در حالی که طی سال‌های اخیر بارها از خودکفایی در تولید گوشت قرمز سخن گفته شده، اما بازار داخلی همچنان با نوسانات قیمتی و کمبودهای مقطعی مواجه است. از یک‌سو واردات گوشت ادامه دارد و از سوی دیگر تولیدکنندگان داخلی با افزایش هزینه‌ها، کمبود نهاده و ضعف در حمایت‌های ساختاری روبه‌رو هستند. در چنین شرایطی، رئیس شورای تأمین دام کشور در گفت‌وگو با ایسنا، از چالش‌های پیش‌روی تحقق واقعی خودکفایی سخن گفت و با اشاره به وضعیت فعلی تولید، بر لزوم بازنگری در سیاست‌های حمایتی و تولیدی تأکید کرد.
خودکفایی در تولید گوشت، مفهومی وابسته به ثبات تولید و ظرفیت صادرات
منصور پوریان در گفت‌وگو با ایسنا، در واکنش به مباحث مطرح‌شده درباره واردات گوشت از برزیل با برند ایرانی گفت: خودکفایی مفهومی چندبُعدی است و تنها زمانی معنا پیدا می‌کند که تولید داخلی پاسخگوی نیاز کشور باشد و حتی امکان صادرات نیز فراهم شود. اما در شرایط فعلی، با توجه به خشکسالی، فقر مراتع، هزینه بالای تولید و ضعف مدیریت تولید، دستیابی به خودکفایی واقعی با چالش‌هایی جدی مواجه است.
وی افزود: زمانی می‌توان از خودکفایی سخن گفت که هزینه تولید در کشور پایین باشد و ظرفیت تولید به میزانی برسد که علاوه بر تأمین نیاز داخلی، امکان صادرات دام و گوشت نیز وجود داشته باشد. اما در حال حاضر، تمام تولید داخلی صرف تأمین بازار داخلی می‌شود و همین بازار نیز با نوسانات و کسری‌هایی مواجه است.
پوریان با تأکید بر اینکه هزینه‌های بالای تولید موجب کاهش صرفه اقتصادی دامداری و محدود شدن تولیدهای خانگی و روستایی شده است، اظهار کرد: در سال‌های اخیر، افزایش مداوم قیمت نهاده‌ها باعث شده بسیاری از دامداران کوچک توان ادامه فعالیت نداشته باشند.
رئیس شورای تأمین دام کشور با اشاره به نیاز مستمر برخی از مصرف‌کنندگان عمده نظیر صنایع فرآوری گوشت، پادگان‌ها و سایر مراکز بزرگ، گفت: خودکفایی زمانی تحقق می‌یابد که در هر فصل، جمعیت مولد و جمعیت کشتاری در سطحی بالاتر از نیاز بازار باشد. اما در برخی از مقاطع سال، کشور با کسری در جمعیت کشتاری روبرو می‌شود که همین امر واردات را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد.
پوریان در ادامه اظهار کرد: نمی‌توان صرفاً با اتکا به آمار تولید یا واردات، مدعی خودکفایی شد. زمانی می‌توان گفت کشور در حوزه گوشت قرمز به خودکفایی رسیده که این دستاورد در ثبات قیمت‌ها و تنظیم واقعی بازار خودش را نشان دهد.
وی با اشاره به افزایش چشمگیر قیمت گوشت در سال‌های اخیر افزود: در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷، قیمت هر کیلوگرم گوشت قرمز حدود ۳۶ هزار تومان بود، اما امروز شاهدیم که قیمت‌ها به چند برابر رسیده است. این جهش قیمتی در حالی رخ داده که در این مدت، واردات ادامه داشته، اما به دلیل افزایش هزینه‌های تولید و ضعف مدیریت در زنجیره تأمین، تأثیر مثبتی بر بازار نداشته‌ایم.
پوریان با انتقاد از نبود سیاست‌های پایدار حمایتی از تولیدکنندگان خرد و روستایی گفت: بخش عمده تولید گوشت کشور به شکل روستایی و خانگی انجام می‌شود. با افزایش هزینه‌ها و نبود حمایت کافی، این بخش از تولید تحت فشار قرار گرفته و نمی‌تواند نقش مؤثری در تعادل بازار ایفا کند.
وی با اشاره به اینکه تولید دام در ایران بیشتر مبتنی بر استفاده از علوفه خشک است، تصریح کرد: نظام تغذیه‌ای دام‌ها، یکی از دلایل افزایش هزینه‌های تولید است. تا زمانی که تولید دام به‌صرفه و روان‌سازی نشود، نمی‌توان انتظار داشت که عرضه گوشت در کشور پایدار و قابل توسعه باشد.
پوریان خاطرنشان کرد: در سال‌هایی که کشور صادرات گوشت به کشورهایی مانند قطر را تجربه می‌کرد، قیمت صادراتی هر کیلو دام حدود ۲۶ هزار تومان بود، اما اکنون با وجود رشد چندبرابری قیمت‌ها، نه تنها صادراتی نداریم بلکه برای تأمین نیاز داخل نیز با مشکل روبه‌رو هستیم.
وی در پایان تأکید کرد: اگر خواستار تحقق واقعی خودکفایی هستیم، باید ساختار تولید از اساس بازنگری شود؛ از کاهش هزینه‌های نهاده‌ها گرفته تا حمایت هدفمند از تولیدکنندگان. تنها در این صورت می‌توان به ثبات بازار و امکان صادرات امیدوار بود.
منبع:ایسنا
