مهندس ولید اتحادی، از فعالان حوزه کشاورزی گلخانه‌ای، در شهرک گلخانه‌ای مهستان واقع در شهر جدید هشتگرد از سال ۱۴۰۰ با همکاری یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان به بهره‌گیری از فناوری نانوحباب در کشت هیدروپونیک توت‌فرنگی روی آورده است و در این همکاری دستگاه NANOX-GH-05 را در سیستم آبیاری خود نصب کرده و حالا پس از گذشت چهار سال، گزارش‌های عملکرد این فناوری نتایج قابل‌توجهی را به ثبت رسانده است.
اتحادی، استفاده از آب نانوحباب‌دار را موجب افزایش چشمگیر اکسیژن محلول در سیستم آبیاری دانست و اظهار کرد: این افزایش نه‌تنها رشد گیاه را بهبود داده، بلکه نیاز به بسیاری از مواد افزودنی و نهاده‌های شیمیایی را نیز کاهش داده است. طبق داده‌های ثبت‌شده در این گلخانه، میزان اکسیژن محلول در آب در حالت عادی و بدون استفاده از نانوحباب‌ها حدود ۵ ppm بوده است، اما پس از نصب دستگاه نانوحباب‌ساز، این مقدار به محدوده ۱۴ تا ۱۶ ppm افزایش یافته که بیش از ۲۰۰ درصد رشد را نشان می‌دهد. این سطح از اکسیژن محلول، محیط ریشه را به‌شدت بهبود داده و فعالیت‌های زیستی آن را متعادل و تقویت کرده است.
وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین اثرات مشاهده‌شده در سیستم کشت این گلخانه، حذف کامل نیاز به مصرف قارچ‌کش‌ها بوده است. در روش‌های معمول کشت هیدروپونیک، پس از نخستین برداشت محصول، محیط اطراف ریشه مستعد رشد قارچ‌ها می‌شود و کشاورزان ناگزیر به استفاده از قارچ‌کش‌های شیمیایی هستند. اما به‌گفته مهندس اتحادی، از زمان استفاده از آب نانوحباب‌دار، دیگر نیازی به قارچ‌کش نبوده و سلامت بستر ریشه به‌صورت طبیعی حفظ شده است.
از دیگر نتایج ثبت‌شده، افزایش قابل‌توجه بهره‌وری تولید است. میزان کل محصولات تولیدشده در گلخانه توت‌فرنگی مورد مطالعه، طی این سال‌ها با افزایش ۱۳ درصدی همراه بوده و نسبت محصول ممتاز نیز رشدی ۲۵ درصدی را نشان داده است. این نتایج در حالی به‌دست آمده‌اند که سایر شرایط کشت از جمله نوع بستر، میزان نور، عناصر غذایی و زمان‌بندی آبیاری ثابت نگه داشته شده‌اند و تنها متغیر اصلی، افزودن نانوحباب به آب آبیاری بوده است.
به نقل از ستاد نانو، افزایش غلظت اکسیژن در آب موجب بهبود تنفس ریشه، افزایش فعالیت‌های زیستی مفید و مهار پاتوژن‌های مضر شده است. همچنین با توجه به اینکه برخی از باکتری‌های مفید مانند باسیلوس‌ها هوازی هستند، تأمین اکسیژن کافی موجب رشد طبیعی این باکتری‌ها شده و در نتیجه میزان نیاز به افزودن باسیلوس به آب نیز کاهش یافته است. این مسئله علاوه بر کاهش هزینه‌های تغذیه زیستی، تعادل میکروبی مناسبی را در محیط ریشه حفظ کرده است.
اثر دیگر استفاده از نانوحباب در سیستم‌های گلخانه‌ای، کاهش جلبک‌ها و رسوبات زیستی در لوله‌های آبیاری است. در سیستم‌های هیدروپونیک، وجود رطوبت و نور و مواد مغذی در لوله‌ها بستر مناسبی برای رشد جلبک و زیست‌توده فراهم می‌کند که نیازمند شست‌وشوی دوره‌ای و افزودن مواد ضدجلبک است. اما در گلخانه مذکور با استفاده از آب نانوحباب‌دار، این پدیده به حداقل رسیده و شبکه آبیاری برای مدت طولانی‌تری پاک و بدون رسوب باقی مانده است.
گزارش‌های مستند ارائه‌شده از سوی این گلخانه، مهر تأییدی بر کارآمدی این دستگاه نانوحباب‌ساز در شرایط واقعی مزرعه‌ای است و می‌تواند به‌عنوان الگویی موفق برای سایر تولیدکنندگان گلخانه‌ای کشور مطرح شود. استفاده از فناوری نانوحباب، اکنون به‌عنوان یکی از مسیرهای نوآورانه در ارتقای بهره‌وری کشاورزی شناخته می‌شود؛ مسیری که همزمان با حفظ محیط‌زیست، به افزایش درآمد کشاورز نیز منجر خواهد شد.
منبع: ایسنا
