دغدغه و نکته مهمی که این روزها شالیکارانی را که سخت در حال برداشت محصولشان هستند،آمار اتحادیه شالیکوبی داران مازندران مبنی بر وجود حدود ۲۰۰ هزار تن برنج پارساله در انبار کارخانه ها است، چراکه خطر نفوذ و گسترش شپشک یا به اصطلاح شالیکاران ” ایزی ” به برنج نو دور از انتظار نیست.
آفت ” ایزی ” به خاطر شرایط رطوبتی هوا و زمین به سرعت فعال و تکثیر می شود. از آن جایی که عطر و بوی برنج نو همراه با گرمای هوا و رطوبت زمینه را برای هجوم شپشک ، دوچندان فراهم می کند و از طرفی تقریبا مقابله با این آفت در انبار شالیکوبی ها غیر ممکن است، به همین دلیل بعضی از کشاورزان نسبت به انتقال محصولشان به شالیکوبی ها نگران و مردد هستند.
بررسی میدانی از شالیکوبی‌های آمل، بابل و ساری نشان می دهد که روزانه با روانه شدن شالی های درو شده، حدود یک تن برنج سفید در شالیکوبی ها استحصال و درکیسه ها بسته بندی می شود، ولی هیچگونه خرید و فروشی در شالیکوبی ها انجام نمی شود و همه طرف ها از کشاورز گرفته تا دست اندرکاران شالیکوبی ها و بازار عمده فروشی منتظر کشف قیمت هستند.
طبق بررسی های صورت گرفته شالیکاران با انتظار و امید بالا رفتن قیمت متناسب با نرخ تورم، هزینه‌های تولید و معیشت، محصول آماده فروش خود را انبار می کنند، حال آن که وجود آفت انباری در شالیکوبی ها مزید بر نگرانی های تولید کنندگان شده است.
شالیکاری از روستای کاشی محله بخش دابودشت آمل با اظهار این که کشاورزان مازندران امسال بر خلاف سال های گذشته با مشکلات زیادی از جمله کمبود آب، تنش خشکی، افزایش قیمت نهاده‌ها و مهمتر از آن قیمت پایین و به فروش نرفتن محصول سال گذشته مواجه بودند، گفت: در چنین شرایطی که اکنون محصولشان به مرحله برداشت رسیده است، خطر آفت انباری ” ایزی ” برای برنج نو دغدغه جدی تر از رکود بازار شده است.
ذبیخ الله صالحی در گفت و گو با ایرنا تصریح کرد: با توجه به شرایط بازار و قیمت برنج به نظر می رسد زمان ماندگاری و انبار شدن برنج نو تا کشف قیمت متناسب با هزینه های تولید طولانی شود، بنابراین خطر گسترش این آفت بسیار نگران کننده خواهد بود.
وی با توضیح این که معمولا تقاضا برای خرید برنج کهنه با ورود برنج نو کمتر خواهد شد، بیان داشت: به رغم این که شالیکوبی داران نسبت به این خطر آگاه هستند، اما به نظر می رسد چاره ای نداشته و البته تصمیم با کشاورزان است که بخواهند محصولشان را به کارخانه ببرند یا نه!
این کشاورز در عین حال گفت که از طرفی وقتی درو شالی همراه با رطوبت ۳۰ درصد با کمباین انجام می شود، شالی باید در بازه زمانی کمتر از ۲۴ تا ۴۸ ساعت از گونی ها خالی و وارد خشک کن ها شود، بنابراین کشاورزان نیز مجبور به انتقال محصولشان به شالیکوبی ها هستند.
شرایط و فرایند شالیکوبی ها به این صورت است با پس از تحویل شالی رطوبت دار به شالیکوبی داران ، شالی ها طبق نوبت وارد خشک کن ها و در بازه زمانی حداکثر ۷۲ ساعت وارد سامانه تبدیل شالی به برنج سفید می شود، نکته مهمتر این که برای جلوگیری افزایش شکستگی، حتی نمی توان همزمان برنج سفید گرم را با هدف دور نگه داشتن از برنج پارساله از شالیکوبی ها خارج کرد، بنابراین برنج نو در کنار برنج کهنه قرار گرفته و خطر سرایت آفت به برنج نو وجود دارد.
در برداشت مکانیزه شالی، دانه ها از خوشه های طلایی جدا شده و به اصطلاح همزمان با درو خرمنکوبی صورت می گیرد و با این روش رطوبت حدود ۳۰درصدی ناشی ازساقه زنده به شلتوک می رسد که باید در کمتر از ۴۸ساعت از گونی خارج و به مدت ۴۸ تا ۷۲ ساعت در دمای ۳۰ تا ۴۰ درجه خشک شود.
در گذشته شالی ها به صورت سنتی از ساقه با داس درو و به مدت سه روز روی ساقه در مزرعه و در معرض هوای آفتابی خشک می شده است و سپس با جمع آوری آن خرمنکوبی انجام می گرفت و در این روش شالی خشک شده مدت ها قابلیت نگهداری داشت و حتی در این روش شالیکاران معتقدند که هر چه شالی به صورت شلتوک نگهداری شود کیفیت آن در تبدیل به برنج سفید چندین برابر می شود.
استان مازندران حدود یکهزار و ۲۰۰ واحد شالیکوبی دارد که علاوه بر تبدیل شالی به برنج سفید، به عنوان محل خرید و فروش برنج به صورت عمده نیز شناخته می شوند.
بازار برنج مازندران در انتظار کشف قیمت
اظهارات کشاورزان و صاحبان چند شالیکوبی در شهرستان های بابل و آمل نشان می دهد که بازار خرید و فروشی برنج نو کاملا راکد است و هیچکس حاضر به اعلام قیمت نیست و ظاهرا همه منتظر اتفاق خاصی برای اعلام قیمت برنج نو هستند.
شالیکارانی که محصولشان را برای تبدیل به برنج سفید وارد شالیکوبی کرده اند، می گویند که فروش برنج نو با قیمتی که اکنون برنج سال گذشته در بازار مشتری دارد، برایشان به صرفه نیست. آنها به افزایش سطح عمومی قیمت ها در کشور مانند قیمت لوازم خانگی، حبوبات، گوشت، مرغ و لبنیات و دیگر کالاهای مورد نیازشان استناد می کنند و می گویند که فروش برنج نو به قیمت برنج سال گذشته ،برایشان اصلا به صرفه نیست.
پیش از برداشت شالی و ورود برنج نو به شالیکوبی ها، هر کیلوگرم برنج کشت طارم هاشمی و محلی ۶۵ تا ۷۵ هزار تومان به نسبت درصد شکستگی به ندرت خرید و فروش می شده است.
یکی از کشاورزان بخش لاله آباد بابل در محل شالیکوبی و هنگام تبدیل شلتوک به برنج سفید به این نکته تاکید کرد که امسال هزینه کشت و کارشان هم افزایش زیادی داشته و توقعشان با توجه به نرخ تورم، افزایش حداقل ۴۰ درصدی قیمت برنج نسبت به سال قبل است.
قدرت الله یوسفی با بیان این که سال گذشته در چنین روزهایی برنج نوبرانه تا ۱۰۰ هزار تومان خرید و فروش شده است و پس از آن در چند مرحله کاهشی شد و تا ۷۵هزار تومان هم رسید، افزود: فروش برنج نو کمتر از ۱۰۰ هزار تومان به هیچ عنوان به صرفه نیست.
وی با بیان این که گوشت قرمز ۱۶۰ تا ۱۸۰ هزار تومانی سال گذشته اکنون به ۴۰۰ هزار تومان، مرغ به ۱۰۵هزار تومان و ماهی قزل آلا ۹۰ تا ۱۱۰هزار تومانی به ۲۰۰ هزار تومان رسیده است، بیان داشت: این که برنج طارم محلی با عطر و طعم فوق العاده که هزینه تمام شده حدود ۵۵ تا ۶۰ هزار تومان دارد ،نباید کمتر از ۱۰۰ هزار تومان باشد.
این کشاورز بابلی گفت : نکته ای که مسوولان و دست اندرکاران باید به آن توجه کنند این است که کشاورز با فروش محصولش، درآمد سالانه خود را باید بدست بیاورد، مطمئنا با محاسبه بسیار ساده می توان درآمد شالیکاران را مشخص و قدرت خریدش را با نرخ تورم و قیمت مایحتاج اولیه از جمله لبنیات، گوشت قرمز و سفید مشخص کرد.
مدیر یکی از واحدهای شالیکوبی در بابل و از آگاهان وضعیت بازار برنج مازندران نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ضمن تایید وجود برنج پارساله در شالیکوبی ها گفت که از ۱۰ روز پیش تا کنون روزانه حدود ۲ تن برنج سفید طارم محلی و هاشمی در شالیکوبیش انبار می شود.
احمد قربانی با بیان این که اگرچه هنوز آفت انباری شپشک در برنج سال گذشته دیده نشده است، در عین حال افزود : به هر حال با قرار گرفتن برنج نو در کنار برنج قدیمی این خطر دور از انتظار نیست و اگر این آفت گستشر بیابد، کشاورزان به شدت در فروش بیش از پیش متضرر می شوند.
وی ادامه داد: به رغم این که کشاورز آماده عرضه محصولش به قیمت مناسب است، اما به دلیل عدم قیمت گذاری، خرید و فروشی صورت نمی گیرد ، کشاورزان به عنوان عرضه کنندگان افزایش ۴۰ درصدی قیمت برنج نسبت به سال قبل را مطرح می کنند.
سرویس خبری: کشاورزی و باغبانی
