالیاتی به منظور روانسازی تامین و توزیع کالا‌های کشاورزی در قالب ستاد تشکیل تنظیم بازار بود که در سطح ملی کسانی که متولی این کار بودند مانند وزارت جهاد کشاورزی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت صمت، بانک مرکزی، وزارت دادگستری، وزارت راه و شهرسازی، مجموعه تشکل‌های بخش کشاورزی و خصوصی همه بتوانند با هم افزایی، همراهی و همکاری فضایی ایجاد کنند که این طرح خروجی داشته باشد.
به گفته عسگری طرح پس ازتدوین بعد از دو ماه بررسی در مجلس به تصویب رسید و به شورای نگهبان ارجاع داده شد که ایراداتی گرفتند که این ایرادات برطرف شد و بعد از آن به تشخیص مصلحت نظام ارجاع داده شد که جلسات متعدی در این خصوص برگزارشده و به زودی این طرح عملیاتی و اجرایی خواهد شد.
عسگری خاطرنشان کرد دراین طرح همه ایرادات، کاستی ها، کمبود‌ها در حوزه بخش کشاورزی احصا و راهکار هم برای رفع آن ارائه شده که در جهت آینده کشور، امنیت غذایی، منافع کشور، اشتغال بخش کشاورزی و نگاه به سود و استفاده بهره برداران در این بخش است به گونه‌ای که تولید کنندگان با خیالت راحت تولید، مصرف کنندگان هم با خیال راحت مصرف کنند.
به گفته عسگری با نگاه کارشناسی پیش بینی این است اگر دولت این طرح را عملیاتی و اجرایی کند در بخش کشاورزی دغدغه‌ها برطرف، فضای تولید هموار، صنایع تبدیلی، بسته بندی، فضای سرمایه گذاری وبسترصادرات مهیا خواهد شد.
بازار مصرف ۵۰۰ میلیونی در پیش روی بخش کشاورزی ایران
رئیس کمیسیسون کشاورزی در مجلس شورای اسلامی در بیان اهمیت اجرای طرح امنیت غذایی خاطرنشان کرد در بحث تولید و رفع موانع تولید ظرفیت‌ها و قابلیت‌های ما منحصر به فرد است به طوریکه به دلیل قابلیت هایی، چون سالم بودن، رعایت دوره کارنس و اورگانیک بودن، تقریباً ۵۰۰ میلیون نفر جمعیت پیرامونی ایران به محصولات کشاورزی ما علاقه مند هستند و اگر ما بازار را تصاحب نکنیم دیگران جای ما را خواهند گرفت.
طرح الگوی کشت
عسگری در بخش دیگری ازاین برنامه در باره اجرای الگوی کشت با گذشت حدود سه ماه از رونمایی این طرح گفت: در بحث الگوی کشت نگاهمان بر این است که چقدر نیاز داریم، چقدر منابع داریم، چقدر پتانسیل داریم، چه تولید کنیم در حوزه تولیدی، چقدر تولید کنیم، کجا تولید کنیم و تا چه زمانی به تولید ادامه دهیم، این مفهوم واقعی الگوی کشت است.
عسگری افزود این طرح باید پیش ازاین اجرا می‌شد، اما متاسفانه یکی از مباحث بر زمین مانده و اجرا نشده این طرح است که اتفاقات و مناقشات بین المللی ضرورت اجرای آن را آشکار کرد و اگر در این زمینه کوتاهی شود کشور در بحث امنیت غذایی دچار آسیب خواهد شد.
عسگری افزود وزارت جهاد کشاورزی اقدامات اولیه را برای اجرای الگوی کشت آغاز کرده است، اما در جهت اجرایی و عملیاتی کردن الگوی کشت هم ساز و کار‌ها باید تعریف شود و هم زیرساخت ها، ما پیش بینی می‌کنیم و اعلام هم کرده ایم که در بودجه ۱۴۰۲، باید ۴۰ همت بگذاریم که بحث الگوی کشت به معنای واقعی عملیاتی و اجرایی شود.
عسگری ضمن تاکید بر اینکه کشور ظرفیت‌های مناسبی در حوزه کشاورزی دارد، اما با این حال خاطرنشان کرد با وجود زیرساخت علمی مناسب در حوزه علمی چه در بخش آموزش در دانشگاه‌ها و چه در بخش پژوهش‌های کشاورزی، خروجی این مراکزبه ارائه مقاله محدود شده است.
عسگری افزود برای رفع این نقیصه مصوب و به دستگاه‌های متولی ابلاغ کردیم که محققان و استادان باید درجهت کاری که انجام می‌د هند رویکرد خود را تغییر دهند و خروجی داشته باشند، در بحث فارغ التحصیلان بخش کشاورزی که حدود ۲۵۰ هزار نفر در بخش کشاورزی در مقاطع لیسانس، فوق لیسانس و دکتری هستند درخواست کرده ایم که این عزیزان وقتی فارغ التحصیل می‌شوند در مراکز تحقیقاتی و پژوهشی مجموعه بخش کشاورزی اعم از شیلات، منابع طبیعی، زراعت، باغبانی و دام پروری دوره کارآموزی ببینند و زمانی دانشنامه به آن‌ها داده شود که دستگاه متولی تایید کند که این عزیزان بعد از اینکه تئوری را گذراندند در حوزه عملی در مورد حل مسایل راهکار‌های موثر ارائه داده باشند.
ضرورت بهره گیری از دانش برای دستیابی به تولید پایدار
عسکری با تاکید بر اینکه تحقیقات، آموزش و ترویج باید به روز باشد و اگر در حوزه تولید بخش کشاورزی این فضا ایجاد نشود اتفاق خاصی رخ نخواهد داد در بحث ظرفیت‌های علمی به مواردی، چون استفاده از آبیاری نوین، استفاده از ارقام با آب بری کم، ارقام مقاوم در برابر خشکسالی اشاره کرد.
رئیس کمیسیون مجلس شورای اسلامی در خصوص استفاده از نهاده دانش به روز شده در بخش کشاورزی، به کشت برنج در دنیا اشاره و خاطر نشان کرد که در دنیا در حوزه کشت برنج به نقطه‌ای رسیده اند که از حداقل آب به حداکثر برنج می‌رسند.
عسگری افزود در بحث برنج ما به ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن برنج نیاز داریم و ۲/۲ دهم میلیون تن خودمان تولید و تقریباً ۹۰۰ هزار تن وارد می‌کنیم، در حالیکه اگر در سه استان شمالی کشور که میزان بارش‌ها نیز در آن‌ها خوب است اراضی زه کشی، احیا، اصلاح و بازسازی و از ارقام مقاوم، پرمحصول استفاده شود نیازی به واردات برنج نخواهد بود و حتی پیش بینی می‌شود اگر این اتفاق بیفتد ما صادرات هم می‌توانیم انجام دهیم.
تولید دانه‌های روغنی عقب‌تر از برنامه ششم
به گفته عسکری در برنامه ششم توسعه اقتصادی پیش هدف گذاری شده بود که برای تولید دانه‌های روغنی در پایان برنامه به عنوان مثال تولید کلزا به ۹۳۴ هزار تن برسد در حالیکه در حال حاضر تولید آن حدود صد هزار تن است و این برنامه محقق نشده است.
عسکری با اشاره به اینکه در حوزه بخش کشاورزی در حوزه زراعت، دام پروری، باغبانی، شیلات، محیط زیست، منابع طبیعی و دیگرحوزه‌های مرتبط با این بخش تنها ۳۰ درصد از اهداف محقق شده است افزود دراین ارتباط دستگاه‌هایی که وظایف خود را انجام نداده اند به عنوان ترک فعل به دستگاه قضایی معرفی شده اند.
برنامه‌های مجلس برای برنامه هفتم توسعه اقتصادی
رئیس کمیسیون کشاورزی در مجلس خاطرنشان کرد در برنامه هفتم توسعه که از دو ماه قبل شروع شده است، کمیته آب، دام، منابع طبیعی، محیط زیست، در کمیسیون کشاورزی مجلس ماموریت دارند که در این جهت کار‌ها را دنبال کنند، جلسات متعددی در این حوزه‌ها برگزارشده و مسئولان کار را دنبال کردند و هم برای برنامه هفتم توسعه و هم در برنامه بودجه ۱۴۰۲ مواردی با توسعه بخش کشاورزی دنبال می‌شود که مانند برنامه ششم توسعه نباشد.
عسکری تاکید کرد احکام اجرایی حداقل برای برنامه هفتم توسعه بین ۶۰ تا ۷۰ درصد باید عملیاتی و اجرایی شود.
مشوق‌های دولتی برای افزایش تولید در حوزه دانه‌های روغنی
عسکری در باره وضعیت تولید دانه‌های روغنی و برنامه‌های دولت برای افزایش تولید آن گفت ۹۰ درصد روغن مورد نیازمان وارداتی است و از طرفی محصولاتی که در حوزه روغن کاربرد دارند ما نتوانستیم فضا سازی کنیم مقطعی در گذشته آقایان آمدند بحث سازمان پنبه و دانه‌های روغنی را تعطیل کردند، ایراد بسیار بزرگی به این موضوع وارد بود، ما آمدیم سازمان پنبه و دانه‌های روغنی را احیا کردیم، زمان دادیم و گفتیم در حوزه تولید پنبه ۱۶۰ هزار تن وش نیاز داریم ۱۰۰ هزار تن تولید می‌کنیم ۶۰ هزار تن را باید تهیه کنید و بستر سازی کنید، فضای تشویقی ایجاد کنید که به ۱۶۰ هزار تن برسیم و نیاز صنایع ریسندگی و بافندگی را تامین کنیم و در حوزه روغن هم بتوانیم از این ظرفیت استفاده کنیم، تکلیف کردیم به وزارت جهاد که کار را انجام دهد الان هم سازمانی به نام سازمان پنبه و دانه‌های روغنی در حال شکل گرفتن است.
عسکری افزود مثلا دولت خرید تضمینی هر کیلو کلزا را ۱۵ هزار تومان اعلام کرده بود که به صرفه کشارزان نبود
و به همین دلیل دولت را مکلف کردیم قیمت خرید تضمینی را به ۲۳ هزار تومان افزایش دهد و مابه التفاوت نیز به کشاورزان پرداخت شد.
به گفته عسکری در قالب خرید تضمینی محصولات کشاورزی، نگاه این است که اگر بناست در آینده روغن تولید کنیم باید کشاورز با میل و رغبت و خیال راحت با انگیزه تولید کند و بداند در پایان برداشت آن محصول با قیمت مناسب خریداری خواهد شد.
