با وجود آنکه در برنامه هفتم پیشرفت، دستیابی به خودکفایی ۴۰ درصدی در تولید ذرت و دانه‌های روغنی به‌عنوان یکی از اهداف کلیدی بخش کشاورزی تعیین شده است، دولت تحقق این حکم را به عنوان یکی از احکام غیرقابل اجرا در نظر گرفته که به اذعان کارشناسان باعث تهدید امنیت غذایی کشور است.
مهندس هزارجریبی مجری سابق طرح دانه‌های روغنی با اشاره به دستیابی خودکفایی ۴۰ درصدی در تولید ذرت و دانه‌های روغنی در برنامه هفتم توسعه تصریح کرد: «اگر ارز وارداتی از ارز دولتی حذف شود، این امکان وجود دارد که در داخل کشور تولید شود ولی تا مادامی که ارز دولتی و ارزان قیمت تخصیص داده شود و کالا را از خارج کشور وارد کنیم، در تأمین ۴۰ درصدی دانه‌های روغنی و ذرت با تأخیر مواجه می‌شویم.»
چرا کشاورزان رقبتی به کاشت دانه‌های روغنی ندارند؟
بر اساس گزارش‌های رسمی، کاهش رغبت کشاورزان به کشت ذرت و دانه‌های روغنی از مهم‌ترین موانع تحقق این هدف محسوب می‌شود. اگرچه طی ماه‌های اخیر پرداخت مطالبات کشاورزان نسبت به گذشته بهبود یافته، اما همچنان قیمت پایین خرید تضمینی، تأخیر در پرداخت‌ها و نبود انگیزه اقتصادی کافی از جمله دلایل اصلی کاهش سطح زیر کشت این محصولات عنوان می‌شود.
این کارشناس حوزه کشاورزی با اشاره به این وضعیت گفت: «درست است که شرایط پرداخت‌ها نسبت به گذشته بهتر شده است، اما همچنان فاصله قیمتی میان تولید داخلی و واردات باعث شده کشاورزان تمایل چندانی به کشت دانه‌های روغنی نداشته باشند. در واقع تا زمانی که سودآوری کشت داخلی تضمین نشود، نمی‌توان انتظار داشت سطح تولید افزایش یابد».
ظرفیت‌های مغفول کشت کنجد و سویا
وی درباره ظرفیت‌های مغفول در توسعه دانه‌های روغنی کمتر ترویج‌شده مانند کنجد و کاملینا نیز اظهار کرد: «گیاهانی مانند کنجد و کاملینا می‌توانند در ارتقای ضریب خودکفایی نقش قابل توجهی داشته باشند. کنجد گیاهی بهاره و تابستانی است و وابسته به آب هست قابلیت کشت بالایی ندارد ولی کاملینا نیز گیاهی دیم و مقاوم به سرما و گرماست؛ بنابراین می‌توان روی آن‌ها برای توسعه پایدار دانه‌های روغنی در آینده حساب باز کرد».
در مورد سویا نیز این کارشناس تأکید کرد که اگرچه در استان‌های گلستان و مازندران پتانسیل کشت آن وجود دارد، اما توسعه وسیع آن در کشور دشوار است: «در اراضی شمال کشور که آبی هستند، بخشی از زمین‌ها به باغ تبدیل شده و اراضی دیم نیز با بارش اندک مواجه‌اند. درصورتی‌که بتوان کشت سویا را جایگزین برنج در مناطق مستعد کرد، می‌توان به احیای رونق گذشته امیدوار بود، اما انتظار گسترده از سویا در سطح ملی چندان واقع‌بینانه نیست».
لایحه دولت، تضعیف امنیت غذایی است
او در ادامه درباره لایحه جدید دولت برای بازنگری در برخی مواد بخش کشاورزی برنامه هفتم توسعه هشدار داد و گفت: «در این لایحه، محدودیت‌هایی برای برخی شاخص‌های عملکردی و اهداف خودکفایی محصولات راهبردی در نظر گرفته شده است. کاهش این اهداف، به معنای عقب‌نشینی از برنامه‌های امنیت غذایی کشور است و می‌تواند وابستگی به واردات را افزایش دهد».
این کارشناس در پایان تأکید کرد: «توسعه تولید داخلی دانه‌های روغنی و حمایت واقعی از کشاورزان، باید همچنان یکی از اولویت‌های راهبردی دولت باشد. کاهش اهداف کمی در این زمینه نه‌تنها امنیت غذایی کشور را تهدید می‌کند، بلکه تضعیف‌کننده سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نیز خواهد بود.»
منبع:خبرگزاری مهر
