گیلان بزرگترین تولیدکننده ارقام بومی و با کیفیت برنج در کشور به شمار می آید که با ۲۳۸ هزار هکتار اراضی شالیزاری، رتبه اول کشور را از لحاظ سطح زیرکشت و همچنین رتبه دوم تولید برنج را به خود اختصاص داده است.
برنج علاوه بر اینکه محصولی استراتژیک محسوب می شود، یکی از محصولات حساس به فصل و شرایط آب و هوایی است. کشت برنج که با خزانهگیری برای جوانه زدن بذرها آغاز می شود باید به موقع و در دمایی مناسب انجام شود، زیرا کوچک ترین احساس سرما یا همچنین گرمای بیش از حد می تواند کشاورز را از فصل کشاورزی حذف کند یا حداقل هزینه کشت را سنگین کند.
خزانهگیری به موقع برنج بسیار مهم است زیرا بخ دمایی حساس نیاز دارد که در فصولی همچون زمستان با توجه به تغییرات متناوب دمایی بسیار سخت است. متاسفانه برخی شالیکاران در استان برنج خیز گیلان هر ساله بدون توجه به شرایط آب و هوایی و تنها با تکیه بر چند روز گرم اقدام به خزانه گیری می کنند که در نتیجه هزینه کشاورزی را برای آنان بالا خواهد برد.
برخی از شالیکاران بدون توجه به تقویم زراعی و توصیه‌های جهادکشاروزی برای خزانه گیری برنج اقدام می‌کنند که البته در مواقع ای دچار ضرر شده و برای خزانهگیری مجدد با مشکلاتی مواجه می شوند، بنابراین چه بهتر است که کشاورزان به توصیه‌ها در ارتباط به خزانهگیری برنج اهتمام داشته باشند.
طی روزهای اخیر نیز همراه با افزایش چند درجه ای دما و علاوه بر این آغاز خزانه گیری در استان همجوار یعنی مازندران که به طور طبیعی دمایی گرم تر از گیلان دارد، برخی از کشاورزان گیلانی، خزانهگیری برنج را برای سال زراعی پیش رو آغاز کرده‌اند اما کارشناسان جهادکشاورزی معتقد هستند خزانهگیری در این ماه را با توجه به احتمال بارش و ادامه روند سرما مناسب نمی‌دانند.
به اعتقاد کارشناسان افزایش قیمت برنج در بازار نیز بر آتش رقابتی شدن فصل کشت در بین استانها دمیده است که می تواند عواقب و خسارات سنگینی نه تنها بر کشاورز، بلکه در میزان تولید داشته باشد.
تقویم زراعی نقشه راه کشاورزان
آذرخش جفرودی کارشناس جهادکشاورزی گیلان با بیان اینکه اکنون زمان مناسبی برای خزانهگیری برنج نیست، گفت: توصیه ما به شالیکاران این است که بر اساس تقویم زراعی برای خزانهگیری برنج اقدام کنند.
به گفته وی بهترین و مطمئن ترین زمان برای شروع خزانهگیری اواسط فروردین است، بنابراین از شالیکاران درخواست می‌شود که خزانهگیری را بر اساس زمان اعلام شده انجام دهند.
وی با بیان اینکه شالیکاران قبل از خزانهگیری آزمون خاک را انجام دهند تا با این کار نیاز غذایی مزرعه مشخص شود، افزود: شالیکاران قبل از جوانه‌دار کردن بذر برنج ضدعفونی بذر را جدی بگیرند و حتما این کار را انجام دهند.
کارشناس جهادکشاورزی گیلان با تاکید بر اینکه شالیکاران به میزان بذر برای خزانهگیری برنج نیز توجه کنند، اظهار داشت: به ازای هر هکتار شالیزار حدود ۵۰ تا ۶۰ کیلو بذر برای خزانهگیری توصیه می‌شود.
سرما در گیلان ادامه دارد
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی گیلان نیز در این باره گفت: کشاورزان برای فصل زراعی جدید حتما به اطلاع رسانی‌های جهادکشاورزی در ارتباط به تقویم زراعی توجه جدی داشته باشند.
سیدعلی موسوی نیز آغاز خزانهگیری برنج را بر اساس تقویم زراعی از اواسط فروردین سال آینده عنوان کرد و اظهار داشت: شالیکاران به توصیه‌های کارشناسان جهادکشاورزی برای خزانهگیری اصولی توجه کنند تا در فصل زراعی دچار مشکل نشوند.
وی بیان داشت: با توجه به اینکه هوا گرم نشده و سرما ادامه دارد و احتمال بارش‌های شدید نیز هست ضروریست تا شالیکان به توصیه‌های خزانه گیری توجه کنند.
موسوی با بیان اینکه کشاورزان از هم‌اکنون خود را برای فصل زراعی سال آینده آماده کنند، افزود: شالیکاران تمیزکردن انهار و آماده‌سازی مرزهای شالیزارها را سریع‌تر انجام دهند ضمن اینکه بذر لازم برای خزانهگیری و کود را تهیه کنند، ضمن اینکه استفاده متوازن و متعادل از کود “پتاسه، فسفاته و ازته” را داشته باشند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی گیلان از شالیکاران خواست تا شخم زمستانه را با هدف دفع آفات، نابودی کرم ساقه‌خوار برنج و کاهش هزینه‌های تولید برنج را داشته باشند.
هشدار برای برنج کاری رقابتی
فاطمه خیری کارشناس علوم کشاورزی نیز اظهار داشت: متاسفانه افزایش قیمت برنج منجر به ایجاد وسوسه برای آغاز سریع تر فصل کشت شده است تا نه تنها برداشت را زودتر کند، بلکه زمینه را برای کشت دوم نیز فراهم باشد.
وی با بیان اینکه افزایش قیمت برنج نباید به رفتاری عجولانه در شالیکاری دامن بزند، ادامه داد: طی هفته‌های اخیر خزانهگیری در استان مازندران به خصوص مناطق مرکزی و شرقی آن آغاز شده که از شرایط جغرافیایی و دمایی متفاوتی از استان گیلان برخوردار هستند.
خیری با تاکید بر اینکه برنج‌کاری کشتی حساس است و نباید طعمه رقابت شود، افزود: گیلان استانی با اکوسیستم سردتری نسبت به استانهای دیگر حاشیه دریای خزر است که باید این نکته در تمامی بخش‌های کشاورزی از جمله برنج‌کاری در نظر گرفته شود.
به گفته این کارشناس، کشاورزان گیلانی باید هشدارهای دمایی و هواشناسی را جدی گرفته و از اقدام عجولانه در آغاز فصل کشت پرهیز کنند. امکان یخزدگی، سوختگی و همچنین نارس شدن برنج با توجه به تداوم هوای سرد بسیار محتمل است که میتواند کشاورز را برای فصل کشت عقب اندازد.
خیری همچنین در پایان تاکید کرد: البته شالیکاران گیلانی در این زمان می توانند اقدام به شخم و شیار اراضی خود کنند که برای هوادهی و آمادگی جهت پذیرایی از بذرها بسیار لازم و مناسب است.
با توجه به نظر کارشناسان لازم است کشاورزان برای آغاز فصل شالیکاری بیش از توجه به بازار فروش، بر توصیه های کارشناسان و همچنین شرایط آب و هوایی تکیه و توجه کنند تا علاوه بر برداشت بموقع محصول، از ضرر و زیان احتمالی جلوگیری کنند.
