مسعود لطیفیان عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات علوم باغبانی و معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات با اشاره به راهکارهای دستیابی به کشاورزی پایدار اظهار کرد: استفاده از آفت کش های شیمیایی برای حفاظت از گیاهان از نظر زیست محیطی اقدامی در جهت ناپایداری سیستم های بهره برداری کشاورزی است.
او با اشاره به اینکه ایران در جایگاه دهم مصرف سم در دنیا قرار دارد، بیان کرد: مصرف جهانی سم به ازای هر کیلوگرم محصول ۴۴۴ گرم است که این میزان در ایران ۳۳ گرم است. همچنین طی سه سال گذشته ۱۵۹ قلم آفت کش های جدید کم خطر با غلظت مصرف پایین در هیئت نظارت بر سموم و۴۲ آفت کش بیولوژیک به تصویب رسیده است.
روش های زیست بوم شناختی منطقی ترین استراتژی مدیریت کنترل آفات در بخش کشاورزی
این مقام مسئول منطقی ترین استراتژی مدیریت کنترل آفات در کشاورزی پایدار، را روش های زیست بوم شناختی دانست و گفت: برای ترویج اصولی توسعه پایدار کشاورزی در حفاظت از گیاهان یک رویکرد تلفیقی برای همه زمینه های مربوط به سیاست کاهش مصرف سموم است.
لطیفیان به حداقل رساندن استفاده از آفت کش های شیمیایی با اصلاح قوانین ملی حفظ نباتات را از راهکارهای سیاست کاهش مصرف سموم دانست و گفت: استفاده از آفت کش های شیمیایی و مقادیر مورد استفاده باید به حداقل برسد. با وجود فشار شدید اقتصادی در بخش تولیدات گیاهی و قیمت های مناسب برای آفت کش های شیمیایی، انگیزه های کافی برای کشاورزان در اتخاذ رویکرد صحیح کاهش مصرف سموم وجود نداشته و تنها راه آن وضع الزامات قانونی برای به حداقل رساندن مصرف آفت کش های شیمیایی است.
او شناسایی، اندازه گیری و حذف نقاط کور را در ارزیابی مخاطرات آفت کش های شیمیایی از دیگر راهکارهای به حداقل رساندن مخاطرات آفت کش های شیمیایی اعلام کرد و افزود: فرآیند صدور مجوز برای آفت کش‌های شیمیایی مستلزم حذف نقاط کور و ضعف در ارزیابی خطرات زیست محیطی آنها است. عدم قطعیت قابل ملاحظه ای در مورد نمایان بودن نتایج محاسبات باقی مانده آفت کش های شیمیایی در خاک، آب های زیرزمینی و آب های سطحی وجود دارد. بهبود ارزیابی ریسک های زیست محیطی مستلزم توسعه مستمر اصولی است که بر اساس آن پیاده سازی تحولات علمی در الزامات آزمایش مناسب اثرات جانبی و زیست محیطی آفت کش ها در نظر گرفته شود.
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات ادامه داد: اگر استفاده از آفت کش های شیمیایی در شرایط تولید برخی از محصولات استراتژیک برای دفاع از امنیت غذایی اجتناب ناپذیر است، باید از آنها با کاربرد فناوری های مناسب موجود و با در نظر گرفتن کلیه گزینه های اقتصادی توجیه پذیر بر مبنای اصول مدیریت ریسک در مدیریت تلفیقی آفات استفاده بهینه کرد. همچنین برای کاهش آلودگی محیط زیست، هیچ گونه استراتژی بدون در نظر گرفتن اثرات جانبی آن نباید اتخاذ شود.
او با اشاره به جبران اثرات اجتناب ناپذیر اثرات غیر مستقیم آفت شیمیایی بیان کرد: یکی از اثرات غیر مستقیم استفاده از آفت کش های شیمیایی کاهش تنوع زیستی در چشم انداز کشاورزی پایدار است.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه حذف شدید علف های هرز مزرعه توسط علف کش ها و حشرات زمین های کشاورزی توسط حشره کش ها منجر به کاهش منابع غذایی حیوانات وحشی می شود، بیان کرد: تا کنون هیچ روش هماهنگی در سطح کشور برای ارزیابی تأثیرات غیر مستقیم آفت کش ها بر تنوع زیستی وجود ندارد. تصویب الزامات قانونی برای حفاظت از تنوع زیستی در برابر اثرات غیر مستقیم آفت کش ها باید فورا در دستور کار قرار گیرد.
معاون آفات کنترل سازمان حفظ نباتات دستیابی به اهداف کلیدی سیاست های گیاه پزشکی، اصول حفاظت از محیط زیست و سلامت انسان را از ویژگی پایداری بخش کشاورزی دانست و افزود: طبق ماده ۳۱ قانون برنامه ششم توسعه، فراهم کردن امکانات مصرف بهینه سموم، دفع آفات نباتی، مبارزه زیستی و تدوین ضوابط آن بر عهده سازمان حفظ نباتات است که به منظور مدیریت کاهش مصرف آفت کش های شیمیایی باید خاص تر و شفاف تر باشد.
او در پایان با اشاره به اینکه توجه به بعد پایداری اجتماعی در مدیریت کنترل آفات تاثیر بسزایی در کشاورزی پایدار دارد، تصریح کرد: فعالیت های بخش خصوصی ممکن است در بسیاری از موارد منافع کلان اقتصادی را به همراه داشته باشد، اما می تواند هزینه هایی را برای عموم مردم به دنبال داشته باشد. در حالت ایده آل، کشاورزی پایدار باید بتواند توزیع عادلانه منافع و هزینه های فعالیت های کنترل آفات را برای جامعه امروز و نسل های آینده به حداکثر برساند.
