مجتبی خیام نکویی امروز در نشست خبری در محل سازمان تحقیقات کشاورزی با اشاره به اهمیت تنوع زیستی در امنیت غذایی گفت: ایران جزو 8 کشور تنوع زیستی بالا در دنیا است و این سرمایه باارزشی برای نسل‌های فعلی و آینده است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی افزود: علاوه بر تأثیر تنوع زیستی گیاهی و جانوری در تأمین امنیت غذایی، در تأمین آب شیرین، مواد خام، خدمات فرهنگی، تفریحی، هنر، طراحی و زیبایی شناختی هم تأثیرگذار است.
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: ایران با دارا بودن حداقل 8 هزار گونه گیاهی که 2400 گونه آن بومی ایران است و نیز 2200 گونه گیاهان دارویی، 200 گونه پستاندار، 500 گونه پرنده، 1000 گونه ماهی، 11 گونه خزنده دریایی، 20 گونه پستاندار دریایی، 240 گونه خزنده و 22 گونه دوزیست از متنوع‌ترین تنوع زیستی در جهان است.
وی با بیان اینکه در سال 1992 قانون حفاظت از تنوع زیستی در دنیا تثبیت شده است، گفت: ایران هم در سال 1375 به کنوانسیون تنوع زیستی ملحق شده و وزارت جهاد کشاورزی، مرجع تنوع زیستی در کشور شناخته شده است که سازمان تحقیقات انجام وظایف آن را برعهده دارد.
وی گفت: در حال حاضر ایران جزو 20 تا 30 کشور دارای مناطق داغ تنوع زیستی در دنیا است و جنگل‌های هیرکانی در این زمینه نقش به سزایی دارد.
به گفته رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی 11 اقلیم از 13 اقلیم دنیا در ایران است و همزمان 4 اقلیم در طول سال وجود دارد و 300 روز آفتابی در یک‌سال دیده می‌شود.
وی با اشاره به عواملی که در حال حاضر اکوسیستم‌های کشور را تهدید می‌کنند، گفت: مهمترین تهدید اجرای طرح‌های توسعه‌ای، ساخت اتوبان‌ها، جاده‌سازی‌ها، احداث صنایع و کارخانجات، برق، گاز و… است که برای انجام آن بدون مطالعه، تنوع زیستی و کسب نظر بخش‌های متولی، تنوع زیستی انجام می شود.
خیام نکویی افزود: چرای بی‌رویه و تغییرات اقلیم هم از دیگر عواملی است که روی تخریب اکوسیستم و کاهش تنوع زیستی تأثیرگذار است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی به گونه‌های در حال انقراض هم اشاره کرد و گفت: درحال حاضر ببر و شیر مازندران منقرض شده و طبق اعلام سازمان حفاظت محیط‌زیست 76 گونه در فهرست انقراض و یا محدوده قرمز قرار دارد.
به گفته این مسؤول، 27 گونه پرنده، 16 گونه خزنده، 4 گونه دوزیست و 10 گونه ماهی و نیز 19 گونه پستاندار از گونه‌های در محدوده خط قرمز هستند.
وی از اقداماتی که برای مقابله با کاهش تنوع زیستی در کشور انجام می‌شود، گفت: نخستین اقدام حفاظت گونه در رویشگاه‌ها است که 453 ایستگاه و 81 پایگاه تحقیقاتی پژوهش‌هایی در این زمینه انجام می‌شود. همچنین بانک ژن احداث شده که بانک ژن زراعی در ایران جزو 10 بانک ژن بزرگ دنیا است و 73 هزار نمونه در این بانک نگهداری می‌شود.
وی با بیان اینکه ذخایر ژنتیک در ایران از تمام کشورهای اروپایی بیشتر است، گفت: بانک ژن من ابع طبیعی هم با 43 هزار نمونه وجود دارد. علاوه بر آن، کلکسیون‌های گیاهی وجود دارد که 4 هزار گونه زنده در باغ ملی گیاه‌شناسی، 49 هزار نمونه در بانک ژن منابع طبیعی و 4 میلیون و 400 هزار نمونه بانک ژن برای حشرات و جانوران زیان‌آور وجود دارد. همچنین 5800 نمونه ذخایر دی‌ان‌ای دام و طیور نگهداری می‌شود.
معاون وزیر جهاد کشاورزی، نبود پشتیبان بانک‌های ژن را مهمترین تهدید برای ذخایر ژنتیک کشور عنوان کرد و گفت: نیاز به 5 هزار میلیارد تومان اعتبار داریم که نسخه پشتیبان و کپی این بانک های ژن را ایجاد کنیم.
خیام نکویی در پاسخ به اینکه آیا در پروژه اخیر کریدور شمال به جنوب نظر سازمان تحقیقات را از منظر تنوع زیستی جویا شده‌اند؟ گفت: متأسفانه در هیچکدام از پروژه‌ها نظر ما خواسته نمی‌شود و اصلا مسؤولان درک درستی از میزان خطراتی که احداث چنین پروژه‌هایی برای تنوع زیستی و امنیت غذایی می‌تواند داشته باشد، ندارند.
وی ادامه داد: این در حالی است که اگر در اجرای این پروژه‌ها از ما نظرخواهی کنند، ما می‌توانیم میزان خسارت و تخریب محیط‌زیست را به صفر یا حداقل برسانیم.
خیام نکویی در پاسخ به سؤال دیگر که کنوانسیون تنوع زیستی چه نظری درباره تولید محصولات تراریخته در کشور دارد و آیا چنین محصولاتی تولید می‌شود، گفت: طبق نظر کنوانسیون، تولید چنین محصولاتی باید با حداقل تأثیر منفی به تنوع زیستی باشد و از آنجایی که هیچ محصولی فعلا به مرحله رهاسازی نرسیده است، تولید محصولات تراریخته هم نداریم.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در ادامه تأکید کرد: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی آمادگی دارد که از بین فارغ‌التحصیلان رشته پسادکترا 400 نفر از آنها را جذب کند که متقاضیان می‌توانند به مراکز تحقیقاتی کشور مراجعه کنند.
