مجید جعفری در گفت‌وگو با بیان اینکه کاهش هدررفت آب در سامانه‌های آبیاری کشاورزی و توسعهٔ سامانه‌های نوین از مهم‌ترین اهداف این بخش است، اظهار کرد: در حال حاضر، حدود ۱۲۷ هزار هکتار اراضی آبی در استان زنجان وجود دارد که از این میزان، تا سال گذشته حدود ۶۴٬۵۲۶ هکتار به سامانه‌های نوین آبیاری تجهیز شده‌اند.
وی افزود: این سامانه‌ها شامل آبیاری قطره‌ای، آبیاری بارانی، سامانه‌های دارای استفاده از نوار آبیاری «تیپ» و سیستم‌های کلاسیک ثابت هستند. عملکرد ما در سال گذشته نزدیک به ۱۰۰۰ هکتار بوده است.
او ادامه داد: هدف کلی ما بر اساس برنامه هفتم توسعه، تجهیز سالانه ۶٬۲۲۵ هکتار است، اما به‌دلیل محدودیت اعتبارات، دستیابی به این عدد تاکنون امکان‌پذیر نبوده است. با این حال، طبق هدف تعیین‌شده در جشنواره شهید رجایی تحت عنوان شاخص استقرار سامانه نوین آبیاری تحت‌فشار در اراضی کشاورزی، قرار بود در سال گذشته ۳۹۸ هکتار از اراضی به این سامانه‌ها تجهیز شوند که در نهایت، نزدیک به دو و نیم برابر این عدد یعنی ۹۴۸ هکتار محقق شده است و استان زنجان حائز رتبه سوم در اجرای سامانه‌های نوین آبیاری با راندمان بالا شده است.
وی با اشاره به اقدامات ترویجی در مدیریت مصرف آب، اضافه کرد: ما تلاش می‌کنیم کشاورزان را به سمت کشت محصولات کم‌آب‌بر جایگزین محصولات با مصرف آب بالا سوق دهیم و از طریق تغییر ابلاغ و اجرای الگوی کشت جایگزین، میزان مصرف آب را کاهش دهیم. طبق برنامه هفتم پیشرفت، مصرف آب کشور باید به حدود ۶۵ میلیارد مترمکعب در کل کشور کاهش یابد، اما هم‌اکنون این عدد بین ۷۰ تا ۷۵ میلیارد مترمکعب تخمین زده می‌شود.
جعفری با اشاره به چالش‌های بارندگی در استان، عنوان کرد: یکی از مشکلات اساسی، توزیع نامتوازن بارندگی از لحاظ زمانی و مکانی در استان است. خوشبختانه در سال جاری استان‌های زنجان و مازندران بارندگی مناسبی نسبت به میانگین درازمدت داشته‌اند که این موضوع به‌وضوح در عملکرد محصولاتی مانند گندم دیم دیده شد؛ به‌طوری‌که سال گذشته نزدیک به ۶۰۰ هزار تن گندم در استان خریداری شد و امسال هم براساس گزارش‌های ارسالی، وضعیت مناسبی در این حوزه قابل پیش‌بینی است.
او با اشاره به وضعیت سدهای استان، تصریح کرد: در حال حاضر حدود ۴۲ سد در استان وجود دارد که برخی از آن‌ها با هدف آبخیزداری و تغذیه آبخوان‌های استان توسط اداره‌کل منابع طبیعی استان احداث شده‌اند. جزو استان‌هایی هستیم که عملکرد مناسبی در سدسازی داشته‌اند؛ اما آبیاری اراضی پایاب برخی سدها به‌صورت سنتی انجام می‌شود و باید اصلاح شود که در این زمینه، همکاری شرکت آب منطقه‌ای و سازمان جهاد کشاورزی راهگشا خواهد بود.
مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان زنجان اظهارکرد: برای جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز و افزایش بهره‌وری، باید از توسعه کشت افقی پرهیز کنیم و به‌جای آن، به‌دنبال افزایش بهره‌وری از طریق استقرار سامانه‌های هوشمند و تجهیز اراضی به سامانه‌های نوین باشیم. همکاری با شرکت آب منطقه‌ای نیز در این زمینه در حال انجام است.
وی با اشاره به نصب کنتورهای هوشمند، افزود: اقدامات خوبی برای کنترل چاه‌های غیرمجاز توسط شرکت آب منطقه‌ای در حال انجام است، اما باید این اقدامات هدفمندتر و مؤثرتر صورت گیرد.
جعفری گفت: اگر بخواهیم وضعیت فعلی کشاورزی را با توجه به استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری ارزیابی کنیم، باید گفت به نمره قبولی رسیده‌ایم، اما هنوز تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله بسیار داریم. به همین دلیل، فناوری‌های جدیدی مانند آبیاری زیرسطحی هوشمند را دنبال می‌کنیم که راندمان بسیار بالایی دارد.
وی با اشاره به اجرای آزمایشی (پایلوت) آبیاری هوشمند عنوان کرد: این پروژه در سه منطقه شامل باغ مطهری طارم، کشت و صنعت خرمدره شروع شده و در ادامه، در شرکت کشت و صنعت اصیل‌دام در شهرستان سلطانیه در حال اجراست. در حال حاضر، هدف از پیگیری این سیستم، رسیدن به آبیاری دقیق است؛ به‌این‌صورت که میزان نیاز دقیق هر محصول به آن داده می‌شود.
جعفری اظهار کرد: در طارم نتایج مثبتی از اجرای آبیاری هوشمند گرفته‌ایم و این سیاست در سطح ملی نیز در حال پیگیری است. جدیدترین فناوری‌ها، شامل لوله‌های نیمه‌تراوایی است که کنار ریشه گیاه قرار می‌گیرند و بر اساس نیاز گیاه و ترشح آنزیم، آبرسانی انجام می‌دهند. این سیستم فشار کاری بسیار پایین(حدود یک متر) دارد و با توجه به بحران انرژی، بسیار مقرون‌به‌صرفه است.
وی اضافه کرد: قیمت اجرای این سیستم هوشمند حدود ۴۰۰ میلیون تومان برای هر هکتار برآورد شده که بر اساس آخرین ابلاغ، امکان پرداخت نیمی از این هزینه برای هر هکتار وجود دارد و مابقی هزینه را کشاورز تأمین خواهد کرد.
جعفری افزود: منابع تأمین اعتبار شامل منابع استانی و منابع ملی در قالب اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای ابلاغ می‌شود. کشاورزان پیشرویی در استان وجود دارند که در سطح بالا فعالیت می‌کنند و از فناوری‌های نوین بهره می‌برند.
مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان زنجان با بیان اینکه استفاده از آب تصفیه شده فاضلاب برای کشاورزی معمولاً صرفهٔ اقتصادی ندارد، مگر در گلخانه‌های بزرگ و صنایع و زنجیره‌های با ارزش اقتصادی بالا، خاطرنشان کرد: استان زنجان در چرخهٔ برقراری بهره‌وری جزو استان‌های پیشروی کشور است و توسعه سامانه‌های نوین آبیاری نیز نقش مؤثری در مقابله با کم‌آبی و تکمیل این چرخه دارد.
در حال حاضر، حدود ۱۲۷ هزار هکتار اراضی آبی در استان زنجان وجود دارد.
سرویس خبری:کشاورزی و باغبانی
منبع:ایسنا
