توجه به کیفیت سموم در مراحل تأمین، تدارک، توزیع و فروش برای اطمینان از کارایی لازم و جلب رضایت کشاورزان ضرورت دارد. استفاده صحیح از آفت‌کش‌های شیمیایی و به‌کارگیری سموم باکیفیت در چارچوب برنامه مدیریت تلفیقی آفات اهمیت زیادی دارد.
قطعاً استفاده از آفت‌کش‌های بدون کیفیت و یا به طریق غیر فنی حتی اگر منجر به مشکلات زیست‌محیطی نشود، می‌تواند زمینه بروز مقاومت به آفت‌کش‌ها را در آفات مختلف فراهم کند و پس از مدت کوتاهی باعث بی‌اثر شدن ترکیب آفت‌کش شود؛ بنابراین رعایت اصول کنترل کیفی آفت‌کش‌ها در قالب برنامه تأمین و تدارک سموم در برنامه مدیریت تلفیقی آفات یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.
به راین اساس در سال ۱۳۹۹ و پنج‌ماهه نخست سال ۱۴۰۰ به ترتیب تعداد ۹۳۰ و ۸۳۲ فقره آنالیز کیفیت آفت‌کش‌های شیمیایی توسط آزمایشگاه‌های استاندارد مورد تأیید سازمان و در همین دوره به ترتیب تعداد ۱۵۱ و ۹۵ فقره آزمایش کنترل کیفیت سموم توسط آزمایشگاه مرجع سازمان حفظ نباتات انجام‌شده است. در حال حاضر تعداد ۹ واحد آزمایشگاه استاندارد در استان‌های تهران، البرز، هرمزگان، مازندران و خراسان رضوی در حوزه تخصصی ارزیابی کیفیت سموم فعال هستند و فراخوان عمومی برای جلب مشارکت آزمایشگاه‌های توانمند در سطح کشور اعلام‌شده است.
کنترل کیفیت یکی از الزامات اساسی برای بررسی ارزش سموم عرضه‌شده به بازار پس از ثبت آفت‌کش است. ارتقاء کیفیت آفت‌کش‌ها بسیار مهم است و لازم است برنامه‌ریزی اساسی برای آن صورت بگیرد.
کیفیت آفت‌کش‌ها مهم‌ترین عامل در توصیه آن‌ها به کشاورزان است. توجه به لیست آفت‌کش‌های مجاز و تجربه گیاه‌پزشک به ترتیب در اولویت‌های دوم و سوم در توسعه مصرف آفت‌کش‌ها توسط کشاورزان قرار دارند.
بر اساس نظرسنجی‌های انجام‌شده مشکل کیفیت آفت‌کش‌ها به ترتیب در علف‌کش‌ها، حشره‌کش‌ها و قارچ‌کش‌ها ثبت است. برای ساماندهی مسئله کنترل کیفیت آفت‌کش‌ها رعایت موارد ذیل ضروری است:
۱– برای کنترل کیفیت آفت‌کش‌ها آزمایشگاه مرجع و همکار با امکانات کامل و پرسنل متخصص و با اطلاعات به‌روز ضرورت دارد. فراهم کردن امکانات، تجهیزات، مواد شیمیایی و به‌روز نمودن کلیه دستورالعمل‌ها و روش‌های کنترل کیفی در سطح آزمایشگاه مرجع و همکار و همچنین ارتقاء سطح دانش کارشناسان آزمایشگاه یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. این مهم در اولویت برنامه‌های سازمان حفظ نباتات است.
۲– توسعه و ایجاد آزمایشگاه‌های کنترل کیفی سموم با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی زیر نظر سازمان حفظ نباتات و الزام کلیه تولیدکنندگان و واردکنندگان به اخذ تأییدیه از این آزمایشگاه‌ها قبل از توزیع سموم ضرورتی بسیار مهم است.
۳– ضروری است مقررات ثبت آفت‌کش‌ها باهدف ثبت تدریجی کلیه آفت‌کش‌ها بانام تجاری و الزام به ثبت منبع تأمین سموم اصلاح شود.
۴– انجام نمونه‌برداری‌های تصادفی توسط ناظر این سازمان به‌صورت مستمر از انبارهای استانی شرکت‌ها قبل از توزیع و فروشگاه‌های سموم به‌صورت منظم برنامه‌ریزی‌شده و در حال انجام است.
۵– ضرورت دارند روشی اتخاذ شود که خرید آفت‌کش‌های تکنیکال و آماده مصرف وارداتی از کشور چین و هند از شرکت‌های صورت بگیرد که گواهی تأیید یا فروش در اتحادیه اروپا، آمریکا، ژاپن و سایر کشورهای معتبر رادارند. این اولویت می‌تواند تا حد زیادی منجر به ارتقاء سطح اطمینان از کیفیت آفت‌کش‌ها شود.
۶– اصلاح قوانین و تعیین مجازات‌های سخت برای تولیدکنندگان و واردکنندگان متخلف که استانداردهای ضروری کنترل کیفیت و رعایت نمی‌کنند در اولویت کاری برنامه سازمان حفظ نباتات قرار دارد.
۷– ارزیابی کیفیت سموم وارداتی و تولید داخل توسط سازمان حفظ نباتات و معرفی شرکت‌های برتر به مصرف‌کنندگان جهت حمایت از بخش‌های خصوصی که تابع مقررات کنترل کیفیت هستند، در اولویت سازمان حفظ نباتات قرار دارد.
* مسعود لطیفیان
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور (عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی)
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور (عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی)
منبع:
خبرگزاری میزان
