محمد جعفری با اشاره به واردات گوشت قرمز با ارز نیمایی در سال 98، گفت: گوشت وارداتی با ارز 4200 تومانی کیلویی 28 هزار تومان در بازار عرضه می‌شد؛ اما بعد از مصوبه واردات گوشت قرمز با ارز نیمایی قیمت این محصول در بازار به کیلویی 58 تا 60 هزار تومان رسید.
وی با بیان اینکه افزایش نرخ بر میزان مصرف گوشت قرمز تاثیر مستقیم گذاشت، افزود: تولید گوشت در کشور اقتصادی شد از این‌رو تمایل برای سرمایه‌گذاری در بخش پرورش دام افزایش پیدا کرد؛ همچنین میزان بارندگی در سال زراعی 99-98 دوچندان شد و میزان دام موجود در کشور به صورت تصاعدی بالا رفت.
این مقام مسئول با اشاره به کاهش حجم واردات گوشت قرمز در سال 99-98، تصریح کرد: میزان واردات گوشت منجمد برزیلی از 100 هزار تن و 30 هزار تن لاشه گوسفندی به 27 هزار تن گوشت برزیلی رسید و دیگر واردات برای کشور جذابیتی نداشت.
جعفری با بیان اینکه با بهبود تولید در نیمه دوم 99 با جمعیت دام مازاد در کشور مواجه شدیم، تصریح کرد: پیش از این بازه زمانی خرید دام مازاد در کشور به ندرت و مقطعی صورت می‌گرفت از این‌رو دستورالعمل خرید حمایتی را صادر و در نیمه 99 برای نخستین بار حدود 7 هزار تن گوشت منجمد داخلی خریداری و ذخیره سازی کردیم. بازار داخلی با 1000 تا 2000 تن گوشت منجمد متعادل می‌شد.
مدیر کل تامین دام و فرآورده‌های دامی سازمان پشتیبانی امور دام با اشاره به فراهم نبودن زیرساخت‌های فرآوری گوشت، اذعان کرد: مشکلات فرآوری، بسته‌بندی و کشتار از جمله مهم‌ترین دغدغه‌های ما بعد از افزایش تولید دام محسوب می‌شد. به عبارتی دیگر توسعه دام کشور با زیرساخت‌ها هماهنگ نبود.
جعفری با بیان اینکه از ابتدای 1400 خشکسالی را تجربه کردیم، افزود: دامداران سبک و سنگین از ابتدای اردیبهشت متقاضی فروش دام بودند از این‌رو از 18 تیر دستورالعمل خرید دام عشایری به شرکت پشتیبانی امور دام ابلاغ شد. سازمان امورعشایری جمعیت دام مازاد که عمدتا میش مولد بود حدود یک میلیون و 540 هزار راس دام اعلام کرد که می‌بایست از چرخه تولید خارج شود.
خرید دام مازاد از عشایر
وی میزان دام خریداری شده از عشایر را حدود 114 هزار و511 راس دام عنوان کرد و افزود: دام عشایر از آنجایی که تغذیه مناسب نداشت کیفیت آن افت چشمگیری کرد و در نهایت 29 درصد از این دام استحصال لاشه شد؛ این در حالیست که استحصال لاشه در ایران حدود 40 تا 42 درصد است؛ شرکت پشتیبانی امور دام حدود 162 میلیارد تومان برای خرید این دام به عشایر پرداخت کرد.
جعفری ادامه داد: شرکت پشتیبانی امور دام متعهد شد به ازای هر کیلو دام زنده 3 کیلو جو به دامداران عشایر بدهد از این‌رو رغبت برای نگهداری دام از سوی دامداران افزایش و اینگونه به معیشت عشایر کمک شد. همچنین شرکت حمایت از دامداران عشایر را دنبال می‌کرد که پرواربندان روستایی نیز از تاثیر خشکسالی بر روند تولید نیز به شکایت کردند و در نهایت برای حمایت از دام پرواری روستایی نیز دستورالعمل صادر و شرکت پشتیبانی امور دام هر کیلو دام زنده سبک را 62 هزار تومان به اضافه 3 کیلو کنسانتره از دامداران عشایر خریداری کرد.
به گفته وی؛ شرکت پشتیبانی امور دام در 1400 حدود 96 هزار و 588 هزار دام سبک پرواری روستایی با میانگین استحصال 39 درصد لاشه خریداری کرد؛ این حجم دام سبک زنده حدود 147 میلیارد تومان برای سازمان تمام شد.
مدیر کل تامین دام و فرآورده‌های دامی شرکت پشتیبانی امور دام با اشاره به امتناع دامداران از فروش دام به شرکت، تصریح کرد: شرکت مجوز صادرات 300 هزار راس دام را به تشکل‌ها در سال 99 داد اما از آنجایی‌که شاهد مجوز فروشی و برخی کارهای غیرقانونی در بین تشکل‌ها بودیم از این‌رو مجوز صادرات ابطال و در نهایت حدود 43 هزار 300 راس دام صادر شد؛ چراکه جو روانی ناشی از صادرات بر قیمت گوشت در بازار داخلی تاثیر گذاشت.
این مقام مسئول در پاسخ به این پرسش که دامداران بر این باورند که مافیای گوشت مانع ادامه روند صادرات شد از دید شما تا چه میزان مافیای گوشت در توقف روند صادرات موثر بودند؟ گفت: دلیل توقف صادرات منطق دارد وظیفه حاکمیتی وزارت کشاورزی تامین شرایط برای تولیدکنندگان و مصرف آن در داخل کشور است و اگر قرار باشد تولید داخلی به گونه‌ای عرضه شود که مصرف‌کنندگان نتواند آن را خریداری کند برای ما بی‌فایده است.
وی صادرات به شکل مقطعی را اشتباه دانست و خاطر نشان کرد: صادرات برای کمک به تولید داخلی در یک پروسه سالیانه صورت بگیرد و برنامه و متولی آن باید مشخص باشد، در آن مقطع به‌صورت غیرکارشناسی مجوز 300 هزار راس دام را به تشکل‌ها داده شد و تشکل با اقدامات خود در بازار التهاب ایجاد کردند و قیمت در آن زمان به‌صورت تصاعدی بالا رفت. این در حالیست که شروط ما برای صادرات سقف قیمت 62 هزار تومان بود یعنی اگر از این قیمت بالاتر برود، بدون تردید روند صادرات را متوقف می‌کردیم. بعد از اعطای مجوز صادرات قیمت دام زنده به کیلویی 80 هزار تومان رسید از این‌رو صادرات را متوقف و اقدام به واردات گوشت کردیم.
جعفری با بیان اینکه وظیفه وزارت کشاورزی برنامه‌ریزی در زمینه تولید سبد پروتئین خانوارهاست، اذعان کرد: سالیانه به ازای هر فرد 32 کیلو گوشت مرغ، 10 کیلوگرم گوشت قرمز و 11 کیلو تخم‌مرغ باید تولید شود. خوشبختانه در تولید مرغ اقدامات خوبی صورت گرفت و ما شاهد هیچ التهابی در بازار مرغ در آستانه نوروز 1401 نبودیم و بهترین تنظیم بازار گوشت مرغ را در این نوروز تجربه کردیم چراکه پیش از این ایام شرکت پشتیبانی امور دام حدود 102 میلیون تخم مرغ نطفه دار و 186 هزار تن گوشت مرغ را در آستانه نوروز وارد و تولید داخلی روند مناسبی به خود گرفته بود.
این مقام مسئول با اشاره به تصاعدی شدن قیمت گوشت قرمز در آستانه نوروز، تاکید کرد: شوک‌های روانی ناشی از صادرات باعث شد که قیمت گوشت قرمز تصاعدی شود از این‌رو واردات گوشت قرمز را آغاز کردیم پس وزارتخانه در تامین سبد پروتئین خانوارها کوتاهی انجام نداده است.
افزایشی شدن کشتار دام زنده
به گفته وی؛ کشتار گوشت قرمز در سال 1400 نسبت به سنوات گذشته حدود 20 درصد افزایشی شده است و به نظر می‌رسد سرانه مصرف گوشت قرمز افزایش پیدا کرده است؛ در 3 ماه نخست سال جاری میزان کشتار دام حدود 11 درصد نسبت به مشابه سال گذشته افزایشی شده است.
جعفری در پاسخ به این پرسش که ادعا شما نسبت به افزایش مصرف گوشت با مشاهدات میدانی و دیدگاه فروشندگان گوشت در تضاد است؟ افزود: مردمی سازی یارانه‌ها اقدام بزرگی است و به نظر می‌رسد بهتر بود این جراحی اقتصادی پیش از معنادار شدن فاصله ارز نیمایی و ترجیحی صورت می‌گرفت. با اجرای این طرح قیمت تولید افزایش پیدا کرد و بهای تمام شده تولید بالاتر از توان اقتصادی مصرف‌کنندگان شد. در این ماجرا تقصیری متوجه عملکرد وزارت کشاورزی نیست بعد از اصلاح نظام یارانه‌ای مقرر شد که قیمت مرغ، تخم مرغ، لبنیات و روغن افزایشی شود اما در عمل مشاهده کردیم که قیمت این اقلام پایین ماند اما سایر کالا روند تصاعدی به خود گرفتند. یارانه تخصیص داده شده برای تامین پروتئین برای خرید این اقلام هزینه نمی‌شود از این‌رو تولیدکنندگان دچار رکود کالایی شدند چراکه دیگر محصول تولیدی کشش مناسبی در بازار ندارد.
این مقام مسئول ادامه داد: در حال حاضر تناقضی بین تولید و مصرف وجود دارد از این‌رو یارانه هدفمند باید پرداخت شود که توان خرید این اقلام از سوی مصرف کنندگان بالا برود.
کاهش جوجه ریزی‌ها تنش در بازار ایجاد نکرد
وی در پاسخ به این پرسش که تولیدکنندگان طیور بر این باورند اگر این شرایط ادامه داشته مرغداران تا 3 ماه آینده به ورطه نابودی می‌روند آیا وزارتخانه برای برون رفت از این شرایط راهکاری دارد؟ تصریح کرد: پیش از اجرای طرح، خرید مازاد تولید مرغ و تخم‌مرغ را دنبال می‌کردیم. تدبیر ما این است که بعد از اجرای این طرح روند خریدها را روزانه افزایش بدهیم و هم اکنون قیمت‌ها در حال تعادل می‌باشد و مرغدار انگیزه جوجه‌ریزی را از دست نداده و کاهش جوجه‌ریزی به حدی نیست که در بازار تنش ایجاد کند.
مدیر کل تامین دام و فرآورده‌های دامی شرکت پشتیبانی امور دام با اشاره به برنامههای وزارت کشاورزی مبنی بر صادرات جوجه یک روزه، تخم‌مرغ نطفه‌دار و مرغ نژاد آرین، گفت: اولین محموله مرغ به عراق صادر شد همچنین شرکت پشتیبانی امور دام 35 هزار تن مرغ مازاد را خریداری کرد.
به گفته جعفری؛ سالیانه در فصل تابستان میزان مصرف تخم‌مرغ کاهشی می‌شود و این کاهش مصرف با مردمی سازی یارانه‌ها نیز مقارن شد از این‌رو با حجم قابل توجهی از تخم مرغ مازاد مواجه شدیم؛ در حال حاضر شرکت با میانگین قیمت کیلویی 31 هزار تومان تخم‌مرغ را خریداری و ذخیره سازی می‌کند و امیدواریم با اقدامات و خرید شرکت قیمت تخم مرغ بالا برود و انگیزه برای تولید از بین نرود؛ پیش‌بینی می‌شود که بتوان 10 هزار تن تخم‌مرغ خریداری کنیم.
این مقام مسئول تاکید کرد: وزارتخانه به تولیدکنندگان مرغ این اطمینان را داده است که به تولید خود ادامه بدهند اگر خریدار در بازار با کف قیمت نبود شرکت پشتیبانی تولیدات آنها را خریداری می‌کند. به عبارت دیگر این شرکت تولید را تضمین می‌کند و نرخ خرید مرغ نژاد آرین را 12 درصد بالاتر از دیگر مرغ‌ها اعلام کرده است.
جعفری در پاسخ به این پرسش که آیا قبول دارید که یک عدم اطمینان بین تولیدکنندگان بخش خصوصی و دولت شکل گرفته است؟ گفت: ساختار 50 ساله را تغییر دادیم و تولیدکنندگان در این شرایط استرس دارند چراکه نقدینگی و سرمایه در گردش آنها چند برابر این ریسکی است که تولیدکنندگان باید بپذیرند و اطمینان حاصل کنند که نهادی هست که کالای آنها را خریداری می‌کند. من امیدوارم که با مرور زمان، به سمت تامین نهاده و تعادل در بازار حرکت می‌کنیم.
وی با اشاره به اقدامات شرکت پشتیبانی امور دام برای خرید گوشت قرمز مازاد، بیان کرد: دستورالعمل خرید به استان‌ها ابلاغ شده است و با توجه به شرایط بازار استان‌ها و باتوجه به شرایط اقتصادی مردم دام مازاد سبک و سنگین را بر اساس قیمت‌های اعلامی کمیته‌های استانی خریداری و ذخیره‌سازی می‌کنیم.
تکذیب واردات دام از پاکستان
جعفری واردات گوشت و دام از پاکستان را تکذیب کرد و افزود: اولویت شرکت خرید محصولات داخلی است و تا زمانیکه تولید داخلی کفاف ذخایر استراتژیک را بدهد و آسیبی به تامین مصرف‌کنندگان داخل وارد نشود سازمان یک کیلو گوشت از خارج وارد نمی‌کند. زمانیکه سازمان اقدام به واردات گوشت قرمز سبک کرد به اذعان توللیدکنندگان قیمت گوشت بالا و بازار با کمبود کالا مواجه بود از این‌رو اقدام به واردات کردیم؛ عرضه گوشت وارداتی با کاهش قیمت گوشت متوقف شد.
این مقام مسئول گفت: به دلیل حمایت از تولید داخلی و در زمان نیاز جهت عرضه گوشت تنظیم بازاری، با اولویت نخست گوشت منجمد داخلی توزیع گردیده و بعد از اتمام این گوشت اقدام به عرضه گوشت منجمد برزیلی کنند. در حال حاضر عرضه گوشت منجمد را متوقف کردیم و در صورتی که کالای مشابه به کشور وارد شده است، احتمالا جهت ثبت سفارش‌های سال 1400 است.
وی در پاسخ به این پرسش که شرکت پشتیبانی امور دام به عنوان یکی از متولیان واردات نهاده معرفی شده است آیا در این زمینه ورود کرده است؟ گفت: شرکت وظیفه تامین ذخایر استراتژیک را دارد و اولویت ما تامین نهاده است و باتوجه به شرایطی که در دنیا بعد از جنگ روسیه و اوکراین ایجاد شد قیمت نهاده‌ها جهشی بالا رفت اما با توجه به شرایط پیش آمده بخش خصوصی به هر دلیل رسالت خود را در زمینه واردات نهاده به خوبی ایفا کرد و بیشترین حجم و فشار واردات نهاده بر عهده شرکت پشتیبانی امور دام افتاد و برخلاف وظیفی که در سال‌های اخیر برای ما تعریف کردند سازمان در 1400 حدود 35 تا 40 درصد نهاده کشور را وارد کرد. این در حالیست که ما باید حدود 10 درصد دخالت می‌کردیم اما شرایط در سال جاری در حال تکرار و به صورت هفتگی نهاده در حال تحویل است و تراز ما مثبت و کم کاری سایر شرکت‌ها را ما جبران می‌کنیم.
