بنابر آمار با ظرفیت های فعلی واحدهای مرغداری پتانسیل تولید ۳ میلیون و ۵۰۰ هزارتن مرغ در کشور وجود دارد که با احتساب سرانه مصرف حداکثر نیاز کشور ۲ میلیون و ۸۰۰ هزارتن است که با استفاده حداکثری از ظرفیت صنعت طیور باید اقدام به بازاریابی مناسب در بازارهای هدف و اتخاذ سیاست و برنامه ریزی مدون صادرات داشت. این درحالی است که اتخاذ تصمیمات خلق الساعه در حوزه صادرات موجب شده تا تجار بازارهای هدف منجر به مازاد تولید مرغ روی دست مرغداران و زیان آنها در فروش شده است.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ایران دهمین تا یازدهمین رتبه تولید مرغ در دنیا را داراست که با استفاده حداکثری از پتانسیل و ظرفیت های صنعت مرغداری امکان ارتقای رتبه و جایگاه وجود دارد.
بنابر سیاست وزارت جهاد مبنی بر جوجه ریزی ماهانه ۱۵۰ میلیون قطعه و بالاتر، باید بخشی از مرغ تولیدی به بازارهای هدف صادر شود و در این خصوص برنامه مستمر صادرات داشت چراکه حداکثر جوجه ریزی مورد نیاز کشور با احتساب ذخایر استراتژیک ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلیون قطعه خواهد بود که در صورت عدم صدور مجوز صادرات همانند شرایط فعلی شاهد زیان مرغداران هستیم به طوریکه به رغم اعلام‌قیمت مصوب، مرغ تولیدی بدلیل افزایش حجم عرضه در برابر تقاضاکمتر از نرخ مصوب عرضه می شود که امکان استمرار این روند برای مرغداران وجود ندارد.
اخیرا غلامرضا نوری وزیر جهاد‌کشاورزی درباره آخرین وضعیت صادرات مرغ گفت: طبق قانون مکلف هستیم مقررات خلق الساعه نداشته باشیم، سال گذشته مشکل داشتیم چون برنامه لازم داده نشده بود چراکه قانون گذار ضمن این ممنوعیت گفته که دستگاه متولی باید یکسال قبل برنامه سال بعد به مراجع ذی ربط ابلاغ کند و وقتی قبل از ما کار نشده بود در این حوزه چالش های زیادی داشتیم، اما برای امسال به محض شروع به کار اعلام کردیم و اتاق بازرگانی، توسعه تجارت و مرکز ملی مقررات به موقع دریافت کردند و طبق آن هم پیش خواهیم رفت.
وزیر جهاد کشاورزی گفت: در مرغ برنامه صادراتی اعلام نکردیم که بگوییم امروز مانع صادرات می شویم و با توجه به آنکه دان مصرفی مرغ ارز ترجیحی است، تنظیمات برای مصرف داخل است و گاهی یک مقدار اضافه تولید داریم که به عنوان اطمینان تنظیم می شود و بخشی مجوز داده می شود که صادر کنند و جزء کالاهای صادراتی نیست که بگوییم ممنوع کردیم و وقتی مازاد داشته باشیم ابتدا برای ذخایر و مازاد آن صادر می کنیم.
جوجه ریزی بالای ۱۴۰ میلیون قطعه نیازمند صادرات پایدار
محمدعلی کمالی سروستانی مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی گفت: اگر دولت یک زمانی قیمت تکلیفی معین می کند که باید قدرت آن داشته باشد در مواقعی که مرغ زنده از نرخ مصوب در بازار کمتر است، اقدام به خرید و جمع آوری با نرخ مصوب کند یا اینکه کشتارگاه ها موظف کند تا با قیمت مصوب بخرند. همانند کاری که برای لبنیات می کند. به عنوان مثال وقتی قیمت مصوب شیرخام اعلام‌می کنند، براساس آن تمامی کارخانه ها مکلف به خرید با نرخ مصوب از دامدار هستند.
به گفته وی، زمانی که قیمت از نرخ مصوب بالاتر می رود، تمامی مرغداران تهدید به تعزیرات و جریمه می شوند، صنعت مرغداری کشور با ۱۷ هزار مرغدار و جوجه ریزی ماهانه ۱۵۰ میلیون قطعه و جتی بالاتر ساختار کاملا رقابتی دارد که در این ساختار امکان انحصار برای تحمیل قیمت مشخص به مصرف کننده وجود ندارد که براین اساس قیمت گذاری کار بیهوده است، اما اگر دولت قیمت حمایتی اعلام کند، تولیدکنندگان مطمئن می شوند که اگر در بازار با زیان مواجه شوند، دولت مرغ را با قیمت حمایتی خریداری و ذخیره سازی می کند.
کمالی سروستانی ادامه داد: سال گذشته بالغ بر ۱۰ ماه مرغ کمتر از نرخ مصوب در بازار بود که متاسفانه هیچ حمایتی از مرغدار نشد و حتی پشتیبانی امور دام که وارد چرخه خرید شد، در برخی مقاطع پول برای پرداخت به مرغدار نداشت و از طرفی امکان توزیع نهاده به مرغدار ناشی از مشکلات سامانه بازارگاه و نحوه محاسبه نهاده نداشت، لذا نمی تواند روش درستی برای حمایت از تولید باشد و آنچیزی که دولت به عنوان نهاده یارانه ای به مرغدار می دهد، عملا بیش از ۳۲ تا ۳۴ درصد یک کیلو مرغ بیشتر به خود اختصاص نمی دهد، درحالیکه دولت برای مرغ اعلام قیمت می‌کند که به لحاظ قانونی و شرعی منطقی نیست.
مشاور اتحادیه مرغداران گوشتی با بیان اینکه جوجه ریزی بالای ۱۴۰ میلیون قطعه مازاد برنیاز کشور است، افزود: ما معتقدیم‌که بیش از ۱۴۰ میلیون قطعه جوجه ریزی برای بازار نیاز نداریم، چنانچه دولت برای اطمینان بازار بیش از ۱۴۳ تا ۱۴۴ میلیون قطعه می خواهد جوجه ریزی کند، باید صادرات پایدار در کنارش بگذارد تا بتوانیم با صادرات مازاد تولید ارز آوری برای کشور داشته باشیم.
این مقام مسئول ادامه داد: سال گذشته یک میلیارد و ۷۷۶ میلیون قطعه جوجه ریزی انجام گرفت که از این میزان حدود ۳ میلیون و ۱۰۰ هزارتن گوشت مرغ تولید شده است، درحالیکه مصرف ما ۲ میلیون و ۷۰۰ تا ۲ میلیون و ۸۰۰ هزارتن است.
وی با بیان اینکه پتانسیل صادرات سالانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزارتن مرغ در کشور وجود دارد، افزود: بنابر آمار ایران جزء تولیدکنندگان یازدهم و دوازدهم در دنیا بوده است و نگرانیم با این حجم جوجه ریزی تعلل در تامین‌نهاده رخ ندهد.
پتانسیل صادرات ۵۰۰ هزارتن مرغ به بازارهای هدف وجود دارد
در ادامه سیدفرزاد طلاکش دبیرفدراسیون طیور با بیان اینکه صنعت مرغ گوشتی با چند چالش روبروست، گفت: بحث نژاد ارین است که به رغم آنکه در برنامه هفتم سهم مرغ آرین ۴ درصد گوشت مرغ مربوط به آرین باشد، اما وزارت جهاد ۲۵ درصد را به مرغداران تحمیل می کند که در نهایت بدلیل نارضایتی مرغداران از نژاد آرین، پول را پرداخت می کنند اما جوجه ریزی نمی کنند و به سراغ دیگر نژادها می روند.
به گفته وی، براساس سرانه مصرف مرغ در طول ۴۰ سال گذشته، جوجه ریزی را برمبنای آنکه ۲ ماه بعد بدست می آید در گذشته برمبنای آن مرغ مادری ها و مرغداران گوشتی برنامه ریزی کردند، درحالیکه متاسفانه طی ۳ سال اخیر وزارت جهاد حرفش این است که برای زمان حداکثری مصرف جوجه ریزی کند که غیرمنطقی است چراکه در زمانی که قیمت کاهش می یابد، مرغداران مرغ تولیدی نگه می دارند تا با سنگین‌کردن وزن مرغ تصور می کنند که وضعیت بهتر شود که چند ضربه می زند. نخست آنکه مردم ناگریز به خرید مرغ با وزن بالاتر و چربی بیشتر هستند، دوم ارزی که به رغم مشکلات متعدد تامین، مرغی تولید می شود که به مرغ فاقد سایز استاندارد تبدیل می شود.
طلاکش ادامه داد: وقتی مرغ برای صادرات تولید نکنیم، بازار پسندی صادرات ندارد و از طرفی در برنامه هفتم ساختار دیدگاه دولت به صراحت آمده که هیچ دستگاه دولتی اجازه جلوگیری از صادرات را ندارد و اگر کمبودی ایجاد شود اقدام به واردات کنند. در این راستا رئیس جمهوردر مکاتبه ای به دستگاه های متولی اعلام‌کرده که حق جلوگیری از صادرات را ندارید و در صورت کمبود اقدام به واردات کنید که متاسفانه در این خصوص تخلف وجود دارد و وزارت جهاد تمکین نمی کند.
دبیر فدراسیون طیور با بیان اینکه امکان صادرات سالانه بیش از ۳۰۰ هزارتن مرغ وجود دارد، افزود: در شرایط فعلی مرغداران گلایه مند هستند که با وجود پتانسیل بالا ناگریز به واردات تخم مرغ نطفه دار و مرغ در مقطعی شدیم. بانک ها از مرغدار حمایت نمی کند و تنها بخشی از نهاده در برخی مقاطع مدت دار می شود که در برخی مواقع نهاده ای که کیفیت در انبار از دست داده در اختیارش قرار گرفته است.
وی قیمت تمام شده مرغ زنده را بالای ۷۰ هزارتومان اعلام کرد و گفت: در شرایط کنونی قیمت هرکیلو مرغ زنده بیش از ۶۲ هزارتومان در بازار فروش نمی‌رود که در شرایطی که مصرف بالا نیست، می تواند منجر به چالش در نیمه دوم سال شود، ضمن آنکه بانک مرکزی برای تامین ارز واردکنندگان نهاده ۹ ماه عقب است که براین اساس واردکننده توان این وضعیت را ندارد، اگر تدبیری نشود چراکه بانک مرکزی حداکثر ۲ تا ۳ ماه باید ارز را تامین کند.
این مقام‌مسئول با اشاره به رتبه تولید گوشت مرغ کشور بیان کرد: تا ۳ سال پیش بالای ۲ میلیون و ۷۰۰ تا ۲ میلیون و ۸۰۰ هزارتن تولید داشتیم، هشتمین تولیدکننده بودیم، درحالیکه الان با کاهش تولید به ۲ میلیون و ۵۵۰ هزارتن موجب شده رتبه کاهش یابد. وقتی صادرکننده نیستیم رتبه تولید اهمیتی ندارد چراکه کشور با ظرفیت موجود بالای ۳ میلیون تن توان تولید دارد، اما وقتی بازار صادراتی نداریم و از طرفی اقتصاد پایدار نیست، امکان افزایش تولید وجود ندارد.
طلاکش گفت: برای مرغ ظرفیت ایجاد نکردیم، درحالیکه بازار منطقه تا ۵۰۰ هزارتن مرغ به راحتی می تواند جذب کند، براین اساس برای امسال به شرطی که دولت دخالت نکند، حداکثر صادرات ۱۰۰ هزارتن خواهد بود.
با توجه به ظرفیت صنعت مرغداری، پتانسیل صادرات سالانه حداقل ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزارتن مرغ به بازارهای هدف وجود دارد که با احتساب قیمت ۲ دلار به ازای هرکیلو مرغ در بازارهای هدف امکان تامین بخشی از ارز نهاده های دامی وجود دارد و از طرفی بدلیل زیان مرغداران شاهد خروج آنها از گردونه تولید نیستیم.
منبع:باشگاه خبرنگاران جوان
