بازار برنج ایرانی در سال ۱۴۰۲ با رکود همراه بود و این مسئله سبب شد برنج روی دست کشاورزان بماند. به همین دلیل، برای رونق بازار برنج داخلی، وزارت جهاد کشاورزی عنوان کرد واردکنندگانی که قصد واردات برنج دارند به ازای خرید برنج ایرانی مجوز واردات برنج خارجی را دریافت خواهند کرد. این اقدام مثمرثمر بود و با ورود شرکت‌هایی که عمدتا فروشگاه زنجیره‌ای داشتند بازار برنج شمال داغ شد و به این صورت برنج‌های سنواتی به طور مستقیم از کشاورزان خریداری و در بازار عرضه شد. نتیجه هم آن بود که با حذف واسطه‌ها و دلالان، قیمت برنج ایرانی در بازار منطقی شد.
رغبت کشاورزان برای افزایش تولید
با وجود ثبات نسبی بازار، خبرها حاکی از افزایش قیمت برنج ایرانی در بازار است. حسن تقی‌زاده، عضو انجمن صنفی برنج‌فروشان استان مازندران در این مورد می‌گوید: قیمت برنج ایرانی نسبت به حدود ۲ماه قبل بین ۲۵ تا ۳۰درصد بالا رفته است. تقی‌زاده در مورد چرایی افزایش قیمت برنج ایرانی بیان می‌کند: با اقدامات تشویقی دولت، از اواخر دی‌ماه سال گذشته استقبال شرکت‌ها برای خرید برنج ایرانی افزایش یافت و از طرف دیگر با اعمال محدودیت در واردات برنج خارجی، تقاضا برای برنج ایرانی بیشتر شد و افزایش تقاضا هم باعث افزایش قیمت شد.
تقی‌زاده با بیان اینکه در حال حاضر برنج ایرانی در بازار یک مقدار کم شده است، می‌گوید: در حال حاضر، قیمت جدید برنج هاشمی و طارم بوجار نشده در منطقه شمال ایران ۹۰ هزار تومان و نوع بسته‌بندی شده ۱۰۰ هزار تومان است. این قیمت‌ها در سطح شهر تهران در راسته بنکداران حدود ۱۱۰ هزار تومان و در فروشگاه‌ها و خرده‌فروشی‌ها ۱۲۰ هزار تومان است.
عضو انجمن صنفی برنج‌فروشان استان مازندران در مورد وضعیت برنج‌فروشان شمال کشور بیان می‌کند: فعلا با این قیمت‌ها وضعیت تولیدکنندگان برنج در شمال مناسب است و اوضاع به نفع کشاورزان است و در حالی که در سال گذشته شاهد دپوی برنج در انبارها بودیم امسال این اتفاق رخ نخواهد داد چون الان خریدار زیاد است و اگر یک عده از کشاورزان هم محصول خود را نفروشند به اختیار خودشان است وگرنه دپوی برنج نداریم.
تقی‌زاده در مورد پیش‌بینی وضعیت تولید برنج در سال جاری هم می‌گوید: تولید برنج در سال گذشته حدود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن بود که با توجه به رونق بازار برنج ایرانی، امسال کشاورزان رغبت خوبی برای تولید دارند و برآورد می‌شود با تداوم اقدامات تشویقی و حمایتی دولت از کشاورزان شاهد افزایش تولید برنج در سال زراعی جاری باشیم.
برنج خارجی ابزار تعادل در بازار
در حالی که قیمت برنج ایرانی به نفع کشاورزان افزایش یافته است اما گرانی و از آن مهم‌تر کمبود برنج ایرانی در بازار ممکن است آرامش بازار را بر هم بریزد. دبیر انجمن تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان برنج ایران با تایید این مطلب می‌گوید: برخلاف سال‌های قبل که برنج ایرانی به مرور در بازار عرضه می‌شد امسال تا به اینجا ۸۵ درصد برنج تولید داخل به بازار عرضه و فروخته شده است و در حال حاضر فقط ۱۵ درصد از برنج‌های کشت سال ۱۴۰۲ در انبار برخی کشاورزان مانده و آنها بر آن هستند که محصول خود را با قیمت بالاتری بفروشند. به طوری که در حالی که ما قبلا هر کیلو از محصول آنها را ۶۵ هزار تومان می‌خریدیم الان حاضر نیستند زیر ۸۵ هزار تومان بفروشند و محصولشان را حدود ۲۰ هزار تومان گران کرده‌اند.
مسیح کشاورز با بیان اینکه با توجه به کمبود برنج ایرانی در بازار، احتمال افزایش قیمت تا فصل برداشت وجود دارد، می‌افزاید: در این شرایط، دولت باید تا فصل برداشت، مجوز واردات برنج خارجی را قبل از دوره ممنوعیت واردات که از اول مردادماه به مدت ۴ ماه است، به حدود ۸۰۰ هزار تا یک میلیون تن برساند تا کمبود برنج خارجی نداشته باشیم.
کشاورز با بیان اینکه در سال ۱۴۰۲ فقط یک میلیون تن برنج خارجی از سوی بخش خصوصی وارد کشور شد که به نظر می‌رسد تا الان مصرف شده است، می‌افزاید: برای همین باید قبل از شروع دوره ممنوعیت واردات حداقل ۸۰۰ هزار تا یک میلیون تن برنج خارجی وارد کشور شود. این میزان واردات هم کسری برنج کشور را تامین می‌کند و هم از کمبودی که به افزایش قیمت دامن می‌زند جلوگیری می‌کند.
ضرر بخش خصوصی از ثبت سنتی
دبیر انجمن تولیدکنندگان و واردکنندگان برنج همچنین خواستار تعامل بیشتر استان‌های شمالی با بخش خصوصی در طرح خرید برنج شد و عنوان کرد: دولت برای حمایت از کشاورزان، بخش خصوصی را دعوت به همکاری کرد و مقرر شد واردکنندگان در قبال خرید هر کیلو برنج ایرانی اجازه واردات ۲ کیلو برنج خارجی را داشته باشند اما متاسفانه این اقدام در عمل با مشکل مواجه است و بخش اداری و بازرگانی استان‌ها در زمینه ثبت میزان خرید شرکت‌ها بسیار ضعیف هستند و سنتی عمل می‌کنند در حالی که تا میزان خرید شرکت‌ها تایید نشود آنها نمی‌توانند از مزایای واردات در ازای خرید محصول داخل بهره‌مند شوند. کشاورز می‌افزاید: در حالی که بازار برنج ایرانی از رکود خارج و قیمت‌ها افزایش یافته است اما متاسفانه این رویه سبب می‌شود بخش خصوصی از ادامه همراهی با آنها منصرف شود بر این اساس دولت باید برای حل مشکلات بخش خصوصی هم چاره‌ای بیندیشد.
برنج خارجی؛ ۵۰ هزار
در حالی که قیمت برنج ایرانی در بازار رو به افزایش است، قیمت برنج خارجی تفاوت چندانی با سال قبل ندارد. به گفته دبیر انجمن تولیدکنندگان و واردکنندگان برنج، نوسان در بازار برنج خارجی زیاد نیست و در حال حاضر قیمت هر کیلو برنج پاکستانی برای مصرف‌کننده ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان و برنج هندی هم ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان است.
