دکتر مهدی بلالی مود روز شنبه در همایش علمی “اثرات بهداشتی باقیمانده سموم در میوه‌ها و سبزیجات” که در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند برگزار شد افزود: استفاده از سموم به خصوص در بخش گلخانه‌ای بیشتر بوده که می‌تواند اثرات سرطان‌زایی داشته باشد و سموم کلردار آلی نباید تولید و مصرف شود.
وی با تاکید بر لزوم جلوگیری از قاچاق سموم به داخل ایران گفت: بهتر است به جای مواد شیمایی سرطان‌زا از سموم بیولوژیک استفاده شود.
پدر علم سم‌شناسی ایران در ادامه شست و شوی میوه و سبزی‌ها، پوست کندن، استفاده از میوه و سبزی ارگانیک را از راه‌های در امان ماندن از اثرات سوء سموم عنوان کرد و گفت: اغلب میوه‌هایی که سم پاشی نشده، کرم خورده هستند که نشان از ارگانیک بودن آن دارد.
وی با اشاره به ضرورت استفاده از سبزی و میوه برای سلامت انسان ادامه داد: یکی از نگرانی‌های جدید باقیمانده سموم در میوه‌ها و سبزیجات است که ناشی از استفاده آفت کش‌ها و کودهای شیمیایی بوده و باید جدی گرفته شود.
بلالی مود عنوان کرد: حشره کش‌ها بیشترین کاربرد را در بحث سموم دارند لذا آن دسته از سموم کلردار آلی به خاطر پایداری زیان‌های شناخته شده خطرناک‌تر هستند.
وی گفت: اگرچه زمانی سموم کلردار آلی در کنترل بیماری مالاریا اثر داشت اما به خاطر ماندگاری در محیط زیست از طریق آب و خاک مخاطراتی زیادی به وجود آورد لذا از دهه ۱۹۹۰ تولید و کاربرد آن به خاطر اثرات جهش‌زایی و سرطان‌زایی در دنیا منع شد.
چهره ماندگار پزشکی افزود: با این وجود هنوز مشاهده می‌کنیم این گونه سم‌ها در ایران استفاده می‌شود به خصوص سموم قاچاق که در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد خطرات زیادی برای سلامت انسان دارد.
وی گفت: سالانه سه میلیون نفر در جهان دچار مسمومیت با حشره کش‌های فسفردار آلی می‌شوند که این عدد غیر از موارد گزارش نشده است اما سموم فسفردار آلی به خاطر پایداری و عوارض کمتر، اثر کوتاه مدت داشته و بیشتر استفاده می‌شود لذا شدت آن به شکل ضعیف، متوسط و شدید تقسیم بندی شده است.
بلالی مود یادآور شد: افرادی که با این سموم بیشتر تماس دارند ممکن است دچار مسمومیت‌های مزمن شوند که در اغلب موارد تشخیص داده نمی‌شود و چون به شکل بیماری‌های عصبی نمایان می‌شود به متخصص اعصاب مراجعه می‌کنند.
وی افزود: این مسمومیت‌های اثرگذار بر سیستم عصبی بدن در سال‌های اخیر بیشتر شده و متخصصان باید از شغل بیمار و ارتباط او با سموم اطلاع حاصل کنند.
پدر علم سم‌شناسی ایران، مقاومت حشرات به سموم و استفاده نابه‌جا از آن را جزو مشکلات عمده حوزه سلامت غذایی عنوان کرد و گفت: به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری برای سموم جدید ضروری است که اثرات منفی آن کم و تاثیر سریع داشته باشد.
وی توصیه کرد: تنوع استفاده از میوه‌ها و سبزی‌ها برای پیشگیری از اثرات زیان آور سموم مورد توجه خانواده‌ها قرار گیرد زیرا میزان سم هر میوه یا سبزی یکسان نیست.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم در این همایش گفت: سالانه ۸۷ هزار لیتر سم در بخش کشاورزی استان مصرف می‌شود که عدد بزرگی است و باید در جهت کاش مصرف سم و کود حرکت کنیم.
مهدی جعفری افزود: سال ۱۳۹۹ سرانه مصرف سموم بخش کشاورزی در استان ۴۱ صدم لیتر در هکتار بود که سال ۱۴۰۰ به ۵۴ صدم رسید و سال ۱۴۰۱ حدود ۵۱ صدم لیتر بود.
وی با بیان اینکه تحریم‌ها بر کیفیت سموم اثرگذار بوده است گفت: سموم قاچاق از دیگر معضلات بخش کشاورزی است که به خصوص در گلخانه‌ها تهدید جدی محسوب می‌شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه با راه‌اندازی سامانه سماک ۲۰ محصول کشاورزی قابل رهگیری از لحاظ سلامت تولید است عنوان کرد: این محصولات در تمامی مراحل کاشت، داشت، برداشت و عرضه به بازار قابلیت رهگیری داشته و می‌توان نحوه تولید را رصد کرد.
وی بر لزوم افزایش مواد آلی خاک در استان تاکید کرد و گفت: با افزایش هزینه تولید سلامت غذا به خطر می‌افتد.
جعفری یادآور شد: شرایط آب و هوایی و علف‌های هرز نیز بر نوع بیماری محصولات کشاورزی اثرگذار بوده همچنین بارندگی‌های شدید موجب بروز آفت زنگ زرشک شده طوری که اکنون هزار و ۷۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی به این آفت مبتلا است.
وی با بیان اینکه استفاده بی رویه از سموم باعث افزایش جهش‌های ژنتیکی شده است ادامه داد: قبلا الگوی چند کشتی در استان داشتیم اما اکنون به سمت تک کشتی رفته‌ایم، کاهش منابع آبی بر اثر خشکسالی‌ها نیز سطح زیرکشت را تحت تاثیر قرار داده و موجب حمله عوامل خسارت‌زا شده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی عنوان کرد: ۲۵ درصد محصولات کشاورزی استان هر سال مورد خسارت واقع شده که عدد قابل توجهی است.
وی یکی از عوامل بروز آفات نوظهور را تغییر اقلیم ذکر کرد و گفت: این مسایل بر اقتصاد کشاورزان اثر داشته است و باید برای مدیریت آن تلاش کرد.
جعفری استفاده از روش‌های تلفیقی به جای شیمیایی را راهکاری در برابر آفات کشاورزی دانست و افزود: هوشمند کردن مبارزه شیمیایی در دستور کار جهاد کشاورزی قرار گرفته و امیدواریم با پیش آگاهی و مدیریتی تلفیقی آفات بتوانیم وضعیت فعلی را بهبود بخشیم.
وی تاکید کرد: در این مسیر نیازمند کمک متخصصان هستیم و از پژوهش‌ها و طرح‌های دانشگاهی در این زمینه حمایت می‌شود.
