حسین جعفری شامگاه دیروز (۱۲ مهرماه) در آئین بهره‌برداری از ساختمان پایگاه دیم شهرستان خدابنده با بیان اینکه در سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی سند امنیت غذایی تدوین شده است، تصریح کرد: این سند کاربردی و به عنوان میثاق‌نامه بخش کشاورزی است که ماه گذشته ابلاغ شد و رونمایی آن فعلا به تعویق افتاده است.
معاون پژوهش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی خاطرنشان کرد: در این سند اهدافی که در سال ۱۴۱۱ باید به آن دست یابیم پیش‌بینی و تبیین شده است و در محصولات راهبردی مثل جو و گندم، برای اینکه قوت اصلی مردم را تامین کنیم به دیم‌زارها نیاز داریم.
وی میزان اراضی آبی کشور را ۲ میلیون هکتار برشمرد و گفت: با یک حرکت ساده می‌توان عملکرد را افزایش داد و هدفگذاری وزارت کشاورزی در تامین گندم و جو به عنوان دو محصول مهم، توجه به انتقال دانش فنی و توسعه فناوری نرم و سخت در حوزه دیم است.
این مسئول با بیان اینکه در ۴۰ سال گذشته نزدیک ۲۰۰ رقم گندم دیم معرفی شده که ۴۷ مورد آن گندم دیم بوده است، یادآور شد: توان ژنتیکی افزایش یافته و تا نزدیک تولید چهار تن ارقام دست‌یافتی داریم.
وی اصلاح ارقام را یکی از کارهای سازمان تحقیقات کشاورزی برشمرد و گفت: ظرفیت ژنتیکی ارقام آبی و دیمی افزایش یافته است و در تامین هسته بذر به توفیقات خوبی دست یافتیم؛ به‌طوریکه حدود ۴۰۰ هزار تن بذر به‌ویژه در حوزه غلات گندم و جو گواهی و تولید می‌شود و ۷ هزار تن نیز هسته‌های اولیه بذری تولید داریم.
معاون پژوهش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با بیان اینکه ۹۸.۵ بذر مورد نیاز کشور را در داخل تولید می‌کنیم، ادامه داد: در تامین ارقام مشکلی نداریم و طرح‌های به‌نژادی رو به افزایش است و باید روی بحث به‌زراعی بیشتر تمرکز کنیم.
جعفری با اشاره به اینکه ناپایداری تولید مشکل اصلی ما در دیم‌زارها بود، عنوان کرد: میانگین تولید گندم امسال در مزارع ۱۲۰۰ کیلوگرم است و به راحتی قابل افزایش است و باید آموزش، ترویج و انتقال این مفاهیم مورد توجه قرار گیرد.
وی در ادامه از تدوین سند امنیت غذایی خبر داد و گفت: انتقال دانش فنی برای تولید دیم راهبرد وزارت کشاورزی است؛ چرا که امنیت غذایی از موضوعات مهم کشورهای دنیا است و خیلی جدی به آن پرداخته می‌شود.
در ادامه نماینده مردم خدابنده در مجلس شورای اسلامی گفت: گسترش دانش فنی کشاورزی نیازمند ارتباط منطقی بین مراکز تحقیقاتی با کشاورزان است.
سیدالبرز حسینی با اشاره به اینکه در کشاورزی دیم، بخش اعظم کار توسط منابع آبی، محقق می‌شود که اگر نباشد برخی از اهداف مغفول می‌ماند، عنوان کرد: باید کاری کنیم که بیشترین بازدهی را با کمترین مصرف آب داشته باشیم و با توجه به تغییرات اقلیمی محکوم به این تفکر هستیم.
نماینده مردم خدابنده در مجلس شورای اسلامی توجه به موضوع دیم با دانش روز در تامین امنیت غذایی را مهم خواند و گفت: باید ارتباط منطقی برای گسترش دانش فنی کشاورزی در شهرستان‌ها ایجاد شود؛ چرا که کشاورزی با همه عوامل و حلقه‌های تولیدکنندگان و جامعه هدف نیازمند حمایت‌های مراکز تحقیقاتی است.
وی در مورد اینکه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع‌طبیعی نیاز به تجهیزات بیشتری دارد، با بیان اینکه در نقاط مختلفی از شهرستان خدابنده می‌تواند نسبت به جمع‌آوری و ذخیره آب‌های سطحی اقدام کرد، یادآور شد: کل آب تنظیمی استان در طول سال‌های متمادی به ۴۵ میلیون مترمکعب نمی‌رسید و با تلاش‌های فراوان آن را به ۱۰۰ میلیون مترمکعب رساندیم که همین میزان هم نسبت به استان‌های دیگر مورد اجحاف واقع شده است.
این مسئول با اشاره به اینکه در استان‌های دیگر در بدترین شرایط بارندگی، برخی سدها ۵۰ درصد آورده دارند، ادامه داد: باید کاری کنیم که بتوان بیش از ۱۰ میلیارد مترمکعب آب جمع‌آوری کرد.
در ادامه رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع‌طبیعی استان زنجان گفت: ظرفیت و عرصه دیم کشاورزی استان زنجان بیشتر از عرصه آبی است.
نادر عباسی اظهار کرد: استان زنجان ۲.۲ میلیون هکتار مساحت دارد که ۱.۱ میلیون هکتار آن را مراتع و جنگل‌ها تشکیل می‌دهد و ۸۵۰ میلیون هکتار به حوزه کشاورزی اختصاص دارد.
وی سطح زیر کشت کشاورزی دیم را سه برابر کشت آبی دانست و افزود: استان ما خشک و نیمه‌خشک است و اغلب دشت‌ها ممنوعه و متوسط بارندگی بیش از میانگین کشوری است که این موضوعات ما را به سمت اولویت دادن به زراعت دیم‌زار سوق می‌دهد.
این مسئول با اشاره به اینکه از نظر تولید گندم ۳۰۰ هزار هکتار سطح زیرکشت دیم داریم و ۲۰ هزار هکتار آن آبی است، عنوان کرد: امسال ۵۰۰ هزار تن گندم تولید کردیم که برای پایداری آن توجه به این نکته ضروری است که اگر بر روی دیم‌زار انرژی بگذاریم، به دلیل وسعت سطح، اثربخشی بیشتری دارد.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی استان زنجان با اشاره به اینکه برای حفظ امنیت غذایی باید تولید داشته باشیم و از طرفی با محدودیت مواجه هستیم، تصریح کرد: تلاقی این دو، به ورود دانش به کشاورزی یعنی همان کشاورزی دانش‌بنیان می‌انجامد.
عباسی افزود: باید به سمتی برویم که با مصرف نهاده کمتر تولید بیشتر داشته باشیم. اغلب زمین‌ها در استان زنجان مرتع است و مزیت‌های زیادی از گونه‌های مختلف و گیاهان دارویی داریم و باید تمرکز را به حفظ و اقتصاد منابع‌طبیعی ببریم.
این مسئول در ادامه با اشاره به خطر افت آب‌های زیرزمینی، عنوان کرد: ۶۵ درصد آب مصرفی استان زنجان از منابع زیرزمینی تامین می‌شود.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی استان زنجان با اشاره به اینکه میزان مصرف آب در استان یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب است، گفت: از این میزان یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب معادل ۷۸ درصد در بخش کشاورزی به مصرف می‌رسد.
وی با بیان اینکه میزان بارندگی استان نسبت به متوسط بارندگی کشور حدود ۳۰ درصد بیشتر است، خاطرنشان کرد: ۶۵ درصد آبی که مصرف می‌کنیم از منابع آب زیرزمینی و ۳۵ درصد از آب‌های سطحی تامین می‌شود که این موضوع زنگ خطری را به صدا درآورده است؛ چرا که از ذخایر بیشتر استفاده می‌کنیم و در دراز مدت به ورشکستگی آبی می‌انجامد.
این مسئول با تاکید بر اینکه باید از آب به اندازه ظرفیت استفاده کنیم، ابراز کرد: الگوی مصرف کنونی سبب شده است سطح آب‌های زیرزمینی پایین‌تر برود و در آبخوان‌هایی مثل ابهر، زنجان و سجاس از دهه ۷۰ کاهش آب‌های سطحی زیرزمینی را داریم.
