نخستین خبر مهم روزهای پایانی خرداد ۱۴۰۲ مربوط به سکاندار جدید وزارت جهاد کشاورزی است. محمدعلی نیکبخت با رأی ۱۹۸ نماینده موافق مجلس شورای اسلامی به عنوان وزیر جهاد کشاورزی انتخاب شد.
نیکبخت پیش از این رئیس سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران بود.
وضعیت تولید و نیاز کالاهای اساسی
مهر در سلسله گزارش‌هایی به وضعیت تولید، نیاز بازار و صادرات برخی اقلام اساسی از جمله گندم، برنج، گوشت مرغ، قرمز و… پرداخته است.
گوشت مرغ: در حوزه گوشت مرغ، مدیرعامل پیشین اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران عنوان کرد که ظرفیت کشور در تولید گوشت مرغ بین ۳ میلیون تا ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن است و ۸۰۰ هزار تا یک میلیون تن مازاد بوده و می‌توان صادر کرد. در این بازار سرانه مصرف بین ۳۰ تا ۳۲ کیلو گرم برای هر فرد برآورد می‌شود.
گوشت قرمز: در بازار گوشت قرمز، سرانه مصرف کاهش پیدا کرده و به حدود ۶ تا ۷ کیلو گرم به ازای هر نفر رسیده و با براورد جمعیتی ۸۵ میلیون نفری کشور، نیاز بازار حدود ۵۱۰ هزار تن است.
مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور در توضیح کاهش تقاضا اظهار کرد، حدود ۳ سال پیش مصرف داخل تقریباً یک میلیون تن اعم از گوسفندی و گوساله بود؛ در این دوره سرانه مصرف ۱۲ کیلو گرم بوده است. از این عدد ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تن در داخل تولید و تأمین می‌شد و ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تن هم گوشت صنعتی برای مصارف محصولات غذایی مانند سوسیس، کالباس و… وارد می‌شد.
در ادامه مدیر عامل اتحادیه سراسری دامداران درباره آمار دام کشور هم گفت، بر اساس آمار منتشر شده بین ۵۰ تا ۶۰ میلیون رأس دام سبک و ۸ تا ۹ میلیون رأس دام سنگین در کشور وجود دارد.
روغن خوراکی: ایران در حوزه تولید روغن خوراکی ۹۵ درصد به واسطه واردات دانه‌های روغنی وابستگی ارزی دارد. بر اساس بررسی‌های بازار تقاضا، نیاز سالانه کشور بین یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن روغن بوده و برای تأمین آن حدود ۳ میلیون دانه روغنی وارد می‌شود.
دبیر انجمن صنایع روغن کشی کشور درباره واردات دانه‌های روغنی عنوان کرد که اولویت با دانه سویا است و حدود ۹۸ درصد واردات به این محصول اختصاص دارد. دانه‌های روغنی آفتابگردان، کلزا، ذرت از اولویت‌های بعدی بوده و باقی نیاز بازار هم از طریق واردات روغن خام تأمین می‌شود.
بیابان زایی پیشتازتر از بیابان زدایی
۱۷ ژوئن مصادف با ۱۷ خرداد از سوی کنوانسیون مقابله با بیابان زایی به عنوان روز جهانی مقابله با بیابان زایی نام گذاری شد. رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در این باره به گستره بیابان‌ها در کشور پرداخت و اظهار کرد، مساحت بیابان در کشور حدود ۳۲ میلیون هکتار بوده که باید گفت ۱۲۵ میلیون هکتار در معرض فرسایش آبی و ۳۰ میلیون هکتار در معرض فرسایش بادی قرار دارد. مساحت کانون‌های بحرانی هم حدود ۱۴ میلیون هکتار بوده که به طور متوسط ۴.۲ تن گرد و غبار تولید می‌کنند. سالانه ۳۰۰ هزار هکتار زمین در راستای برنامه‌های بیابان زدایی قرار داشته در حالی که این عدد در ایجاد زمینه برای بیابان زایی یک میلیون هکتار در سال است.
بر اساس مطالعات انجام شده در سال ۱۳۹۷ خسارت وارد شده مستقیم ناشی از هجوم ماسه‌های روان بالغ بر ۶۰۰ میلیون دلار بوده که اگر مبلغ کوچکی از این عدد برای عوامل پیشگیرانه هزینه شود در تحقق اهداف، موفق تر عمل شده است.
غلامرضا زهتابیان، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران درباره وضعیت توسعه بیابان در کشور عنوان کرد، هر چقدر بین نظام علم و عمل بتوان وحدت رویه ایجاد کرد موفقیت‌ها بیشتر خواهد بود. شدت بیابان زایی در کشور متوسط گزارش شده است اما این موضوع نباید ما را دچار اشتباه کند. آثار و جراحت‌های وارد شده به عرصه‌های منابع طبیعی در قالب شوری خاک، شور شدن آب‌های سطحی، تراکم زیستی، فرونشست زمین و… امری بسیار جدی است. به عنوان مثال در پژوهشی که با موضوع گرد و غبار و خطرات آن برای محیط زیست و منابع طبیعی انجام شد مشخص گردید همراه با گرد و غبار فلزاتی مانند منیزیم، پتاسیم، آهن، فسفر، کروم، نیکل، لیتیوم، تیتانیوم و… جا به جا می‌شود که سلامت انسان، محیط زیست و امنیت غذایی را با مخاطرات جدی رو به رو می‌کند.
این مدرس دانشگاه عنوان کرد که هر جا عوامل محیطی مانند آب، زمین و پوشش تهدید شود بیابان زایی رخ می‌دهد. البته این موارد معلول بوده و علت، عوامل محیطی و انسانی است بنابراین به جای شناسایی عوامل، به معلول‌ها حمله کردن راه به خطا رفتن است.
گفتنی است کویر میقان یکی از کانون‌های بحرانی در این عرصه بوده که در استان مرکزی قرار دارد. اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری این استان توانسته با مدیریت، بخشی از پوشش گیاهی مناطق شمالی این کویر را احیا کند. مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی اظهار کرد که کار احیا از دهه ۷۰ آغاز شد. هکتار به هکتار این کویر شرایط خاص داشته که در کاشت گیاهان باید مورد توجه قرار گیرد. کویر میقان ۵۰ هزار هکتار بوده که کارهای احیا در بخش‌های شمالی آن انجام شده و در این راستا ۷ هزار هکتار تحت پوشش گیاه آتریپلکس قرار گرفت. احیا بخش‌های جنوبی با مشارکت بخش خصوصی در حال پیگیری است اما نیاز به اعتبارات بیشتری دارد.
