موضوع سلامت غذایی بسیار گسترده بوده و ابعاد مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را در بر می‌گیرد. تولید و تأمین مواد غذایی که هم به لحاظ کمیت و کیفیت و هم از بعد سلامت و بهداشت از استانداردهای روز جهانی برخوردار باشد تضمین کننده یک زنجیره نسل بشری است که قرار است آینده یک جامعه و یک کشور را رقم بزنند.
هر چه انسان از سلامت جسمی کمتری برخوردار باشد باید انرژی بیشتری برای انجام اموری بگذارد که افراد دارای سلامت بالاتر، در شرایط معمول روزمره خود پیش می‌برد. البته در ادامه مشکلات جسمی ممکن است برخی عوارض روحی هم بروز و نمود پیدا کند که یکی از این عوامل بی حوصلگی افراد در حین فعالیت‌های گوناگون است.
در حال حاضر چند درصد سموم و آفت‌کش‌های در حال مصرف در بخش کشاورزی پرخطر است؟
حمید یدایی، مدیرکل دفتر آفت کش‌های سازمان حفظ نباتات گفت: تقریباً ۱۲ درصد سموم مصرف کشور پرخطر هستند؛ البته این عدد در سال‌های قبل نزدیک ۱۶ درصد بود.
وی افزود: بیشتر این ۱۲ درصد آفت‌کش پرخطر سمومی هستند که برای مبارزه با موش و ملخ استفاده می‌شود که مصرف آنها در اختیار سازمان حفظ نباتات است. به این ترتیب، شاید ۲ یا ۳ درصد از سموم پرخطر است که در دست کشاورز برای مبارزه با عوامل خسارت‌زا قرار دارد.
مدیرکل دفتر آفت کش‌های سازمان حفظ نباتات با بیان این که بیش از ۶۷ درصد آفت‌کش‌ها کم خطر است، اظهار کرد: باقی سموم که حدود ۲۱ درصد می‌شود جز دسته آفت‌کش‌های متوسط خطر است. در نتیجه عمده سموم مصرفی کشور در دسته کم خطر هستند.
معضل بخش کشاورزی بدمصرفی سموم است
یدایی با رد این موضوع که بیشترین مشکلات ما در محصولات کشاورزی مربوط به سموم پرخطر است، اظهار کرد: معضل اصلی حوزه تولید محصولات کشاورزی کشور، بدمصرفی است. متأسفانه برخی کشاورزان در شیوه استفاده از آفت‌کش‌ها فرمول را رعایت نکرده و مصرف درست ندارند.
وی ادامه داد: ما برای هر زراعت و آفت‌هایی که مختص آن زراعت است دستورالعمل داریم که برای این آفت و کنترل آن از فلان سموم استفاده شود. بعضی از کشاورزان بدون رعایت دستورالعمل‌ها از سمومی که شاید مثلاً توصیه دوستشان یا افراد غیرمتخصص است، سراغ این سموم با شیوه‌هایی که آنها تجویز می‌کنند، رفته تا پاسخ بگیرند.
وی تصریح کرد: این توصیه‌ها به هیچ عنوان مورد قبول و توصیه همکاران ما در بخش پیش‌آگاهی سازمان حفظ نباتات که دستورالعمل‌های لازم را صادر می‌کنند، نیست.
مدیرکل دفتر آفت کش‌های سازمان حفظ نباتات در پاسخ به این پرسش که چرا باید این نوع آفت‌کش‌ها در بازار باشد، اظهار کرد: تمام سمومی که برای کشاورزی است باید در دسترس باشد اما وقتی که دستورالعمل رعایت نمی‌شود این مشکل متوجه کسی است که آن را مورد استفاده غیراصولی قرار می‌دهد.
این مسئول دولتی فعال در بخش کشاورزی در ادامه سخنان خود گفت: معضل دیگر ما در بخش مصرف آفت‌کش‌ها در محصولات کشاورزی به پروتکل‌ها برمی‌گردد. معمولاً در کشورهای دیگر هنگامی که محصول تولید شده قرار است به بازار عرضه شود آزمایش می‌شوند. اگر برای تولید محصولات سموم خارج از دستورالعمل‌ها مصرف شده باشد به هیچ عنوان این کالاها وارد بازار نمی‌شود.
یدایی در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که آیا برگشت محصولات کشاورزی از برخی کشورها مانند روسیه به این موضوع بر می‌گشت، گفت: مشکلی که برای فلفل دلمه‌ای صادر شده به روسیه رخ داد به این مسئله بر می‌گشت که ما سموم مربوط به خودمان را داشتیم و روسیه آفت‌کش‌های مربوط به خودش. پس از این ماجرا روسیه پروتکل‌های خودش را برای ایران فرستاد که من می‌خواهم در تولیدات محصولات در نظر گرفته شده برای بازار روسیه از این آفت‌کش‌ها استفاده شود. در نتیجه محصولات ما مشکلی نداشت و در اروپا هم مصرف می‌شد.
وی اضافه کرد: هر کشوری برای خرید و واردات محصولات غذایی از کشورهای دیگر، می‌تواند پروتکل‌های خاص خودش را تعیین کند.
کشت برنج، از سموم سیستماتیک تا تماسی
مدیرکل دفتر آفت کش‌های سازمان حفظ نباتات درباره عدم صادرات برنج مازاد داخل (به دلیل قیمت بالا برخی از انواع داخلی) هم اظهار کرد: در بحث برنج مشکل صادرات نداریم. خوشبختانه بر اساس گزارش‌های سازمان غذا و دارو، محصول برنج ما طی دو سال اخیر چه ۱۴۰۲ و چه ۱۴۰۳ باقیمانده سمی نداشته است.
وی گفت: دلیل این امر به این موضوع بر می‌گردد سمومی که به کار برده می‌شود سمومی هستند که به صورت تماسی بوده نه سیستماتیک که وارد خود بخش میوه یا همان دانه برنج می‌شود.
یدایی درباره عدم صادرات آن در دو سال گذشته و فروش نرفتن بیش از ۶۰ درصد برنج داخل در سال ۱۴۰۲، گفت: مسئله قیمت‌های اعلامی است. قیمت برنج وارداتی کشور ارزان‌تر از برنج تولید داخل است. اگر قرار باشد صادر شود برنج ایرانی توان رقابت با برنج خارجی به لحاظ قیمت ندارد. اگر مصرف برنج در کشور پایین آمده به دلیل گران شدن این محصول داخلی بوده است.
وی گفت: با کاهش قدرت خرید محصولات روی دست کشاورزان باقی می‌ماند و افراد مبادرت به خرید برنج مثلاً سال قبل می‌کنند که ارزان‌تر است.
تفاوت پروتکل‌های ملی از یک کشور به کشور دیگر
این مسئول دولتی در پاسخ به این پرسش که آیا مشکل محصولات کشاورزی ما سموم و آفت کش‌های باقی مانده در این محصولات نیستند، اظهار کرد: هر کشوری از جمله کشور ما و کشورهای صادرکننده یک پروتکل‌هایی برای مصرف دارند؛ مثلاً پروتکل‌های اروپا سختگیرانه‌تر از سایر کشورها است در حالی که پروتکل آمریکا خیلی راحت‌تر تعریف شده‌اند.
یدایی در توضیح بیشتر گفت: بسته به میزان مصرف محصول در کشور مقصد، ممکن است پروتکل‌ها سختگیرانه تر باشد. یه عنوان مثال، چون مصرف مثلاً سبزی و صیفی‌جات در کشوری بیشتر است پروتکل‌های سختگیرانه‌تری در مورد مصرف سموم برای محصولات وارداتی لحاظ کند. یا در حالی که مثلاً برای گندم چون مصرفش بالا است با کمترین میزان باقی مانده سموم رد شود. این موضوع به سیاستی که کشور مقصد دارد و سبد غذایی که دارند، بر می‌گردد. برای کشور ما پروتکل‌های گندم مهم است زیرا قوت قالب مردم است در آمریکا و آمریکای شمالی ذرت مهم‌تر است و در اروپا سیب زمینی.
وی گفت: شاید پروتکل‌هایی که در ایران رعایت می‌شود در کشوری مانند هند یا عراق رعایت نشود و از نظر آنها پروتکل‌های ما سختگیرانه باشد.
مدیرکل دفتر آفت کش‌های سازمان حفظ نباتات در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که امسال از ۱۲ درصد سموم پر خطر، قرار است به چه درصدی برسیم، عنوان کرد: نمی‌توان عدد قطعی گفت اما تلاش است از این رقم کمتر باشد چون در حال تصویب آفت‌کش‌های کم خطر و گیاه پایه هستیم. در حال حاضر بیش از ۶۵ مورد آفت کش گیاه پایه در کشور تولید می‌شود.
منبع:خبرگزاری مهر
