هم اکنون ۲۸ کانون بحرانی فرسایش بادی با وسعت ۳۱۸ هزار هکتار در بخش های مختلف استان هرمزگان بویژه در شهرستان جاسک قرار دارد که برای مقابله با بیابان زدایی و کانون های بحرانی از مالچ پاشی و نهال کاری استفاده می شود.
نزدیک به ۲ دهه خشکسالی، افت شدید آبهای زیرزمینی، پایین آمدن توان تولید اقتصادی مردم در مناطق بیابانی و نبود اعتبارات کافی برای مشارکت مردم در طرح های بیابان زدایی از مهم ترین تنگناها در زمینه بیابان زدایی درهرمزگان است.
در این راستا مدیرکل و مسوولان منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان که به مناسبت هفته منابع طبیعی از رییس و کارکنان خبرگزاری ایرنا دیدار کردند؛ در خصوص بیابان زدایی و کانون های بحران فرسایش بادی گفت: در حالت عادی به علت اینکه ماسه ها در حال حرکت و جابه جایی هستند، امکان نهال کاری وجود ندارد و یا به سختی و با اجرای بادشکن غیرزنده و با درصد موفقیت پائین تر انجام می گیرد اما مالچ پاشی با حالت چسبندگی که دارد باعث جلوگیری از حرکت و جابجایی ماسه‌های روان می شود و شرایط را برای نهال کاری مهیا می کند.
سید محمد نور موسوی افزود: در بعضی از مناطق استان حرکت شن های روان به حدی زیاد است که اگر تثبیت نکنیم، خسارت به جاده ها، مناطق مسکونی، اسکله ها، بنادر صید و صیادی، خطوط انتقال نیرو، اراضی کشاورزی و زیرساخت های اقتصادی وارد می کند و باعث می شود که روستاها همچون «روستای چنالی» در جاسک تخلیه شود.
وی اضافه کرد: مالچ پاشی جلوی حرکت شن های روان را می گیرد ولی هدف اصلی ما نهال کاری است؛ چرا که با کشت نهال تثبیت شن های روان انجام می شود و از نظر زیست محیطی و پوشش سبز نیز برای ما دارای ارزش است.
این مسوول یادآورشد: به طور مثال در طول مسیر جاسک به چابهار ۱۰ کیلومترمالچ پاشی و نهال صورت گرفت که این امر باعث حفظ مسیر جاده از ریزگردها شد؛ همچنین در اسکله بوکسر و روستاهای مختلف در محدوده شرق جاسک از شن های روان حفظ شد و این آمادگی را داریم که در بحث بیابان زدایی طرح های مدیریت مناطق بیابانی را به مردم واگذار کنیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان با اشاره به اینکه در سال های گذشته و امسال اقدام های بسیار خوبی برای تثبیت شن های روان در استان انجام شده است، یادآورشد: در ارتباط با بیابان زدایی در استان طبق تبصره ۵ ماده ۳۴ منابع طبیعی، اراضی بیابانی را باید به مردم واگذار کنیم که در این راستا ۲۵۰ هکتار اراضی در شهرستان سیریک برای احیا به مردم واگذارشد و به بهترین نحو عملیات نهال کاری برای تثبیت شن های روان صورت گرفت.
اختصاص ۷۰ میلیارد ریال اعتبار برای مقابله با بیابان زدایی درهرمزگان
از آنجایی که هزینه بیابان زدایی در استان خشک و اقلیمی هرمزگان بسیار بالاست و نباید بگذاریم در این راستا بیابان زایی و تخریبی صورت گرفت لذا امسال برای اجرای طرح های مقابله با بیابان زدایی و رفع کانون های بحرانی حدود ۷۰ میلیارد ریال اعتبار به این استان اختصاص یافته است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان همچنین با اشاره به اینکه بیشترین سطح کانون‌های بحران فرسایش بادی درشرق بویژه درشهرستان‌های جاسک و سیریک است، ادامه داد: طرح‌های بیابان زدایی شامل نهال کاری، مراقبت و آبیاری و مالچ پاشی از محل اعتبارات یادشده و تسهیلات صندوق توسعه سرمایه گذاری منابع طبیعی برای اجرا در عرصه های بیابانی استان پیش‌بینی شده است.
موسوی با اشاره به اینکه برای مقابله با شن های روان ناگزیر هستیم از مالچ های نفتی برای تثبیت شن های روان استفاده کنیم، اظهارداشت: البته خرید مالچ سالی ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون ریال برای ما هزینه دارد و پارسال نیز لیتری ۸۰ هزار ریال از پالایشگاه آبادان خریداری کرده ایم.
وی بیان داشت: البته از بادشکن های غیرزنده هم می توان برای مقابله با شن های روان در استان استفاده کرد اما هزینه بر است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان با اشاره به اینکه بیابان زدایی در شرق استان به عنوان یک ضرورت باید انجام شود، گفت: با عنایت ویژه ای که رهبر معظم انقلاب به حوزه شرق استان برای توسعه مکران و انتقال نفت گوره به جاسک دارد لذا به موازات آن به طور حتم باید طرح توسعه درختکاری و تثبیت شن های روان انجام شود که سرمایه گذاری های نفتی در این منطقه پایدار بماند و مشکلی در آینده بوجود نیاید .
وی ادامه داد: صندوق توسعه سرمایه گذاری منابع طبیعی هرمزگان نیز برای اجرای طرح های منابع طبیعی از جمله جنگل کاری، مراتع، پوشش گیاهان دارویی و بویژه بیابان زدایی راه اندازی شده است که امسال با سرمایه گذاری بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال بیشترین حجم نقدینگی در کل کشور داشته است.
موسوی اضافه کرد:تسهیلات این صندوق در اختیار مردم و مجریان طرح ها، تشکل ها، تعاونی ها قرار می گیرد تا در جهت حفاظت، احیا، توسعه و بهره برداری بهینه از منابع طبیعی و ایجاد اشتغال در بخش منابع طبیعی استفاده شود.
این مسوول یادآورشد: در کنار تسهیلات صندوق؛ از محل آیین نامه اجرایی بند (ب) ماده (۲۹) قانون منابع طبیعی نیز ظرفیت بسیار خوبی برای مردم است که در طرح های منابع طبیعی مشارکت کنند و با ارزیابی و انعقاد قرارداد در شهرها و روستاهای خود طرح ها را اجرا کنند.
موسوی گفت: به طور قطع خود مردم این طرح را بهتر اجرا می کنند و نمونه بارز آن کاشت نهال حرا در روستای «چاه صحاری» شهرستان بندرخمیر است که زنان پای کار آمدند و ۹۹ درصد نهال های حرا کشت شد.
هرمزگان؛ استانی در معرض سیل و خشکسالی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان با اشاره به اینکه هرمزگان استانی است که در معرض خشکسالی و سیل قرار دارد، گفت: در پدیده خشکسالی به طور قطع بحث بیابان زایی افزایش پیدا می کند اما در بحث سیل بستگی به مدیریت مناسب و بهینه دارد که می توان با ذخیره هرزآب ها آن را جبران کرد.
نور موسوی اذعان داشت: در شهر میناب بین چهار تا پنج سازه آبخیزداری بالادست شهر میناب احداث شده که در کنترل و مدیریت سیلاب برای این شهرستان موثر است و اخیرا نیز از محل اعتبارات سیل برای منطقه باز اعتبار گرفته شده است.
وی یادآورشد: ۱۴ شهر، ۵۴۵ روستا و ۵۸ هزار هکتار از اراضی کشاورزی هرمزگان هم اکنون در معرض سیل قرارداند و هنر ما اینست که در بالادست شهرها اقداماتی از جمله احداث سد و بند و سازه انجام دهیم و خسارت سیل را کاهش دهد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان اظهارداشت: همچنین بتوانیم مناطق بیابانی را با مدیریت هرزآب احیا کنیم که به طور قطع وقتی احیا و جنگل کاری شد دیگر بیابان زایی نداریم بلکه بیابان زدایی انجام می شود.
وی ابرازداشت: البته تاکنون بیش از ۱۴ هزار هکتار از محدوده های بیابانی هرمزگان در قالب بند و بندسار برای مدیریت هرزآب احداث شده است.
نور موسوی با اشاره به اینکه استان هرمزگان به طور واقع سرشار از نعمت است، گفت: بشاگرد دارای سد جگین، سد شریفی و سد گابریک است که در بارندگی های تابستانه آب ذخیره سازی می شود و همچنین بیش از ۶ هزار سازه آبخیزداری در ارتفاعات این شهرستان بشاگرد با مشارکت مردم برای ذخیره آب احداث شده است.
وی گفت: همچنین بیابان های جاسک نیز دارای اراضی مستعد کشاورزی هستند که هرچند منابع آب زیرزمینی غیرقابل استفاده است اما آب های سطحی زمینه فراوانی برای توسعه کشاورزی و کشت پنبه دارد؛ در قلب بیابان های جاسک نیز جنگل جگین، گابریک و سدیچ با انواع گونه های گرمسیری است.
این مسوول گفت: در بحث هرزآب با همکاری و مشارکت مردم برای جلوگیری از بیابان زدایی استفاده می کنیم اما این اقدام ها کافی نیست بلکه نیاز به گسترش دارد و اگر بارندگی شد، مدیریت هرزآب و نهال کاری صورت گیرد تا در سال های کم باران و خشکسالی جبران شود.
وی همچنین با اشاره به ضرورت اجرای تثبیت شن های روان و توسعه ی جنگل در شرق استان تاکید کرد: حل معضل زیست محیطی در غرب استان با انجام تکلیف قانونی صنایع و کارخانه های هرمزگان در انجام ۲۵ درصد تعهدات فضای سبز و اقدام های اجرایی و مالچ پاشی در شرق و غرب استان عملی شده است.
تهیه سند کاداستر حریم ۶۰ متری سواحل هرمزگان تا پایان سالجاری
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان همچنین بااشاره به حریم ۶۰ متر دریا گفت: تا پایان سال ۱۴۰۰ سند کاداستر حریم ۶۰ متری سواحل استان را آماده کرده و تنها بخشی از شهرستان بندرلنگه باقی مانده است که تا پایان سال اخذ می شود و دیگر هیچ گونه واگذاری در این زمینه انجام نخواهد گرفت تا مردم بتوانند با آسودگی خاطر از سواحل استان بهره ببرند.
نور موسوی با اشاره به اینکه هرمزگان به عنوان استان پیش روی در کاداستر اراضی ملی و انفال می باشد، افزود: همچنین ۹۹ درصد اراضی ملی استان هرمزگان به مساحت ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار استان تهیه شده و تا پایان امسال به ۱۰۰ درصد می رسد.
وی بیان داشت: در حریم ۶۰ متر دریا اسناد بیشتر شهرستان های هرمزگان نیز صادر شده و در آزادسازی سواحل با کمک استانداری و دادگستری و سایر نهادها و ارگان های متولی اقدام های خوبی صورت گرفته است.
این مسوول یادآورشد: براساس تصاویر ماهواره ای سال ۱۳۴۶، آخرین حد و مرز اسناد ۶۰ متری را مشخص کرده و برای ثبت در اختیار اداره کل ثبت و اسناد هرمزگان قرار گرفته است.
وی گفت: برای پرورش میگو نیز تا محدوده خارج از حریم ۶۰ متر در قالب واگذاری منابع طبیعی تخصیص می دهد اما داخل حریم و بستر برعهده مدیریت امور اراضی است.
نورموسوی گفت: در چهار سال گذشته ۴۳ هزار هکتار اراضی منابع طبیعی هرمزگان برای پرورش میگو، ۶ هزار و ۵۰۰ هکتار اراضی برای بحث توسعه گلخانه ها و بیش از ۳۸ هزار هکتار برای سایر طرح ها از جمله کشاورزی تخصیص داده شده است.
این مسوول از شهروندان خواست هر گونه تصرف اراضی ملی، آتش سوزی و دیگر موارد را با شماره تلفن های گویای ۱۵۰۴ و ۱۳۹ به منابع طبیعی اطلاع رسانی کنند تا به موقع جلوی تخریب و تصرف ها گرفته شود.
نورموسوی تاکید کرد: مهم ترین اولویت منابع طبیعی هرمزگان حفاظت و صیانت از اراضی ملی و انفال و احیا، توسعه و بهره برداری بهینه از درختان، مراتع و جنگل های استان است که باتوجه به حضور نیروهای یگان حفاظت در عرصه و مشارکت همیاران و مردم بیشترین محافظت و صیانت را از اراضی ملی داریم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان با اشاره به اقدام های آبخیزداری در سال های اخیر در استان اظهارداشت: هشت هزار و ۵۰۰ سازه آبخیزداری در هرمزگان وجود دارد که در بارندگی های اخیر نقش آفرین بودند.
نورموسوی ادامه داد: استحصال رواناب ها، کنترل سیل، افزایش سطح آب های زیرزمینی و تقویت پوشش گیاهی از جمله کارکردهای مهم آبخیزداری است که در هرمزگان به خوبی نمود یافته است.
وی هرمزگان را استانی پیش رو در آبخیزداری دانست و تصریح کرد: حضور خیران آبخیزداری در غرب هرمزگان و شهرستان بستک با احداث نخستین پارک آبخیز نشان داد که میزان مشارکت های مردمی در استان بسیار بالاست که باید بتوانیم از این ظرفیت استفاده کرده و با همیاری و همراهی مردم از عرصه های طبیعی به خوبی صیانت نماییم.
وی ادامه داد: مشارکت در حفاظت از منابع طبیعی نقشی اساسی دارد و در این زمینه در استان هرمزگان بسیج، سپاه، دهیاران و شوراها، خیران و گروه های مردمی بسیار یاری رسان بوده اند.
شماره تلفن ۱۵۰۴ و ۱۳۹ تلفنی است که مردم در ارتباط با بحث حفاظت از منابع طبیعی اطلاع رسانی می کنند و خوشبختانه ۹۰ درصد از گزارش های مردمی درست است و مردم خود به موقع اطلاع رسانی می کنند و معمولا جلوی تخریب و تصرف گرفته می شود
هشت هزار و ۵۰۰ سازه آبخیزداری درهرمزگان احداث شده است
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان همچنین یادآورشد: هم اکنون در این استان بیش از هشت هزار و ۵۰۰ سازه آبخیزداری احداث شده است که نقش بسیار مهمی در کنترل و کاهش سیل و خشکسالی داشته است.
نورموسوی ادامه داد: باتوجه به اینکه در دیماه ۲ سیل در هرمزگان رخ داده که موجب ذخیره سازی آب در سازه های آبخیزداری شده است لذا باید برنامه ریزی داشته باشیم که برای استفاده از هرزآب ها و بارندگی ها بیشترین استفاده کنیم.
وی بیان داشت: سازه های آبخیزداری علاوه بر اثرگذاری بر پیشگیری و کاهش خطر سیل های مخرب و تنظیم جریان های سطحی حوزه های آبخیر، باعث تغذیه سفره های آبهای زیرزمینی، کاهش و کنترل فرسایش خاک نیز می شوند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان اظهارداشت: به طور معمول برنامه ما این است که سازه ها بیشتر در بالادست اراضی کشاورزی، بالادست قنات ها، بالادست چاه های کشاورزی و بالادست شهرها احداث شود چرا که هر سازه آبخیزداری کار کنترل سیل و حفاظت از آب را انجام می دهد.
وی گفت: از طرفی دیگر سازه ها در پایین دست نیز اثر دارند و مردم از آب آن برای کشاورزی و آبیاری نخیلات استفاده می کنند و همچخنین در نهایت موجب جلوگیری از مهاجرت می شود.
این مسوول اظهارداشت: خیران هم در احداث سازه های آبخیزداری مشارکت بسیار خوبی دارند که نمونه بارز آن می توان نخستین پارک آب خیز کشور در بستک اشاره کرد که در هفته جاری (هفته منابع طبیعی) به بهره برداری می رسد.
نورموسوی گفت: این پارک آب خیز که دارای مسیر پیاده رو، منبع آب، برکه آب، کشت ۴ هزار نهال و یک سازه آبخیزداری بوده و در ادامه سینمای روباز ونماز خانه نیز در کنار آن احداث می شود، تاکنون ۱۵۰ میلیارد ریال برای آن احداث شده و حدود ۱۵۰ میلیارد ریال دیگر نیز نیاز دارد.
سه هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار رهاورد سفر رییس جمهور برای منابع طبیعی هرمزگان
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان همچنین در خصوص طرح های مصوب منابع طبیعی استان گفت: در پی سفر اخیر رییس جمهور و اعضای هیات دولت به این استان و با عنایت ویژه استاندار مبلغ سه هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای اجرای سه طرح منابع طبیعی و آبخیزداری تخصیص یافت.
نورموسوی افزود: یکی از طرح های مصوب در حوزه آبخیزداری و آبخوان داری است که برای اجرای این طرح ۲ هزار و ۸۵۰ میلیارد ریال اعتبار از محل اعتبارات ملی اختصاص یافته است.
وی با اشاره به اینکه ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار مصوب شده نیز برای توسعه مانگرو درهرمزگان اختصاص یافته است، اظهارداشت: در ۶ سال گذشته اعتبارات این حوزه بسیار اندک بوده است اما امسال با پیگیری انجام شده ۱۵۰ میلیارد ریال از محل هدفمندی یارانه ها دریافت کردیم و سریع توانستیم کار را انجام دهیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان ادامه داد: برای سال آینده هم ۲۰۰ میلیارد ریال برای توسعه مانگرو استان پیش بینی شده است.
وی ابرازداشت: همچنین برای تقویت یگان حفاظت منابع طبیعی هرمزگان نیز اعتبار ۲۰۰ میلیارد ریال مصوب شده است.
این مسوول ادامه داد: در سفر اخیر رییس جمهور همچنین بیش از ۴۰۰ نامه به منابع طبیعی ارسال شد که به همه این نامه رسیدگی و پاسخ داده شده است.
نورموسوی در پایان از استانداری هرمزگان به خاطر تصویب اعتبارات آبخیزداری، مانگرو و یگان حفاظت منابع طبیعی در سفر رییس جمهور قدردانی کرد.
کاشت یک میلیون و ۵۰۰ هزار اصله نهال درهرمزگان به نیت یکهزار و ۵۰۰ شهید
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان نیز گفت: امسال یک میلیون و ۵۰۰ هزار اصله نهال به نیت یکهزار و ۵۰۰ شهید هرمزگانی با شروع پویش ایران قوی ایران سرسبز همه باهم چهاد برای حفظ و احیای منابع طبیعی در این استان کشت شده است و در طول هفته منابع طبیعی نیز ۳۰ هزار اصله نهال در سراسر استان توزیع و کاشت می شود.
مصطفی مهران پور افزود: پویش هر شهید هزار نهال و هر ایرانی یک نهال از اواخر آذرماه امسال در راستای توسعه، حفاظت و احیا و گسترش فضای سبز غرس نهال در هرمزگان آغاز شده است و تاپایان اسفندماه جاری ادامه دارد.
وی بیان داشت: کشت یک میلیون و ۵۰۰ نهال در حوزه گونه های دریایی یا همان مانگرو در کنار سواحل استان بود؛ بااین مضمون که دریای عمان و خلیج فارس با خون شهیدان متبرک شده و آن نهالی هم که در سواحل کشت می شود به نوعی با آبی که متبرک شده آبیاری می شود.
این مسوول اظهارداذشت: این نهال ها درهفت شهرستان ساحلی هرمزگان در جاسک، بندرلنگه، میناب، سیریک، قشم، بندرعباس و بندرخمیر کشت شده است.
وی گفت: علاوه بر آن نزدیک به یکصد هزار اصله نهال عرصه های خشکی نیز تولید شده است که نزدیک به ۷۰ هزار نهال را تا قبل از هفته منابع طبیعی بین بخش های خصوصی، کشاورزان، دهیاری ها، روستاها و اقشار مختلف مردم توزیع و کشت شده است و در طول هفته منابع طبیعی نیز ۳۰ هزار اصله نهال با همکاری همه دوستاران طبیعت و علاقه مندان به طبیعت توزیع و کشت می شود.
بهاری ابرازداشت: بیش از ۲ هزار و ۷۰۰ نفر همیار طبیعت در استان هرمزگان داریم که همیاران طبیعت هر تغییراتی در عرصه منابع طبیعی بوجود آید، اطلاع می دهند و در بحث توسعه نیز کمک می کنند.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان اظهارداشت: بیش از ۱۰ میلیون اصله نهال در سال های گذشته و امسال هم یک میلیون و ۵۰۰ هزار اصله نهال با مشارکت جوامع محلی در استان تولید و کشت شده است.
مهران پور ادامه داد: این نهال ها که حرا و چندل بوده است، در طول نوار ساحلی استان در شهرستان های بندرلنگه، خمیر، قشم، بندرعباس، میناب ، سیریک و جاسک کشت شده است.
وی با اشاره به اینکه بیشترین سطح مانگروهای کشور به استان هرمزگان به وسعت ۱۹ هزار و۶۵۰ هکتار است، ادامه داد: بیشترین توده های جنگلی مانگرو این استان در منطقه لافت جاسک است.
مهران پور ابرازداشت: با اقدام های احیایی که انجام شده است؛ سطح جنگل های مانگرو حدود ۲۵ هزار هکتار رسیده که پنج هزار هکتار آن توسعه پیدا کرده است.
وی با اشاره به اینکه بیش از ۸۰۰ گونه گیاهی در استان هرمزگان است؛ گفت: در طول نوار ساحلی هرمزگان تاکنون بیش از ۸۰۰ هزار هکتار جنگل های حرا، کهور ایرانی، استربق، کنار، انواع اکاسیا و چوچ کشت شده است.
وی گفت: برای توسعه محدوده دریای عمان و خلیج فارس هم بیش از ۵۰ هزار هکتار جنگل های دست کاشت در سال های گذشته کشت شده است.
این مسوول اظهارداشت: یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار طرح های مرتع داری در استان داریم که برای اجرای ۷۰۰ هزار تا ۸۰۰ هزار هکتار آن قرارداد منعقد شده که باعث حفاظت از طرح های مرتعداری و هم به احیا کمک می کنند و در نهایت پوشش گیاهی مناسب بوجود می آید.
