پاپایا یا (خربزه درختی) گیاهی بومی مناطق حاره ای قاره آمریکا قاره است که اکنون در بسیاری مناطق حاره ای از جمله هند، آفریقای جنوبی، سری لانکا و فیلیپین کشت می شود. در سال ۲۰۱۸ میزان ۱۳.۳ میلیون تن از این میوه تولید شد و کشورهای هند، برزیل و مکزیک به ترتیب برترین تولید این میوه را در جهان داشته اند.
پاپایا درختی است به نسبت کوچک، دارای یک تنه به ارتفاع چهار تا ۱۰ متر و میوه این گیاه بزرگ ۱۵ تا ۴۵ سانتی متر در طول و قُطر آن ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر و ظاهر آن شبیه یک کپسول است.
رنگ میوه در ابتدا سبز رنگ و موقعی که رسیده باشد زرد کهربایی تا کمی نارنجی است. میوه ها در حالت نارس باید پس از پخته شدن مصرف شوند زیرا در حالت نارس دارای مقادیری ماده لاتکس هستند که برای بدن مضر است اما میوه در حالت رسیده به دلیل تجزیه لاتکس قابل خوردن به صورت خام است.
این میوه در نقاط مختلف جهان به خصوص در جنوب شرقی آسیا و در قاره آمریکا استفاده فراوانی در آشپزی و تهیه شیرینی ها و دسرها دارد در طب سنتی از برگ های پاپایا برای درمان مالاریا و از دود کردن آن برای بیماران مبتلا به آسم استفاده می شود.
درخت پاپایا رشد سریعی داشته و پس از سه سال از زمان کاشت تولید میوه می کند این درخت متعلق به مناطق معتدل و گرمسیر است و در دمای پایین تر از منفی ۲ درجه دچار مشکل شده یا به کلی از بین می رود، این گیاه نیاز به خاک های ماسه ای و با زهکشی مناسب دارد و در صورت انباشته شدن آب پای درخت طی ۲۴ ساعت از بین خواهد رفت.
مازندران با برخورداری از تنها ۲.۵ درصد زمین کشاورزی کشور، سالانه هفت درصد از تولیدات کشاورزی و ۱۱ درصد از ارزش اقتصادی محصولات کشاورزی کشور را در اختیار دارد.
این استان با دارا بودن ۴۶۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی قطب مهم تولید محصولات کشاورزی کشور محسوب می‌شود و بزرگترین تولیدکننده ۱۷محصول کشاورزی کشور مانند برنج، مرکبات، گل و گیاه، کیوی، گوشت سفید، آبزی پروری و نهال زیتون است.
مهم ترین میوه باغ های مازندران را انواع نارنگی و پرتقال تشکیل می دهد و بسته به گونه درخت به صورت زودرس و یا دیررس برداشت شده و روانه بازار می شود.
مجموع باغ های مرکبات مازندران ۱۱۲ هزار هکتار است که از این میزان ۱۱۰ هزار هکتار ارقام بارده هستند. همچنین از مجموع باغات مرکبات مازندران ۸۰ هزار هکتار زیر کشت ارقام مختلف پرتقال، ۳۰ هزار هکتار ارقام مختلف نارنگی و بقیه زیر کشت محصولاتی از جمله نارنج و لیمو قرار دارند.
همچنین در حوزه تولید کیوی به عنوان یکی از محصولات مورد اشاره برای صادرات از مازندران به روسیه می توان گفت که باغ های کیوی مازندران که بالغ بر هفت هزار هکتار می شود در غرب این استان متمرکز است. برداشت محصول این باغ ها هم در شرایط طبیعی به حدود ۱۸۰ هزار تن تا ۲۲۰ هزارتن می رسد و برداشت این محصول از نیمه دوم آبان ماه شروع می شود و طی یک ماه ادامه دارد و بیش از ۷۰ درصد این محصول هم ارزش صادراتی دارد.
برنجکاری یکی از مهم ترین فعالیت کشاورزی در مازندران و منبع مهم درآمد کشاورزان استان است و با تولید بیش از یک میلیون تن، ۴۲ درصد برنج مورد نیاز کشور از این استان تامین می‌شود. استان مازندران تولید کننده ۷۲ نوع محصول زراعی و باغی است که در تولید ۱۵ محصول رتبه اول تا سوم را دارد.
نخستین گلخانه پاپایای مازندران از چهار سال قبل در شهرستان نکا فعالیت خود را آغاز کرده است که علاوه بر ظرفیت اشتغالزایی که به همراه داشته است توانسته جایگاه خوبی در زمینه صادرات نیز پیدا کند.
اواخر شهریورماه امسال استاندار به همراه مسوولان حوزه کشاورزی مازندران به این گلخانه رفت تا از نزدیک وضعیت تولید در منطقه برای همواره کردن مسیر صادرات آن را رصد کند.
سید محمود حسینی پور در این بازدید اعلام کرد: میوه استوایی پاپایا که در یکی از شهرک های موفق گلخانه ای نکاء تولید می شود، همانند میوه کیوی نیاز به بازاریابی و معرفی دارد.
وی گفت که بدون تردید این میوه استوایی هم همانند کیوی نه تنها در سبد غذایی ایرانیان جای خواهد گرفت بلکه صادرات محور هم خواهد شد.
استاندار مازندران بیان داشت: تولید کنندگان جوان این محصول در شرایط فعلی باید حمایت شوند و عده ای از سرمایه گذارانی که در بخش صادرات هستند، به کمک این جوانان تولید کننده خواهند آمد.
وی، وضعیت فعلی قرار گرفتن مازندران به عنوان هاب صادرات بین کشورهای حاشیه دریای خزر را فرصت بی نظیری که دولت سیزدهم زمینه آن را فراهم کرده توصیف کرد و بیان داشت: بدانید برای رسیدن به هدف در جنگ اقتصادی قرار داریم، صادرات از مبدا مازندران باید طبق مقولات دانش بنیان به خصوص الکترونیکی شدن توسعه صادرات گسترش بیابد.
استاندار مازندران با بیان این که همه سرمایه‌گذاران در حوزه صادرات مورد حمایت دولت هستند، گفت: مقاومت در اجرای صادرات به روش سنتی عامل عقب افتادگی مازندران است، و امروز صادرات محصولات کشاورزی از مبدا استان باید طبق مقررات کشورهای هدف انجام شود.
استاندار مازندران نقش اتاق بازرگانی را محوری در توسعه اقتصادی مازندران در حوزه صادرات دانست و بیان داشت: اتاق بازرگانی استان باید در همه حوزه ها چابک شود و ایجاد بانک اطلاعاتی در حوزه محصولات مختلف صادراتی به خصوص کشاورزی باید سامانه ای شود.
نماینده عالی دولت در مازندران تصریح کرد: خروج بی کیفیت محصولات کشاورزی مازندران ناشی از بی نظارتی است، تاکید می کنم امروز با توجه به گسترش دیپلماتیک ایران با محوریت مازندران با کشورهای cis به خصوص روسیه، تفکر فضای باز صادرات برای هر گونه محصولات به کشورهای منطقه منسوخ شده است.
در این ارتباط مجری نخستین گلخانه پاپایا در مازندران روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت که از مجموع وسعت این گلخانه سه هکتاری در شهرستان نکا، ۱.۵ هکتار آن به زیر کشت میوه پاپایا رفته است.
حافظ عارفی ادامه داد: این گلخانه نخستین و بزرگترین مرکز کشت پاپایا در استان مازندران به شمار می رود که از آخرین نمونه که در کشورهای اروپا استفاده می شود، کشت شد.
وی اظهار داشت : در حال حاضر هفت نفر به صورت مستقیم و ۲۰ نفر به صورت غیرمستقیم در این گلخانه مشغول به کار هستند.
این فعال کشاورزی با اشاره به اینکه بازار هدف تولیدات این گلخانه داخل کشور است، اضافه کرد : با توجه به اینکه میوه این درخت با رشد آن بالای درخت میوه به بار می نشنید نیاز است گلخانه با ستون ۶تا ۱۲و نیم متر ساخته شود.
وی گفت : پس از هشت ماه کاشت درخت موعد برداشت میوه است و در یک هزار متر، ۲۰۰نهال کاشته می شود.
عارفی افزود : به زای هر هکتار در شمال کشور ۳۰۰ تا ۳۵۰ تُن در مدت زمان بار می دهد که درآمدزایی خوبی است.
وی پاپایا را میوه به صرفه اقتصادی برشمرد و گفت : در هر یکهزار متر بین یکهزار و ۵۰۰ تا ۲ هزار لیتر آب نیاز است و مصرف کود یک تا ۱.۵ میلیارد ریال است.
عارفی ادامه داد : میوه این درخت درمان بیماری های دیابت نوع ۲، فشار خون، سوهاضمه، یبوست و تاری دید بوده و سرشار از مواد معدنی، فیبر و آهن است.
این فعال در حوزه کشاورزی مازندران گفت : همچنین برگ برای گیاه در درمان دیابت نوع دو مناسب است.
وی با اشاره به اینکه سابقه کشت این درخت در دنیا ۲۰۰ساله و در ایران چهارساله است، گفت: میزان هزینه انجام شده برای کاشت این درخت در گلخانه خود را بازای هر هزار متر ۱۰ میلیارد ریال اعلام کرد.
عارفی در پایان خواستار حمایت برای ایجاد صنایع تبدیلی این محصول برای تبدیل به آبمیوه، کنستانتره، مربا و دارو برای درمان بیماری ها شد و گفت: جای رشد تولید این میوه در ایران وجود دارد و با توجه به اینکه میوه ای که حمل ونقل طولانی ندارد و نزدیک به کشورهای مختلف هستیم.
به گفته این تولیدکننده پاپایا در مازندران در حال حاضر تولیدات این گلخانه در داخل و حدود ۵۰۰ کیلو به صورت هفتگی به کشورهای همسایه از جمله عراق صادر می شود در حالیکه کشورهای دیگر از جمله روسیه و امارات متقاضی محصولات پاپایای مازندران هستند.
وی گفت : برای رسیدن به این منظور و جایگاه صادراتی به ۱۵ هکتار زمین نیاز است و با توجه به استقبال کشورهای همسایه از محصول مازندران، پاپایا می تواند به عنوان محصول جدید در سبد صادرات استان قرار گیرد.
عارفی با اشاره به اینکه بازدید اخیر استاندار مازندران از گلخانه پاپایا شهرستان نکا دستاوردهای خوبی برای این مجموعه داشته است، افزود: براساس قول مساعد استاندار مازندران برای فراهم کردن و تسهیل صادرات محصول این گلخانه هماهنگی با پایانه صادرات محصولات کشاورزی روماک گستر انجام شد و نمونه اولیه محصول برای این پایانه ارسال شد و منتظر انجام اقدامات بعدی برای صادرات است.
