امسال بیش از سالهای گذشته نگرانی از تنش آبی بر شالیزارهای گیلان به عنوان یکی از بزرگترین استانهای تولیدکننده برنج کشور سایه افکنده بود. گزارش های ملی و جهانی از کم آبی در یکطرف و کاهش چشمگیر نزولات جوی در خطه باران در طرف دیگر بر احتمال آسیب جدی به شالیزارهای استان و کشت برنج افزوده بود.
طبق گزارش هواشناسی گیلان فقط در خردادماه امسال که مهم ترین زمان برای آبیاری شالیزارها و جوانه زنی است، شاهد کاهش ۴۱ درصدی بارندگی بودیم. از طرف دیگر گزارش ها بر کاهش حدود ۵۰ درصدی ظرفیت آبگیری سد سفیدرود به عنوان مهم ترین تامین کننده آب شالیزارهای استان حکایت داشت که روی هم رفته سالی سخت را برای شالیزاری استان نوید می داد.
خشکسالی طی سالجاری موجب شده تا آب ذخیره شده پشت سد سفید رود در فصل زراعی جاری در ۴۰ سال گذشته بی سابقه باشد. اما حال طبق گزارش سازمان جهاد کشاورزی گیلان خوشبختانه با مدیریت مناسب منابع آبی و همچنین ورود جدی مسئولان استانی به موضوع مدیریت آب، تمامی شالیزارهای استان بدون تشنگی و تجربه خشکسالی از مرحله جوانه زنی گذشته و اکنون وارد مرحله خوشه دهی شدند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان نیز روز پنجشنبه گفت: در ابتدای فصل زراعی با توجه به کاهش نذورات جوی در فصل زمستان، پیش‌بینی می‌شد که با میزان آورد سد سپیدرود که طی ۲ و سه دهه خیلی کاهش داشت، نتوانیم بخشی از شالیزارها را کشت کنیم.
صالح محمدی با اشاره به تشکیل قرارگاه جهادی مدیریت آب و برگزاری نشست‌های مختلف در این ارتباط اظهار داشت: با برگزاری این قرارگاه در استانداری با مدیریت استاندار، همه دستگاه‌های متولی اقدامات برای رفع مشکلات آبی در شالیزارها را باید به استاندار گزارش می‌دادند.
وی بیان داشت: آب منطقه‌ای، جهاد کشاورزی، مدیریت بحران استانداری گیلان، فرمانداران، شوراها، دهیاران و بخش خصوصی همه پای کارآمدند و توانستیم سیاست زیرکشت بردن همه عرصه‌های شالیزاری را در سال زراعی ادامه دهیم.
محمدی با بیان اینکه تمام عرصه‌های شالیزاری در استان گیلان زیرکشت محصول برنج رفت، اظهار داشت: در عرصه های شالیزاری که از آب‌های محلی و رودخانه ها استفاده می‌کردند، مشکلی نداشتیم و هم اکنون شرایط خوب است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان بیان داشت: اما ۱۷۲ هزار هکتار از شالیزارهایی که تحت شبکه سد سپیدرود آبیاری می‌شوند و نوبت بندی‌ها برنامه ریزی شده، در حال مدیریت قرار دارد.
وی با بیان اینکه با تمام امکانات و هماهنگی ها، توانستیم تا به امروز شرایط را به خوبی پیش ببریم، اظهار داشت: البته تنش آبی در برخی از مناطق که احتمال بروز آن وجود داشت تا حدودی اتفاق افتاد، اما اجازه ندادیم که منجر به سوخت، حذف کار و نداشتن هیچگونه عمکرد شود.
محمدی با اشاره به ۱۷۶ ایستگاه پمپاژ در حوزه سازمان جهاد کشاورزی افزود: با دریافت مجوز از استاندار گیلان از محل منابع داخلی، تمامی ایستگاه‌های پمپاژ و چاه ها را وارد مدار کردیم تا در این سال زراعی سخت که کشاورزان نیاز به آبیاری تکمیلی داشتند، از پمپاژ چاه‌ها، رودخانه‌ها و ایستگاه‌ها، برنامه آبیاری را داشته باشیم.
تاکید بر توسعه مکانیزاسیون و تکمیل پروژه های سدسازی
توسعه کشت مکانیزه و همچنین تکمیل پروژه های سدسازی در استان همواره یکی از راه حل های کارشناسان و مسئولان برای کاهش تنش آبی و تامین نیازهای آبی در حوزه های مختلف به خصوص کشاورزی بوده است.
همانطور که گفته شد اکنون سد سفیدرود تنها تامین کننده نیاز آبی کشاورزی است که حدود ۸۰ درصد آب مورد مصرف در کشت برنج را تامین می کند. در حالی که پنج پروژه بزرگ سدسازی در استان سالهاست چشم انتظار بهره برداری هستند. بر اساس برآوردها این پنج سد توان تنظیم سالانه ۸۱۰ میلیون مترمکعب آب را دارند که به راحتی نیاز استان را در حوزه کشاورزی و حتی آشامیدنی تامین می کند. فقط سد شفارود رضوانشهر به عنوان بزرگترین سد بتونی غلتکی کشور توان مدیریت ۴۵۵ میلیون مترمکعب آب در سال را دارد.
نماینده عالی دولت در گیلان نیز بارها در جلسات متعدد به مسئله تکمیل پروژه های سدسازی استان تاکید کرد و اظهار داشت: تسریع در تعیین تکلیف سدهای مخزنی شفارود و پلرود و دیگر سدهای لاستیکی استان الزامی است، زیرا سد سفید رود به تنهایی جوابگوی تامین نیاز آبی اراضی کشاورزی گیلان نیست و وزارت نیرو باید در این موارد، تصمیمات لازم را اتخاذ کند.
اسدالله عباسی همچنین میزان بهره‌مندی آب زراعی در گیلان را مناسب ندانست و گفت: از یک میلیون متر مکعب نیاز آبی استان، هم اکنون ۸۰۰ هزار متر مکعب آب در سد سفید رود موجود است که این‌امر نشان دهنده کمبود ۳۰۰ هزار مترمکعبی آب زراعی است.
استاندار گیلان با تاکید بر اینکه مراکز تحقیقاتی حوزه کشاورزی در گیلان فعالانه‌ر عمل کنند تا زنجیره ارزش این محصولات، شکل گیرد، گفت: توسعه مکانیزاسیون برای افزایش بهره‌وری آب در بخش کشاورزی ضروری است.
وی با تاکید بر لزوم توجه به اصلاح اراضی کشاورزی به منظور افزایش تولید محصولات بیان داشت: در بخش افزایش تولید محصولات، همه دستگاه‌ها در خصوص توسعه مکانیزاسیون با هدف بالابردن بهره وری باید نقش خود را به درستی ایفا کنند.
خوشه‌دهی ۳۰ درصد شالیزارها
رییس سازمان جهادکشاورزی استان گیلان در ادامه با بیان اینکه پیش بینی می‌شود که امسال سال زراعی خوبی به لحاظ عملکرد در شالیزارها داشته باشیم، افزود: در زمان حاضر، بیش از ۳۰ درصد شالیزارها وارد مرحله زایشی و خوشه‌دهی شدند.
وی بیان داشت: با توجه به گرمای مناسب هوا که شرایط خوبی برای خوشه‌دهی شالیزارها است، طی ۲ هفته آینده نخستین برداشت مکانیزه یا سنتی برنج را خواهیم داشت.
گیلان بزرگترین تولیدکننده ارقام بومی و با کیفیت برنج در کشور به شمار می‌آید که با ۲۳۸ هزار هکتار اراضی شالیزاری، رتبه اول کشور را از لحاظ سطح زیرکشت و رتبه دوم تولید برنج را به خود اختصاص داده‌است.
هر ساله بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن شلتوک از اراضی شالیزاری استان گیلان برداشت می‌شود که از این مقدار ۷۵۰ هزار تن برنج سفید استحصال می‌شود.
