گروه استان‌ها: منفعت بازار برنج سهم دلالان است. وقتی سخن از گرانی ارزاق به میان می‌آید، رشد قیمت برنج به ویژه در ماه‌های اخیر نگاه‌ها را به خود می‌خواند. حالا سفره بسیاری از اهالی سرزمین شالیزارهای طلایی از عطر و طعم برنج این خطه محروم مانده است.
بهای برنج در گیلان بیشتر از قیمت اقلام دیگر توجه گیلانیان را جلب می‌کند. چرا که برنج محصولی راهبردی است که معیشت بسیاری از مردم گیلان به آن پیوند خورده است. زنان و مردان شالیکار سال‌های بسیار است که مشقت کشت برنج را به جان می‌خرند تا چرخ معیشت خویش را بگردانند؛ چرخی که به دشواری می‌چرخد. ممکن است برخی گمان کنند، قیمت بالای برنج از منفعت کشت این محصول نشان دارد اما واقعیت این است که سهم کشاورزان در فراز و نشیب سخت تولید برنج چندان نیست و منفعت اصلی نصیب واسطه‌هایی می‌شود که پس از درو محصول از راه می‌رسند.
دلالان زمانی برای خرید اقدام می‌کنند که شالیکاران زیر سنگینی بار هزینه‌های کارشان، کمر خم کرده‌اند و دل نگران مخارج زندگی خویش هستند. آنها ماحصل ماه‌ها تلاش خود را اغلب به دلالانی می‌فروشند که برنج مرغوب گیلان زمین را در زمان مناسب و به قیمت بالا وارد بازار می‌کنند. و البته سودی که واسطه‌ها می‌برند گاه با مخلوط کردن ارقام مرغوب با ارقامی که از مرغوبیت کمتر برخوردارند، بیشتر نیز می‌شود.
استان گیلان، بزرگترین تولیدکننده ارقام بومی و با کیفیت برنج ایران به شمار می‌آید و همچنین در جایگاه دوم تولید برنج کشور قرار دارد. این امر حاکی از اهمیت تولید برنج در این استان دارد. بی‌تردید در چنین استانی وقتی سخن از تولید و حمایت آن به میان می‌آید، نمی‌توان نسبت به تولیدکنندگان برنج کم‌توجه باشیم. حمایت از تولید برنج می‌تواند در زمینه‌هایی چون آموزش، مکانیزاسیون کشاورزی، مدیریت مناسب منابع آبی، در نظر گرفتن تسهیلات مناسب انجام شود اما از یاد نباید برد که کوتاه‌کردن دست واسطه‌ها در حدفاصل بین تولید تا عرضه به بازار از جمله اقداماتی است که می‌تواند به نفع تولیدکنندگان و همچنین مصرف‌کنندگان برنج باشد.
چند برابر شدن هزینه‌های کاشت برنج
احمد کاظمی یکی از شالیکاران گیلانی در با اشاره به اینکه قیمت الان برنج بین ۴۸ تا ۵۰ هزار تومان در بازار است، اظهار گرد: از البته این افزایش قیمت در مناطق و محله‌های مختلف مثل مرکز استان و شهرستان‌ها با هم متفاوت است.
وی با بیان اینکه قیمت برنج در مقایسه با سایر اقلام اساسی که هر روز افزایش می‌یابد افزایش قابل توجهی نداشته است، گفت: یکی از نکاتی که باید به آن اشاره کرد این است که کشاورزان برنج خود را امسال حدود ۴۳ هزار تومان به فروش رسانده‌اند اما همین برنج اگر بخواهد به دست مصرف کننده برسد بین ۵۰ تا حتی ۶۰ هزار تومان قیمت دارد.
این شالیکار گیلانی با اشاره به اینکه برای همه سوال است چرا قیمت برنج آن هم در این استان که قطب تولید آن محسوب می‌شود باید به این اندازه بالا باشد، افزود: خشکسالی و هزینه‌های بالای تولید که امسال در مقایسه با سال‌های گذشته بسیار افزایش یافته شاید یکی از مهم‌ترین دلایل آن باشد.
وی ادامه داد: برای مثال امسال هر کیسه کود شیمیایی که در سال‌های گذشته کیسه‌ای ۶۰ هزار تومان خریداری می‌شد بیش از ۳۶۰ هزار تومان خریده‌ایم و یا دستمزد کارگران نیز که در سال گذشته ۲۰۰ هزار تومان بوده امسال به ۶۰۰ هزار تومان رسیده است.
کاظمی با اشاره به اینکه در سال گذشته کاشت هر هکتار شالیزار ۷۰۰ هزار تومان برای شالیکار تمام می‌شد در حال که این مبلغ امسال به بیش از دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسیده است در سال گذشته کاشت هر هکتار شالیزار ۷۰۰ هزار تومان برای شالیکار تمام می‌شد در حال که این مبلغ امسال به بیش از دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسیده است، گفت: تمام نهادهای کشاورزی مورد نیاز برای کشت برنج افزایش قیمت قابل توجهی داشتند و متأسفانه در کنار همه این هزینه باید به خشکسالی و یا باران‌های سیل آسا و خسارت به شالیزارها نیز اشاره کرد.
وی با بیان اینکه همه این عوامل در سال‌های گذشته به ویژه امسال کاهش محصول برنج در هر هکتار برای کشاورزان را به دنبال داشته است، اضافه کرد: امسال ما در همان روزهای ابتدایی برای جبران هزینه‌ها مجبور به فروش برنج خود به قیمت ۴۳ هزار تومان شدیم که همین محصول توسط دلالان با قیمت بیش از ۵۰ هزار تومان معامله می‌شود.
این شالیکار گیلانی با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر هیچ سودی از کشت برنج نصیب کشاورزان نشده است، گفت: سختی‌ها و رنج‌های کار توسط کشاورزان تحمل می‌شود سود کار نصیب دلالان و واسطه‌ها می‌شود.
نقش تعیین کننده واسطه گران و دلالان در قیمت برنج
معاون اقتصادی جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه این استان کشاورزی است، گفت: سالانه ۷۰ نوع محصول کشاورزی در گیلان زیر کشت می‌رود ۲۰ نوع آن در سطح کشور در رده‌های اول تا دوازدهم قرار دارند.
بهمن علیزاده با اشاره به اینکه تولید هیچ گاه در قیمت برنج تأثیر مستقیم ندارد، افزود: تولید برنج گیلان نه تنها تأمین کننده نیاز استان بلکه در کنار ورود برنج خارجی، نیاز کشور را هم تأمین می‌کند.
معاون اقتصادی جهاد کشاورزی گیلان، برپایی نمایشگاه‌های عرضه برنج را یکی از راه‌های حذف واسطه‌ها از این محصول عنوان و بیان کرد: برنج در لیست بورس قرار دارد و زیربنای بورسی شدن آن فراهم شده ولی تاکنون عملیاتی نشده است.
علیزاده با تاکید بر برپایی نمایشگاه عرضه محصولات برنج در گیلان، بیان کرد: تمام تلاش ما این است اقدامات لازم را برای برپایی نمایشگاه محصولات برنج در استان فراهم کنیم.
وی با اشاره نظارت‌های مستمر در تنظیم بازار برنج استان، اضافه کرد: تاکنون در راستای تنظیم بازار و حذف واسطه‌ها بیش از ۱۰۰ هزار تن برنج را به صورت بسته بندی مدیریت کرده‌ایم و تلاش‌ها برای بسته بندی همه محصول تولید شده برنج گیلان و حذف واسطه‌ها ادامه دارد.
معاون اقتصادی جهاد کشاورزی گیلان دلالی و واسطه گری‌ها را دلیل اصلی نوسانات قیمت برنج در استان دلالی و واسطه گری‌ها دلیل اصلی نوسانات قیمت برنج در گیلان است دانست و اظهار کرد: با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از تولیدات برنج توسط کشاورزان از چرخه تولید به توزیع و روانه بازار می‌شود در این میان نقش واسطه گران و دلالان در قیمت برنج تعیین کننده است.
علیزاده توپ نظارت بر بازار برنج را به زمین صمت انداخت و گفت: مسئولیت اصلی تنظیم بازار با سازمان صمت است و باید نظارت‌ها بر بازار توسط آن این سازمان انجام شود.
وی یاد آور شد: راه اندازی زنجیره تولید برنج، از کاشت، برداشت و توزیع این محصول می‌تواند موجب حذف واسطه‌ها در بازار این محصول شود.
