آقای یزدان پناه مدیرعامل مرکز تجارت پایانه صادرات برنج ایران در گفتگو با برنامه مجله کشاورزی شبکه رادیویی اقتصاد به بررسی وضع شالیکاران از تولید تا صادرات پرداخت . متن این گفتگو بدین شرح است .
سوال: جدیدا آقای مختاریانی و دوستانشان انجمن تولید کنندگان و تامین کنندگان برنج، را تشکیل دادند، فعال هستند و خیلی خوب است که ما این زنجیره تولید را از ابتدا تا صادرات آن با یک انجمن پیگیری کنیم و از شالیکاران و تولیدکنندگان حمایت کنیم. به نظر شما ماچقدرسالها از این بخش مغفول بودیم. چه راهکار‌هایی ارائه می‌دهید برای بهتر شدن وضعیت شالیکاران و از آن طرف هم مشخص شود یعنی زمانی ما واردات آن چنان زیاد داریم که به تولید داخل ضربه میزنیم و یک زمانی آنقدر تعلل می‌کنیم که قیمت داخل بالا می‌رود و مصرف کننده متضرر می‌شود؟
آقای یزدان پناه: کاملا درست میفرمایید این یکی از نقایصی بود که همیشه وجود داشت از یک سو تولیدکنندگان و شالیکاران عزیز را داشتیم که دائما به علت سیاست‌ها و تصمیمات اشتباه متضرر می‌شدند و از طرف دیگر مصرف کننده را داریم وقتی ما توان تولید نداریم به اندازه‌ای که بتوانیم تامین کنیم و کسر تولید داریم، به اندازه نیازمان باید واردات انجام شود. سال‌های سال اختلاف وجود داشت نسبت به میزان واردات، نسبت به تنظیم بازار و مشکلاتی که به وجود آمده بود به واسطه تصمیم‌های مقطعی که گرفته می‌شد و اصولاً هم ناصحیح و یا دیر هنگام بود، اما با تشکیل این انجمن که متشکل از اعضا و گروه‌های قدرتمند هم وارد کننده و هم تولید کننده و هم کسانی که بسته بندی می‌کنند، این عزیزان گرد هم آمدند، قدرت زیادی در عرضه برنج دارند، زنجیره گسترده‌ای به واسطه فروشگاه‌های زنجیره‌ای در سطح کشور دارند بنابراین همکاری این انجمن با وزارت جهاد کشاورزی و تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری درست در مقاطع مختلف و پیش بینی بازار که کشاورزان عزیز ما در زمان عرضه به مشکل بر نخورند و نهایتاً مصرف کننده ما هم قدرت انتخاب داشته باشد نسبت به بضاعتی که دارد بتواند برنج مورد نیاز خودش را تهیه کند و برنج از سبد غذاییش حذف نشود با توجه به اینکه این انجمن از اعضای مختلف که با هم، هم فکری می‌کنند، متخصصان مختلف را آوردند و بررسی می‌کنند، برنامه‌ریزی‌هایی که ما داریم پیشنهاد می‌دهیم به سازمان جهاد کشاورزی با وزارت جهاد، تفاهم نامه‌ای که داریم انجام می‌دهیم، امیدوار هستیم بتوانیم در سال‌های پیش رو این معضلی که هر ساله وجود داشت نسبت به واردات برنج، نسبت به حجم واردات، نسبت به زمان خرید برنج، نسبت به قیمت توافقی این مسائل انشاالله امیدواریم این بخش خصوصی قدرتمند که کنار هم جمع شدند و با راهنمایی متخصصان و همکاری وزارت جهاد کشاورزی به سرانجام برسد.
سوال: در حال حاضر مشکل ما در بحث تولید چیست؟ آیا در بخش فرآوری امکانش است، ما با کارخانه‌های فرآوری برنج با ظرفیت بالای ۱۰۰ هزار تن و کشت‌های قراردادی می‌توانیم برنج مورد نیاز کارخانجات را در داخل تامین کنیم؟
آقای یزدان پناه: بله، رویکردی که وجود دارد طبیعی است که ما می‌خواهیم به سمت خودکفایی و یا حداقل خود اتکایی در زمینه تولید برنج برسیم چرا که یک محصول استراتژیک است، مربوط به امنیت غذایی و امنیت کشور می‌شود، این ممکن نمی‌شود مگر این که ما از تکنولوژی‌های روز استفاده کنیم بعضا کارخانه‌هایی وجود دارد قدیمی با دستگاه‌های قدیمی، ضایعات زیاد دارند، آن بهره وری را ندارند، طبیعی است که این‌ها باید تبدیل و پهنه بندی شود نسبت به ارقام اصلاح شده، ارقامی که ما بتوانیم در واحد سطح محصولات بیشتری را بگیریم، در این زمینه موسسه تحقیقات دارد تلاش‌های خوبی را انجام می‌دهد جا دارد از آن‌ها تشکر کنیم و همچنین مهم‌ترین بخش، بخش خصوصی است که باید پای کار بیاید نسبت به فرآوری آن، ایجاد ارزش افزوده، بسته بندی، برندسازی و نهایتاً عرضه در بازار و صادرات برنج که الحمدالله با تشکیل این انجمن و کسانی که الان پای کار آمدند دوستانی که آمدند الحمدالله این‌ها دارد دیده و انجام می‌شود.
سوال: از مرکز خودتان وبحث تجارت و پایانه صادرات برنج ایران برای ما بگویید؟
آقای یزدان پناه: یکی از مسائلی که اساسا در کشور ما مغفول واقع شده بحث تجارت و بازرگانی است در صورتی که در هر تولیدی، هر کالایی چه صنعتی باشد چه کشاورزی ۶۰ درصد زنجیره ارزش را بازرگانی تعیین می‌کند یعنی اگر شما نتوانید محصولی که تولید کردید را به فروش برسانید عملاً آن تولید با شکست مواجه می‌شود ، اگر ما می‌خواهیم در حوزه کشاورزی و برنج هم یک تولید پایدار داشته باشیم و بتوانیم به سمت خودکفایی برویم قطعاً باید یک بازرگانی فعالی داشته باشیم که بتواند نسبت به بازاریابی، طرف‌های تجاری و تنظیم بازار اقدام کند و الحمدالله با ایجاد چنین مرکزی هم نسبت به صادرات تحقیقات خوبی انجام شد و دارد صادراتی هم انجام می‌شود، هرچند در ابعاد کوچک، اما خوب به هر حال باید این گام را برداشت هم نسبت به بازار مثل ابزار‌های نوینی که در بورس کالای کشاورزی وجود دارد، ما توانستیم برنج محلی طارم و برنج پرمحصول فجر را وارد بورس کالای کشاورزی کنیم، کشاورزان مستقیم می‌توانند در آنجا برنج هایشان را در سراسر کشور به فروش برسانند و پارامتر‌های دیگری که می‌تواند کمک کند به زنجیره ارزش تولید، خصوصاً با این اتحادی که در بخش خصوصی به وجود آمده امیدواریم که دانه دانه بتوانیم با کمک دولتی‌ها مسائل و مشکلات موجود در حوزه را حل کنیم .
سوال: در بحث بازاریابی کشور‌هایی مثل هند و پاکستان به نسبت تولید برنج و کیفیت برن که داریم فکر می‌کنم خیلی جلوتر از آن‌ها هستیم، ولی آن‌ها در بازاریابی از ما خیلی جلوترند و ذائقه مردم دنیا را به سمت برنج خودشان دارند برمی‌گردانند، ما که این همه برنج خوشمزه و خوش خوراک و خوش قد و بالا داریم چرا بازاریابی خوبی صورت نمی‌گیرد تا یک مامنی برای تولید کننده‌های ما شود و ما چیزی که دنیا نیاز دارد را برای آن‌ها تولید و صادر کنیم؟
آقای یزدان پناه: عرض کردم ما بعضا با سیاست اشتباه و با ارتباطات اشتباه به عنوان نمونه سال گذشته صادرات ممنوع شد، نه صادرات مقدارش زیاد بود نه تاثیرگذار بود وقتی شما طرف تجاری را پیدا کردید باید اعتمادسازی کنید با قطع این ارتباط طبیعی است به دست آوردن آن بسیار دشوار خواهد بود. ما باید به سمت صادرات برویم مفهوم صادرات هم این نیست که هر آنچه که زیاد دارید را صادر کنید. صادرات یعنی رونق یعنی تلاش برای افزایش کیفیت، یعنی حضور در بازار‌های جهانی، یعنی تنظیم بازار یعنی شما یک بستری را دارید هر وقت بازار داخل دچار چالش شود در این بستر هم می‌توانید صادرات کنید و هم می‌توانید واردات کنید یعنی راحت‌تر این تنظیم را انجام دهید، تلاش می‌خواهد باید در نمایشگاه ها، عواملی که وجود دارد تلاش کنیم تا بتوانیم برنج خودمان را بشناسانیم. در این زمینه همین طور که فرمودید هند، پاکستان خیلی تلاش کردند حتی از زعفران ما که می‌توانست خیلی معروف باشد از ما گرفتند بعضی از کشور‌ها دارند صادر می‌کنند بنابراین در این زمینه طبیعی است که بخش خصوصی با حمایت بخش دولتی.قطعاً باید تلاش بیشتری کند .
سوال: آن طور که من برداشت می‌کنم ما تمام تلاشمان را در بخش تولید داریم انجام می‌دهیم، ولی آن طرف دولت باید برای بحث صادرات حمایت کند
