زعفران، تنها محصول کشاورزی جهان است که انحصار و بالاترین حجم تولید آن با کیفیت مطلوب هنوز در اختیار ایران است و این سهم تعیین‌کننده، باید به عنوان فرصتی طلایی برای عرض اندام در بازارهای جهانی و رخ‌نمایی نام ایران در کنار طلای سرخ قدر دانسته شود و در این مسیر خلاقیت و نوآوری است که راهگشا و پیش‌برنده است. در سال جاری ۱۲۷ هزار هکتار از اراضی به کشت زعفران اختصاص یافته است. در حال حاضر ۲۳ استان کشور، پیاز زعفران کشت می‌کنند و بیش از ۹۳ درصد تولید این محصول نیز در خراسان بزرگ انجام می‌شود.
بیش از ۷۰ درصد زعفران کشور در استان خراسان رضوی، تولید می‌شود و طی چند سال اخیر با اقدامات انجام شده و انتقال دانش به مزارع، متوسط عملکرد تولید زعفران از ۳.۵ کیلو گرم در هر هکتار به ۹ کیلوگرم در هکتار افزایش یافته است. نکته قابل توجه این است که کشاورزان پیشرو در ایران در هر هکتار حدود ۳۰ کیلوگرم زعفران تولید می‌کنند.
غلامرضا میری – رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران- در گفت‌وگو درباره میزان تولید زعفران طی سال جاری و در مقایسه با سال گذشته اظهار کرد: آمار دقیق تولید در دست وزارت جهاد کشاورزی است، اما بر اساس همین آمارهای جسته و گریخته‌ای که در اختیار ما قرار می‌دهند، میزان تولید زعفران نسبت به سال گذشته، حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش داشته است. نکته دیگر این است که ما به ۶۷ کشور دنیا صادرات زعفران داریم و میزان صادرات تا پایان آذرماه نسبت به سال گذشته ۱۸ درصد کاهش داشته است.
وی درباره دلیل کاهش صادرات زعفران گفت: یکی از مسائلی که وجود دارد این است که ما باید پس از صادرات ارز را به کشور بازگردانیم. یعنی زیر قیمت بازار آزاد بفروشیم. به این معنا که به طور مثال قیمت دلار امروز ۸۴ هزارتومان است درحالی که صادرکننده باید دلار را ۶۶ هزار تومان عرضه کند و در چنین شرایطی صادرکننده دچار زیان می‌شود و به همین دلیل نیز برای صادرات اقدام نمی‌کند. از طرفی نیز ما باید ارز خود را زیر قیمت بازار بدهیم و به دلیل اینکه برای صادرکنندگان ما صادرات صرفه اقتصادی ندارد و از آن کناره‌گیری می‌کنند، فرش قرمزی برای قاچاقچی پهن می‌شود تا وارد عرصه شود و جای صادرکنندگان اصلی را بگیرند و به جای اینکه صادرکننده از مبادی قانونی زعفران را صادر کند و آمار رسمی صادرات ما افزایش داشته باشد، به دلیل قاچاق آمار رسمی صادرات کاهش می‌یابد.
میری ضمن اشاره به اینکه بیشترین میزان تولید زعفران در استان‌های خراسان‌های رضوی، جنوبی و شمالی انجام می‌شود و این استان‌ها مرکز تولید زعفران هستند اظهار کرد: اگر بخواهیم ۴ دهه‌ای را که صنعت زعفران پشت سر گذاشته را بررسی کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که در آن زمان ما حتی ۱۰ تن زعفران نیز تولید نمی‌کردیم اما حالا میزان تولیدات ما به مرز ۵۰۰ تن و صادرات ما به مرز ۳۲۵ تن رسیده است که می‌توان گفت رشد قابل توجهی در بخش تولید و صادرات داشته‌ایم که البته بخشی از آن نیز طبیعی است به هر حال در طول چهاردهه این رشد رخ می‌دهد همانطور که بسیاری از محصولات کشاورزی نیز در بخش صادرات و تولید رشد داشته‌اند.
وی افزود: متاسفانه در حوزه تولید زعفران هیچ اتفاقی نیفتاده و نکته بسیار مهم در این زمینه این است که برداشت زعفران همچون ۴۰ سال پیش انجام می‌شود. اما در عرصه فرآوری، صادرات و بسته‌بندی رو به رشد بوده‌ایم. در گذشته ما زعفران استاندارد نداشتیم اما الان تمام زعفران‌های ما استاندارد دارد. در گذشته زعفران‌های ما در بسته‌بندی‌هایی صادر می‌شدند که اصلا مناسب صادرات نبودند؛ اما در حال حاضر ۷۰۰ هزار تن زعفران در بسته‌بندی‌های استاندارد داریم که در سطح جهانی عرضه می‌شود. اما متاسفانه در بخش کشت کشاورزی اتفاق خاصی رخ نداده و همچنان به روال ۴ دهه گذشته پیش می‌رویم.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران، درباره طرح شناسنامه‌دار کردن زعفران مطرح کرد: با توجه به اینکه ایران بزرگترین تولیدکننده زعفران در جهان است و ۹۰ درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود، موضوع شناسنامه‌دار کردن زعفران مطرح شد تا مشخص باشد این زعفران تولید ایران است چرا که برخی از کشورها زعفران را از ایران خریداری می‌کنند و به نام خودشان آن را عرضه می‌کنند؛ بنابراین نام ایران به عنوان تولیدکننده این محصول در میان نیست.
وی تصریح کرد: علاوه بر این، در پروسه شناسنامه‌دار کردن زعفران کیفیت محصول و مراحلی را که زعفران طی می‌کند تا صدور استاندارد برای صادرات و عرضه و کدگذاری انجام می‌شود و همچنین خود مزارع نیز شناسنامه‌دار می‌شود تا بتوان تشخیص داد که به‌طور مثال این زعفران برای کدام منطقه و در چه زمینی و محصول کدام کشاورز بوده است.
میری در پایان گفت: تاکنون اقدام بسیار ویژه‌ای در زمینه شناسنامه‌دار کردن زعفران انجام نشده، برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شده و وزارت جهاد کشاورزی نیز به این موضوع ورود کرده و تا حدودی نیز روند رو به پیشرفتی دارد، اما برای به نتیجه کامل رسیدن نیاز به زمان بیشتری دارد.
سرویس خبری:اقتصاد و بازار
منبع:ایسنا
